قیام «مانا» و «ماندگار»

یکی از وجنات نهضت عاشورا که موجب زیبایی دوچندان این حادثه شده و البته یکی از علل ماندگاری نهضت عاشورا این است که این قیام، یک قیام خانوادگی است. محققی در سال‌های اخیر وقتی پژوهش کرده درباره مانایی و ماندگاری حادثه عاشورا و این‌که چطور شده این اتفاق بعد از ۱۴۰۰سال هرروز زنده‌تر از قبل می‌شود و در بطن زندگی مردم جریان می‌یابد و احساسات و عواطف را درگیر می‌کند و برخلاف اتفاقات دیگر تاریخی که باگذشت زمان فرسوده و مندرس شده و به محاق تاریخ می‌پیوندند، حادثه عاشورا همچنان پویا مانده.

او به این نتیجه رسیده که در نهضت عاشورا، مسأله خانواده بسیار پررنگ است. از نقطه عزیمت و لحظه حرکت کاروان حسینی همه خانواده حضرت (ع) با علم به این‌که سفری پررنج و مشقت را در پیش دارند، حاضر می‌شوند در کنار سیدا‌لشهدا حضور پیدا کنند و آن چیزی که زیبایی این حرکت را چندبرابر کرده، این است که اهل‌بیت امام (ع) یک ذره ساز ناهمگون نداشته‌اند و همه در پی یک هدف تعریف‌شده و تصمیمی که حجت وقت گرفته، همگی نهایت همراهی و مشارکت را انجام می‌دهند تا آن هدف محقق شود. این ارتباط عمیق عاطفی، این صبوری و حجم بزرگ تحمل در کنار مصائب و التزامی که بین اعضای خانواده است، منزل‌به‌منزل و لحظه‌به‌لحظه قابل‌توجه است. به نظرم اگر قرار است برای تحکیم بنیان خانواده - که اصالت زیادی در اسلام دارد و از آن به‌عنوان کوچک‌ترین واحد اجتماعی نام برده می‌شود ـ مثالی زد، می‌توان از حادثه کربلا الگوبرداری کرد. به‌قدری مایه‌های علمی و پژوهشی در این حادثه پررنگ است که اگر کسی با صبر و حوصله به آن بپردازد، مجموعه‌ای کامل می‌شود برای همه‌کسانی که می‌خواهند اصول ارزشی اسلام را بشناسند و آن را ترویج کنند. به نظرم جا دارد کار مفصلی در این زمینه انجام شود.

اباعبدا... حسین (ع) در اوج گرفتاری‌های عاشورا در آن عرصه مصیبت و پردردسر از همه تکالیف عاطفی و احساسی که دارد، مراقبت کرده و از هیچ‌کدام فروگذاری نمی‌کند. وداع‌ها، خداحافظی‌ها، توصیه‌ها و رابطه عاطفی که با اهل خانواده دارد، برجسته‌ترین چیزی است که ازنظر کارشناسان خانواده دورمانده و جا دارد در این زمینه پژوهش و بازخوانی و بازنگری شود. مراودات خانوادگی در حادثه کربلا بسیار مهم است و به‌خصوص در زمان اسارت که این خانواده در راستای هدف تعریف‌شده چنان همسو و هماهنگ با مدیر قافله، حضرت‌زینب (س) هماهنگ هستند که انگار همه‌چیز سرجایش است و نقصان، کاستی و مصیبتی وارد این کاروان نشده است. این‌ها مسائلی است که باید به آن‌ها توجه کرد و به بطن خانواده‌ها برد و از آن‌ها برای رسیدن به یک خانواده موفق و پویا بهره‌برداری کرد.