چراغی که خاموش نمی‌شود

تا دقیقه آخر قلم از دستش نیفتاد و دغدغه برنامه را داشت. یکی از مهمانان برنامه می‌گوید در برنامه‌ای که حضور داشته، مرحوم دیانی بعد از اجرا از حال می‌رود و همین نشان می‌دهد چطور تمامش را برای برنامه‌ گذاشته‌بود؛ برنامه‌ای که بسیاری معتقدند، توانست مسیر پرسشگری در حوزه الهیات و مخاطبان آن را به کلی تغییر دهد. مرحوم دیانی تا زمانی که زنده بود، برای ایجاد یک جریان درست در حوزه فکر و الهیات قدم برداشت و کاری کرد که مخاطبان عادی نیز پای تماشای یک برنامه مذهبی بنشینند. در یک سال گذشته هر آنچه را که در مبارزه‌اش با سرطان گذشت، روایت می‌کرد و در صفحه شخصی‌اش قرار می‌داد. نوشته‌هایی که تیزی و تندی آن، شاید به ظاهر نشان از تلخی روزگارش داشت، اما به وضوح نمایانگر دلدادگی مرحوم دیانی نسبت به ذات زندگی بود. روزنامه جام‌جم در یادنامه‌ای، سراغ برخی افرادی رفته که با او خاطره داشتند یا مهمان برنامه‌اش بودند.

سراغ پرسش‌های کلیشه‌ای نمی‌رفت

دکتر یحیی جهانگیری سهروردی، استاد حوزه و دانشگاه معتقد است ویژگی‌های خاص مرحوم دیانی بود که باعث شد برنامه‌ای مثل سوره دیده شود. او در خصوص ویژگی‌های اجرای این برنامه به «جام‌جم» می‌گوید: ما از فرصت رفتن این افراد باید به جای این‌که صرفا تجلیل کنیم، باید یک برنامه بگیریم و راه آنها را ترسیم کنیم تا ادامه یابد. او وارد شبکه‌ای شد که شاید مردم عادی کمتر سراغ آن می‌روند. بعد در چنین شبکه‌ای، سراغ یک برنامه دینی رفت که باز هم تعداد کمتری ممکن است آن را ببینند. اما او کاری کرد که در یک موضوع که جذاب زیادی وجود ندارد، یک برنامه جذاب روی آنتن برود و توسط مردم دیده شود. شاید اگر همین برنامه در شبکه سه بود، بسیاری می‌گفتند به دلیل ماهیت شبکه است که دیده شده. وقتی ماهیت شبکه را در کنار اجرای او که غیر سلبریتی بود کنار هم قرار می‌دهیم، عظمت کارش مشخص می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: برای این‌که اهمیت اجرای مرحوم دیانی روشن شود، باید به این نکته اشاره کنیم که در یک شبکه مثل شبکه چهار، موضوعی که خیلی جذاب نیست و اجرای آن را هم یک غیر سلبریتی در دست داشت، چه می‌شود که برنامه دیده می‌شود و زمانی که او به رحمت خدا می‌رود، حتی افرادی که خیلی به این موضوعات علاقه نداشتند ناراحت درگذشتش می‌شوند. واقعیت این است که مرحوم دیانی چند کار کرد؛ در موضوع برنامه سوره تلاش کرد مباحثی از دین را بگوید که پرسش مردم بود و در عین حال، سراغ پرسش‌های کلیشه‌ای نرفت. مرحوم دیانی مسأله‌های دین پژوهی را از حوزه‌های آموزه محوری الهیات به سمت نیاز انسانی و عینی آورد. مثلا وقتی در موضوع بنی‌امیه بحث می‌کرد، هر فردی می‌دید احساس می‌کرد همین حالا اتفاق افتاده و با خودش می‌گفت باید چه تصمیمی بگیرد. یعنی شاید می‌توانست به شکل یک بحث تاریخی صرف آن را جلو ببرد اما به یک مسأله قابل درک برای مخاطب تبدیل کرد. یکی از بحث‌های جالبی که مطرح کرد، الهیات وجترین(گیاه‌خواری) بود که زیست بشر امروز است. او در این برنامه آن را مورد بحث قرار داد و به این مسأله پرداخت که الهیات چه چیزی در این زمینه می‌گوید.

جهانگیری عنوان می‌کند: مرحوم دیانی مسائل دینی را به مسائل امروزی گره می‌زد. نکته دیگری که برنامه را جذاب کرد این بود که مسائل را ذهنی نکرد و به پرسش‌ها کلیشه‌ای نپرداخت. در واقع چیزی که سوره را جذاب کرد این بود که مردم احساس کردند یک روحانی به جای پاسخگویی، پرسش آنها را مطرح می‌کند. من معتقدم اگر مرحوم دیانی لباس روحانیت نداشت، این‌قدر برنامه جذاب نمی‌شد. در واقع مردم دیدند یک روحانی، خودش همسو با مردم، دردها و مسأله‌هایشان را می‌پرسد. این باعث می‌شد مردم احساس کنند روحانیت با آنها همراه شده‌است. از ویژگی‌های دیگر اجرای او، پیاده کردن دیالوگ در برنامه به معنای واقعی کلمه بود که مخاطب آن را احساس می‌کرد. در عین حال ویژگی او در قامت سردبیر، تنوع حوزه کارشناسی بود. یعنی این طور نبود فقط افراد هم سنخ ببینیم. نگاه‌های متضاد را مقابل هم قرار می‌داد تا حرف‌شان را بزنند. این نشان می‌دهد در حوزه دین اگر بتوانیم روایت‌های مختلف را کنار هم قرار دهیم، موثر خواهدبود.

فکر نمی‌کردم روحانی باشد

محمدحسین رجبی دوانی، کارشناس تاریخ اسلام درباره شخصیت مرحوم دیانی به جام‌جم می‌گوید: من نسبت به مرحوم دیانی آشنایی و شناختی نداشتم. چون چند بار که از من برای حضور در برنامه سوره دعوت کرده‌بودند، نگران بیماری کرونا بودم و به همین دلیل دعوت او را قبول نکردم. وقتی بیماری ایشان رو به نزول بود، من را برای برنامه دعوت کردند. من بدون این‌که بدانم ایشان روحانی هستند، گپ و گفت داشتم و رد کردم. بعد از مدتی دیدم مجدد تماس گرفتند و اصرار کردند در برنامه حاضر باشم. وقتی پذیرفتم و به سازمان رفتم، متوجه شدم ایشان در کسوت روحانی و از مسئولان برنامه هستند. من برنامه را دیده‌بودم اما از اسم مجری آگاه نبودم. این‌که خودشان برای دعوت تماس می‌گرفتند، نشان از تواضع او داشت.

وی ادامه می‌دهد: تصور من این بود که او تهیه‌کننده یا هماهنگ‌کننده دعوت از مهمانان است. اما وقتی به سازمان رفتم، دیدم خودش مجری و سردبیر است. پیگیری‌های مکرر ایشان همراه با ادبی که داشت، من را مجاب کرد در برنامه حاضر باشم. در نحوه اجرا هم باید بگویم ظاهرا موضوعات را خودش انتخاب می‌کرد و با آمادگی تلاش ‌کرد افراد صاحب‌نظر را دعوت کند. جالب است که به یک دیدگاه اکتفا نمی‌کرد و می‌کوشید در همان موضوع، صاحب‌نظرانی با دیدگاه متفاوت را دعوت کند تا دیدگاه‌شان را بیان کنند. من تصمیم داشتم با ایشان صحبت کنم و بگویم به جای مطرح شدن هر دیدگاه در یک برنامه، در یک جلسه هر دو دیدگاه متفاوت در کنار هم به بحث گذاشته شود تا مخاطب راحت‌تر قضاوت کند که کدام دیدگاه بهتر است.

رجبی دوانی عنوان می‌کند: در زمانی که با او صحبت کردم و حتی وقتی برای برنامه فصل سقیفه دعوت شدم، احساس کردم او فضائلی مثل فروتنی، اخلاق پسندیده اسلامی و تواضع دارد. او در پی صحبت و بحث‌های منطقی بود و حب و بغض در نگاه به مسائل تاریخی اعمال نمی‌کرد. بعد که متوجه شدم ایشان دچار بیماری سرطان شده، از وظیفه‌شناسی او به حیرت درآمدم که با حال نزار و نامساعد به استودیوی ضبط می‌آمد و رنج این رفت و آمد و اجرا را به جان می‌خرید اما حاضر نبود این برنامه را که باعث رشد آگاهی و دانایی مخاطبان می‌شود، حتی برای یک مورد متوقف کند. فراموش نمی‌کنم برنامه محرمی که خدمت ایشان بودیم، بعد از برنامه از حال رفت و دوستان به او رسیدند. او حتی نمی‌توانست روی پاهای خود بایستد و از عصا استفاده می‌کرد. تاسف می‌خوردم کسی با این همت و اراده و احساس مسئولیت، چطور باید گرفتار چنین بیماری شود که او را از تداوم فعالیت‌ها بازدارد. به هر حال، تقدیر الهی بر این بود که در جوانی و بعد از انجام چند کار ماندگار که در مسیر بصیرت افزایی مخاطب بود، دنیا را ترک کرده و با کارنامه‌ای درخشان از دنیا برود.

زنده‌یاد دیانی مستمع را سر ذوق می‌آورد

دکتر احمد خاتمی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و استاد دانشگاه یکی از مهمانان برنامه «سوره» بود که به واسطه مصاحبه‌ای که با زنده‌یاد دیانی داشت، با او آشنا شد. وی درباره شناختی که از وی در این برنامه پیدا کرده‌بود به جام‌جم می‌گوید: من با مرحوم دیانی به واسطه برنامه‌ای که در ماه رمضان گذشته داشتیم، آشنا شدم و شناخت دقیقی از ایشان نداشتم اما با همان یک ساعتی که در برنامه بودم و ایشان درباره نهج‌البلاغه با من مصاحبه کرد، به چند ویژگی درباره ایشان پی بردم.

وی درباره ویژگی‌های زنده‌یاد دیانی تصریح می‌کند: یکی احاطه موضوع بود و به عنوان مجری کاردان و کارشناس در برنامه حضور داشت و صرفا مجریگری نمی‌کرد و گاهی در بحث هم ورود می‌کرد که نشان از احاطه و تسلط و آگاهی ایشان به موضوع و بحث داشت. ویژگی دیگری که من در ایشان دیدم و در همان یک جلسه برایم جالب بود، نحوه ثبت و ضبط جلسات بود. یعنی مطالبی را که مصاحبه شونده می‌گفت، ایشان یادداشت می‌کرد و بعد به یک جمع‌بندی خوب و درست در برنامه می‌رسید و به سمع و نظر مخاطبان می‌رساند.

خاتمی همچنین درباره ویژگی‌های دیگر زنده‌یاد دیانی توضیح می‌دهد: ویژگی دیگری که من در این شخصیت دیدم و برایم جالب بود، تمرکز ایشان بود. یعنی کاملا روی بحث‌ها و مصاحبه‌شونده‌ها متمرکز بود و همین ویژگی باعث می‌شد مستمع و مصاحبه شونده را سر ذوق بیاورد. به نظرم این ویژگی خاصی بود که در اجرای مرحوم دیانی وجود داشت. من این ویژگی را در کمتر مجری تلویزیون دیده‌ام و به همین دلیل در ذهنم ماندگار است. مسأله دیگری که برایم مفید و جذاب بود، نحوه جمع‌بندی و گزارشی بود که از مصاحبه ارائه می‌کرد. همه این نکاتی که بیان کردم در مدت یک ساعت که من در خدمت ایشان و برنامه بودم، به ذهنم رسید و در خاطرم مانده‌است.

وی ادامه می‌دهد: من فقط یک ساعت با ایشان برخورد داشتم و چنین ویژگی‌هایی را در وجود ایشان دیدم. قطعا افرادی که زنده‌یاد دیانی را از نزدیک می‌شناختند، با نکات بیشتری آشنا می‌شدند که قابل ذکر بود.
این استاد دانشگاه در پایان تاکید می‌کند: به نظر من جناب دیانی مدیر، مطلع و یک مجری توانمند متمرکز ثمربخش و مفید برای صداوسیما بود که متاسفانه ناهنگام از دست رفت و قطعا جای ایشان در صداوسیما به‌زودی پر نخواهد شد.

دیانی، دغدغه‌مند برای طرح مسائل دینی بود

حجت‌الاسلام محمد عشایری، عضو هیات‌علمی جامعه‌المصطفی و از کارشناسان برنامه سوره، با اشاره به شخصیت حجت‌الاسلام دیانی به جام‌جم می‌گوید: از دست دادن آقای دیانی بسیار تلخ و سخت بود. او برای طرح مسائل دینی در کشور و تحقق آنها برنامه‌های زیادی در ذهن داشت و می‌خواست آنها به اجرا برساند.
وی ادامه می‌دهد: اگر بخواهم او را در یک جمله توصیف کنم باید بگویم که دیانی بسیار ساده، صمیمی و متواضع بود. هرکس با او هم‌صحبت بود، متوجه می‌شد که پر از شوق است و حرف‌های تازه‌ای در ساحت اندیشه اسلامی دارد. او بسیار جسور بود و مسائل را با شفافیت مطرح می‌کرد. واقعا یکی از اندیشمندان علوم‌اسلامی را از دست دادیم. خدا رحمتش کند، زیرا دیانی کوله‌باری از تجربه برای آینده نخبگانی علوم‌اسلامی بود و علاقه داشت در این زمینه برنامه‌های متنوعی بسازد، برنامه‌هایی که برای مخاطبان حرف‌های تازه‌ای داشته‌باشد.

مجری حرفه‌ای در مناظره‌ها

محمود حکمت‌نیا که عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است و در برنامه سوره به‌عنوان کارشناس حضور داشته دراین‌باره عنوان می‌کند: درگذشت آقای دیانی را تسلیت می‌گویم. من آشنایی بسیاری با او داشتم. به یاد دارم که اولین مواجهه من با او سر برنامه‌ریزی یک برنامه بود. او برای هر برنامه‌ای که داشت، مشاوره‌های‌های زیادی چه حضوری و چه تلفنی می‌گرفت. همیشه سوژه‌هایش را با مشورت انتخاب می‌کرد و اهل مطالعه بود. تسلط زیادی به موضوعات داشت و از این لحاظ مهمان برنامه را هم به وجد می‌آورد.

وی می‌افزاید: در مناظره‌هایی که با او در برنامه داشتیم چه قبل و چه هنگام پخش و چه بعد از پخش، همیشه آداب اخلاقی را رعایت می‌کرد. اهل آداب بود و هرگز چیزی باعث نمی‌شد که او عصبانی شود. او در گفت‌وگو بسیار سعه‌‌صدر داشت. از دیگر ویژگی‌های آقای دیانی در مناظره این بود که همیشه سعی می‌کرد از مهمان سؤالات متفاوت بپرسد. او برای جذب مخاطب به دنبال جنجال نبود، بلکه می‌خواست مباحثی که طرح می‌کند برای مخاطبان شفاف‌ باشد. همه این موارد باعث شد تا او در مناظره یک فرد حرفه‌ای شود. به‌هیچ‌وجه مطالعه‌اش قطع نمی‌شد و همیشه فردی جست‌وجوگر بود.

این کارشناس رسانه با اشاره به این‌که دیانی بعد از اتمام هر گفت‌وگو در برنامه این تصور را نداشت که کارش تمام شده، عنوان می‌کند: بعد از تمام شدن برنامه دوباره شروع به جست‌وجو می‌کرد و وجدان‌کاری داشت. قبل از این‌که برای عمل به شیراز برود با من تلفنی صحبت کرد. خیلی امیدوار بود و در فکر تدارک یک برنامه جدید بود و می‌خواست به موضوع اجتماعی مبارزه با فساد بپردازد. قرار شد وقتی از شیراز برگشت بیشتر با هم حرف بزنیم اما بیماری به او این فرصت را نداد. هیچ‌وقت درد بر او غالب نشد و همیشه احساس وظیفه می‌کرد که با عشق کارش را انجام دهد و زمانی که درد به حنجره‌اش زد دیگر نتوانست ادامه دهد.

حکمت‌نیا در پایان می‌گوید: من به خانواده آقای دیانی و همین‌طور به همکارانش تسلیت می‌گویم. کسانی که دست‌اندرکار برنامه هستند، طبیعی است سختی‌های تولید را باید پشت‌سر بگذارند اما در برنامه‌های آقای دیانی همه کنار هم مثل برادر بودند و با علاقه کار می‌کردند و موج تعامل میان‌شان احساس می‌شد. آقای دیانی همان رفتاری را جلوی دوربین با مهمانان برنامه داشت که پشت دوربین با عوامل. بسیار بااخلاق و بااحترام رفتار می‌کرد. در مجموع باید گفت که تعامل بسیار خوبی با همه برقرار می‌کرد و در مجموع اخلاق همیشه برایش اولویت بسیار زیادی داشت.

همیشه اهل مطالعه بود

زهرا امیری روح‌اللهی، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم و از کارشناسان برنامه سوره در گفت‌و‌گو با جام‌جم درباره شخصیت حجت‌الاسلام دیانی می‌گوید: موردی که من در شخصیت آقای دیانی می‌دیدم این بود که در اجرا فردی بسیار با‌تجربه بود و به بهترین شکل گفت‌و‌گوها را اداره می‌کرد. همین موضوع باعث می‌شد تا مهمان برنامه هم در کمال آرامش صحبت کند و همه آن چیزی را که در ذهن دارد بر زبان بیاورد. در مجموع تعامل بسیار خوبی در برنامه داشت، به همین دلیل تاکید می‌کنم که مجری بسیار توانمندی بود و بستر گفت‌و‌گو را به بهترین شکل جلو می‌برد.

وی عنوان می‌کند: مسأله دیگری که خیلی اهمیت داشت این بود که آقای دیانی وقتی با مهمان برنامه شروع به صحبت می‌کرد کاملا نسبت به موضوع مسلط بود و همیشه آماده برای اجرا. همیشه اهل مطالعه بود و مطالعات عمیق و تخصصی داشت. ضمن این‌که سئوالات بکری از مهمان برنامه می‌پرسید و همه این موارد باعث می‌شد تا برنامه برای مخاطبان هم جذاب باشد. از سوی دیگر ایشان به اخلاق حرفه‌ای زبانزد بودند و همین ویژگی آقای دیانی را از دیگر مجریان صداوسیما متمایز کرده‌بود و باعث شده‌بود تا برنامه سوره برای فرهیختگان و مردم جذاب و دلپذیر باشد.

زنده‌یاد دیانی مرگ آگاه بود

سجاد نوروزی، مدیرعامل سینما آزادی جزو آن دسته افرادی است که دوستی نزدیکی با زنده‌یاد دیانی نداشت اما از ویژگی‌های اخلاقی این شخصیت به جام‌جم می‌گوید: خیلی‌ها زنده‌یاد دیانی را به واسطه برنامه سوره می‌شناختند و کارشناسی و اجرای او در این برنامه مورد توجه افراد و چهره‌های بسیاری بود. متاسفانه هیچ وقت فرصت نشد همدیگر را از نزدیک ببینیم. ایشان در نوع کاری خود بی‌نظیر و همیشه برای من جذاب بود. به خصوص در برنامه سوره که وجه غیر‌تعصبی و نگاهی موشکافانه به تاریخ و اندیشه اسلامی داشت و دست روی نکاتی می‌گذاشت و واکاوی می‌کرد که به نظر من از یک ذهن خلاق و جست‌وجوگر و عمیقا دغدغه‌مند ناشی می‌شود. اتفاقی که برای کمتر مجری و کارشناسی در تلویزیون می‌افتد.

وی همچنین می‌افزاید: به نظر من سردبیری منحصر به فرد ایشان در برنامه سوره بسیار جای تامل دارد. حتی برای برنامه‌های تحلیلی در حوزه مباحث تئوریک سوره الگوی خوبی بود. نکته دیگر از فردیت ایشان و یادداشت‌هایی که در دوران بیماری می‌نوشت برمی‌آمد که به نظر من نمونه واضح، مجسم و خیلی دقیق مرگ آگاهی بود. یعنی به تعبیر دقیق کلمه مرگ آگاه بود. من فکر می‌کنم این وجه معرفتی و مرگ آگاهی را خیلی خوب به تصویر کشید و یادگار بزرگی از خودش به جای گذاشت. می‌توانم بگویم من یادداشت‌های دیانی را صرفا یک روایت از یک امر روزمره یک فرد بیمار نمی‌بینم. من یادداشت‌های او را به نوعی حکمت‌نامه می‌بینم. در واقع نگاه‌های اصیلی که در فلسفه اسلامی نسبت به زندگی و مرگ وجود دارد، دیانی این حکمت را در یادداشت‌های خودش به صورت خیلی روان و ساده نشان داد که به نظر من یادگار مهمی است و باید قدر دانسته شود.

نوروزی در پایان نیز عنوان می‌کند: امیدوارم با صلحا محشور شود. از درگذشت ایشان خیلی متاثر شدم. جای‌شان در این برنامه و در کل صداوسیما خالی است و با جایگاهی که ایشان داشت و علم و تبحری که در حوزه تاریخ داشت، به این زودی‌ها و به این راحتی جایش پر نمی‌شود.

مغز متفکری که قصد داشته شبهات پاسخ دهد

حجت‌الاسلام محمدجواد یاوری، استاد حوزه و دانشگاه که تجربه حضور در برنامه سوره را هم داشت درباره شخصیت زنده‌یاد دیانی می‌گوید: مرحوم حجت‌الاسلام دیانی روحانی‌ و شخصی پرشور و جست‌وجوگر در حوزه علم و اندیشه بود که از ابتدای دوران طلبگی این خصیصه و ویژگی را با خود به همراه داشت. او صاحب روحیه‌ای لطیف و وجودی پرظرفیت بود که علم حوزوی را کنار مسائل فرهنگی و هنری ادامه داد و توانست میان آنها به جمع و همگامی مؤثر برسد.

وی می‌افزاید: مرحوم دیانی با جامعه و مردم ارتباط قابل توجهی داشت و همین درگیری و انس با اجتماع موجب شد او در حوزه دین خلأ‌های مختلف را درک و فهم کند و دغدغه اصلی‌اش در برنامه سوره شبکه چهار این بود که بنا به رسالت روحانیت و مبلغان بتواند به سهم خود آن سؤالات، ابهامات، شبهات و کاستی‌های معرفتی را رفع کند. درست است که برنامه سوره دست‌اندرکاران مختلفی داشت که همگی فعال بودند اما مرحوم مسعود دیانی به عنوان مغز متفکر این برنامه و مشاور اصلی آن توانست مسیر سوره را به نحو احسن رهبری کند.

این استاد حوزه تاریخ اسلام ادامه می‌دهد: برنامه سوره صرفا به بیان تاریخ و اهل‌بیت و مسائل کلامی نمی‌پرداخت، بلکه با توجه به احساس مسئولیت حجت‌الاسلام دیانی سعی داشت محاسن کلام اهل‌بیت و عقاید راستین شیعی را در قالب رسانه به مخاطب عرضه کند. به همین دلیل توانست بین مخاطبان ایرانی مورد توجه قرار بگیرد. به طور مثال فصل «بنی‌امیه» و «فاطمه زهرا» جزو سری فصل‌هایی از برنامه سوره بود که بازتابی فوق‌العاده مثبت بین مردم داشت.

یاوری می‌گوید: دیانی معتقد بود این شبهات و مسائل باید از سوی روحانیت پاسخ داده شود، به همین دلیل در شناسایی و استفاده از کارشناسان و علما وسواس و توجه خاصی به خرج می‌داد. او قصد داشت از ابزار رسانه استفاده کند و آن دسته از موضوعاتی را که شاید مردم نتوانند پای منبرها پیگیری کنند، در قالب رسانه تصویری شبکه چهار به مخاطب انتقال دهد. به تعبیری او سعی کرد از کلیشه‌گویی‌ها فاصله بگیرد و آنچه به راستی نیاز مردم بود، محور بحث و گفت‌وگو بگذارد. مرحوم دیانی حقیقتا مجاهدی سرسخت در عرصه جهاد تبیین بود.

وی تاکید می‌کند: زمان‌شناسی، درک صحیح از نیازهای دین‌شناسانه جامعه، مخاطب‌شناسی و اهتمام به پاسخ‌گویی به مسائل و ابهامات مجموعه عواملی بود که دیانی را در امر برنامه‌سازی با محور دین‌پژوهی موفق کرد. همچنین باید از اخلاص وی به عنوان یک خصیصه مهم اشاره کرد. گاهی افراد کار و فعالیت زیادی دارند اما اخلاص ندارند، دیانی حقیقتا از سر دلسوزی و احساس مسئولیت پا در میدان تبیین گذاشت و خالصانه و به دور از هیچ چشمداشتی دست به فعالیت زد، به تعبیری او مصداق آیه «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِینَّهُم سُبُلَنا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ المُحسِنینَ» بود.

مدیریت درست در اجرا

دکتر سعید طاوسی، عضو دانشگاه علامه‌طباطبایی در توصیف شخصیت حجت‌الاسلام دیانی به «جام‌جم» بیان می‌کند: آقای دیانی فقط اجرای برنامه را به عهده نداشت و سردبیر برنامه هم بود. به همین دلیل او برنامه سوره را از آن خودش می‌دانست و برای آن وقت و انرژی می‌گذاشت. به محتوای برنامه تسلط فراوانی داشت. از دیگر ویژگی‌های آقای دیانی می‌توانم به مشاوره‌هایی که او برای برنامه می‌گرفت، اشاره کنم. وقتی قرار بود برنامه را روانه آنتن کند، با افراد متعددی مشورت می‌کرد چه رسمی و چه غیررسمی. او واقعا به معنای واقعی یک مجری فعال بود. وی می‌افزاید: برخی مواقع شاهد هستیم مجریان فقط فواصل بین صحبت مهمانان را پر می‌کنند اما آقای دیانی در اجرا این طور نبود و به مباحث جهت می‌داد و به موضوعات مهم‌تر بیشتر می‌پرداخت و آن را برجسته می‌کرد. امکان نداشت برنامه سوره با اجرای آقای دیانی به جمع‌بندی و نتیجه نرسد. ضمن این‌که او مهمان برنامه را به چالش می‌کشید. به خاطر دارم در یکی از برنامه‌ها که به عنوان مهمان حضور داشتم، درباره مباحث صحبت کردیم و بعد از برنامه ایشان به من گفتند نسبت به برخی مواضع فکری من مخالف هستند و ما شروع به بحث کردیم و اتفاقا خیلی هم طولانی شد اما ویژگی آقای دیانی این بود که برنامه را به گونه‌ای مدیریت و اجرا می‌کرد که در ذهن مخاطب شبهه‌ای شکل نگیرد. همین ویژگی‌ها بود که برنامه سوره را متفاوت می‌کرد. از دست دادن او ناراحت‌کننده بود.

ما همدرد بودیم

عماد افروغ، جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس از مهمانان برنامه سوره بوده‌است که زنده‌یاد حجت‌الاسلام مسعود دیانی، اجرا و سردبیری آن را برعهده داشت. افروغ در گفت‌وگو با جام‌جم درباره ویژگی‌های شخصیتی و کاری آن مرحوم چنین می‌گوید: در این دو سه برنامه که با زنده‌یاد دیانی مواجهه داشتم وی را بسیار فراد متواضع، باسواد و خاشع دیدم. ایشان در هر حوزه‌ای که کاری را برعهده می‌گرفت و در مقام پرسشگر برمی‌آمد، نشان می‌داد از تسلط خوبی برخوردار است. از درگذشت‌شان خیلی متالم شدم چون همدرد و گرفتار یک بیماری بودیم. سخت ناراحت و متاثر شدم چون ایشان بعد از من به این بیماری دچار شد و باور نمی‌کرد زودتر بار سفر ببندد. وی با اشاره به ناخوش‌احوالی نسبی که دارد، می‌افزاید: می‌توانم قسم جلاله بخورم که ایشان بی‌‎نظیر و از انسان‌‎های نیک روزگار بود. از هر حیث یعنی تواضع، اخلاق نیک و... کمتر می‌توان مثل آقای مسعود دیانی کسی را پیدا کرد. چند برنامه درباره حضرت امیرالمومنین(ع) و دو سه برنامه دیگر با ایشان همراه بودم. واقعا حظ بردم از این‌که وقتی با من بحث می‌کند، نهایت خشوع را دارد. از افروغ درباره نگاه تازه زنده‌یاد دیانی در طرح موضوعات به ظاهر شنیده‌شده می‌پرسیم و او پاسخ می‌دهد: به هر حال نمی‌شود از تکرار غفلت کرد؛ گاهی تکرار در مواضع وجود دارد و نمی‌توان گفت فلانی موضع تکراری ندارد؛ اما در مواضع ایشان همواره شاهد نوآوری و تازگی بودیم که درباره وی باید به این موضوعات هم توجه کرد. افروغ با تاکید مجدد بر درد مشترکی که یا زنده‌یاد دیانی داشت و مواجهه وی با بیماری عنوان می‌کند: او خیلی راحت با این مسأله کنار آمده‌بود. راستش خیلی تعجب کردم چرا ا‌ین‌قدر زود از کنار ما رفتند. احساس می‌کردم آن کسی که ماندنی است، جناب دیانی است چون از همه ما و دوستانی که در اطرافیان به این بیماری مبتلا هستند، جوان‌تر بود. به هر حال تقدیر الهی بود که در کمال ناباوری ایشان زودتر از ما دار فانی را وداع بگوید.

نوشین مجلسی، سپیده اشرفی و زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه

روزنامه جام جم