الزام به اصل تعهد در برابر تعهد

تیم مذاکره‌کننده ایران و دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در دولت جدید با یک رویکرد منطقی و درعین حال هوشمندانه وارد مذاکرات وین شد. مبنای ما لغو تمامی تحریم‌ها و اعتقاد به اصل تعهد در برابر تعهد بود. ما کاملا به صورت سازنده وارد عرصه گفتگو با طرف‌های مقابل شدیم و اعلام کردیم تعهدات مندرج در برجام را می‌پذیریم، مشروط بر این‌که آمریکا به تعهدات خود عمل و تحریم‌ها را لغو کند و تضمین‌های لازم را بدهد. این موضوع سیاست قطعی نظام بود که از سوی رهبری و مجموعه‌های بالا دستی مورد تاکید قرار گرفت و دستگاه دیپلماسی ما هم مامور به اجرای آن بود.

ما در طول مذاکرات هیچ‌گاه تحت تاثیر فضاسازی‌های آمریکا و اروپا قرار نگرفتیم و تسلیم بازی سیاسی آن‌ها در قالب ضرب‌الاجل‌های مذاکراتی و انتشار پیش‌نویس‌های مختلف تحت عنوان متن نهایی نشدیم و خیلی آرام و با اعتماد به نفس کار را دنبال کردیم. در نهایت آقای جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌اروپا در قالب پیشنهاد، متنی را ارائه کرد که از نظر خودش آن را نهایی دانست؛ موضوعی که البته ایران آن را نپذیرفت. ما متن پیشنهادی را مورد بررسی قرار دادیم و نظرات و شرایط خود را در چارچوب مفاد برجام و احترام به موازین و مقررات بین‌المللی و مخالفت با تحریم به عنوان یک اقدام غیرانسانی ارائه کردیم.

اگر آمریکایی‌ها نظرات ایران را بپذیرند، مسیر آینده روشن خواهدبود و بعد از این‌که آن‌ها به تعهدات خود عمل کردند ما این آمادگی را داریم به شرایط سابق برگردیم. در عین حال، برخی مقامات آمریکایی از جمله آقای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده عنوان کرده که ایران باید به برجام برگردد. این در حالی است که ما اساسا از برجام خارج نشده‌ایم بلکه این آمریکا بود که در دوره ترامپ زیر میز مذاکره زد و از این توافق بین‌المللی خارج شد.

در کنار فعل و انفعالاتی که در حوزه مذاکرات برجام رخ داد، برخی فضاسازی‌ها هم سعی در منحرف کردن اذهان عمومی داشت، مبنی بر این‌که چین و روسیه مخالف برجام هستند. در صورتی که اگر توافق به نتیجه برسد، چین می‌تواند همکاری‌های مستقیم و بیشتری را با ایران داشته‌باشد. شرایط برای روسیه هم این گونه است. برخی ادعا می‌کنند چنانچه تحریم‌ها لغو شود، ایران و روسیه رقیب همدیگر برای فروش نفت و انرژی می‌شوند. این حرف مبنای درستی ندارد؛ چون در شرایط کنونی به دلیل جنگ اوکراین و بحران انرژی، تقاضا بیش از عرضه برای خرید نفت است؛ لذا ایران و روسیه می‌توانند با همکاری در حوزه اوپک و اوپک پلاس، بازار‌های خوبی برای فروش نفت داشته باشند.

در هر صورت توافق می‌تواند باعث عادی‌شدن تعاملات اقتصادی و برطرف شدن موانع برای روابط بانکی و پولی شود. با این حال رویکرد‌های آمریکا نشان می‌دهد که هنوز از عزم کافی برای پذیرش تعهدات خود در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ خبری نیست.