مصطفی خوش‌چشم، تحلیلگر حوزه روابط بین‌الملل در گفتگو با جام‌جم:

قول‌های شفاهی آمریکا، اعتباری ندارد

مصطفی خوش‌چشم، تحلیلگر حوزه سیاست خارجی در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به پذیرش دو شرط ایران از سوی آمریکا و تأثیر آن بر روند مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد: هنوز موارد اختلافی به قوت خود باقی است و طرف آمریکایی در چند مورد باید نکات مبهم را برطرف کند. وی با بیان این‌که پذیرش برخی شروط ایران از سوی ایالات‌متحده، شفاهی بوده گفت: در این‌گونه موارد، آمریکایی‌ها باید این گفته‌ها را مکتوب کنند، چون ما در توافق برجام به‌وضوح دیدیم قول‌های شفاهی آمریکا دارای اعتبار نیست. این کارشناس مسائل سیاست خارجی خاطرنشان کرد: اساسا در روابط بین‌الملل حتی قول‌های مکتوب هم نقض می‌شوند.

کد خبر: ۱۳۷۶۷۱۱

این موضوع فقط در مورد ایران نیست. ایالات‌متحده از توافق‌های متعددی که برخی از آن‌ها حمایت و تأییدیه‌های کنگره را هم داشته در همان زمان توافق برجام بیرون آمد، مانند پیمان نفتا، پیمان ترانس آتلانتیک، تعرفه توافق تجاری با چین، پیمان آسمان‌های باز، پیمان موشک‌های کوتاه برد و میان‌برد بالستیک هسته‌ای، معاهده آب‌وهوایی پاریس و حتی عضویت در یونسکو به‌منظور ایستادن در کنار رژیم‌صهیونیستی ازجمله توافقات و تعهدات بین‌المللی بودند که آمریکا به‌راحتی از آن‌ها خارج شد.

خوش‌چشم با تأکید بر این نکته که درخصوص هرگونه توافقی با آمریکا باید حداکثر احتیاط رعایت شود، خاطرنشان کرد: دقیقا دلیلی وجود دارد که ایالات‌متحده حاضر به دادن قول شفاهی است، اما از ارائه قول مکتوب خودداری می‌کند.

این کارشناس حوزه روابط بین‌الملل با اشاره به وجود موارد اختلافی میان ایران و آمریکا تصریح کرد: با توجه به تجارب گذشته، ما با بی‌اعتمادی کامل به ایالات‌متحده نگاه می‌کنیم.

آمریکا و اروپا با نزدیک شدن به فصل سرما در موضع ضعیف‌تر قرار می‌گیرند و با این وصف، هنوز با زبان تهدید و عدم تمایل قطعی به دنبال کسب بیشترین امتیازات در توافق و رعایت نکردن حقوق ایران هستند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان این‌که آمریکایی‌ها در پی حل اختلاف و رسیدن به یک توافق متوازن نیستند، افزود: آن‌ها در پی مهار جمهوری اسلامی ایران هستند و موارد باقیمانده اختلافی در حوزه برجام قطعا در حوزه منافع اقتصادی و معیشتی مردم بسیار مؤثر است و تا زمانی که ایران از اخذ این امتیازات مطمئن نشود و به پایدار بودن توافق اطمینان حاصل نکند و مطمئن نشود که توافق پایان هرگونه فشار مرتبط با آژانس و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی خواهد بود، قطعا توافقی صورت نمی‌گیرد، چون حتما ناپایدار خواهد بود.

وی ادامه داد: ایران در مواردی که همچنان در ابهام باقی مانده از غرب خواسته به‌صورت مکتوب شفاف‌سازی کند تا بتوان روی آن حساب کرد. چون این مسأله تجربه شده که حتی اگر طرف آمریکایی در حوزه‌هایی تضامین مکتوب بدهد، هیچ‌گاه مسئولیت‌پذیر نیست.

خوش‌چشم، اصلی‌ترین تضمین را کسب اطمینان درباره حفظ دستاورد‌های هسته‌ای دانست و گفت: این اعتماد و اتقان زمانی حاصل خواهد شد که درباره بند‌های توافق احتمالی در تهران تصمیم‌گیری شود و نه در واشنگتن. چون امضای آمریکا به‌ویژه در مورد ایران قابل‌اتکا و استناد نیست؛ بنابراین باید تلاش کرد بیشترین تضمین‌ها به‌صورت مکتوب از آمریکا اخذ شود تا مسئولیت‌ناپذیری ایالات‌متحده تا حدی مهار شود و حداقل موانع متعددی بر سر راه آمریکا برای برهم زدن مجدد توافق قرار داد.

این کارشناس حوزه روابط بین‌الملل، مقاومت کردن آمریکا در برابر ارائه مکتوب موارد پذیرفته‌شده شروط ایران را محل شک دانست و خاطرنشان کرد: با توجه به این‌که در حوزه گرفتن تضامین در بخش‌های مختلف همچنان بحث‌های اصلی باقی‌مانده است و باید به هر صورت حل‌وفصل شود، قطعا منتظریم طرف غربی به‌ویژه آمریکایی‌ها پاسخ معقولانه‌ای به درخواست‌ها و پیشنهاد‌های ایران بدهند و دست از کارشکنی‌های خود بردارند.

وی درباره واکنش‌های غرب و آمریکا درمورد پیشنهاد‌های ایران بیان کرد: قطعا طرف اروپایی با توجه به شروع فصل سرما و افزایش پیش‌خرید نفت در ماه شهریور، زیر فشار بیشتری است و همین‌الان هم قیمت‌های انرژی در اروپا گزاف‌تر از آمریکاست و به دلیل جنگ اوکراین در بخش‌های انرژی و مسائل اقتصادی هزینه‌های بیشتری نسبت به آمریکا متحمل شده است؛ بنابراین اروپایی‌ها ازجمله فرانسه اصرار زیادتر برای رسیدن به توافق دارند، اما تابه‌حال رؤیت نشده که اروپا مستقل از آمریکا تصمیم بگیرد. به‌عبارت‌دیگر رویکردها، ویترین اروپاست، اما صحنه‌گردانی ماجرا با آمریکاست.

خوش‌چشم احتمال پذیرش توافق متوازن از سوی آمریکا را کم دانست و گفت: ایالات‌متحده در برخی از مواقع به‌خوبی شرایط را درک می‌کند، اما به خاطر تبختر و خوی استکباری، عادت به پذیرش منطق ندارد و سعی در زورگویی دارد. به همین سبب تصور می‌کنم گزینه محتمل‌تر، ادامه مذاکرات است.