ردپاي 20 هزار ساله انسان!

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاري صدا وسيما؛ زمان ورود انسان‌ها به قاره آمریکا مدت‌هاست که موضوعی مورد بحث در میان پژوهشگران است. بر اساس مقاله‌ای که به تازگی در Science منتشر شده است، محققان با بررسی و سن‌سنجی رد پا‌های یافت شده در پارک ملی وایت‌سندز (White Sands National Park) در ایالت نیومکزیکو آمریکا، بیان می‌کنند که رد پا‌های یافت شده، قدمتی بین ۲۱ تا ۲۳ هزارسال دارند. اگر تاریخ‌گذاری، دقیق و درست باشد، به این معناست که انسان‌ها هزاران‌سال پیش از آنچه قبلاً تصور می‌شد، وارد این قاره شدند.

برای چندین دهه، بسیاری از باستان‌شناسان بر این باور بودند که انسان‌ها در پایان آخرین عصر یخبندان وارد آمریکای شمالی و جنوبی شدند. آن‌ها به شواهدی، چون ابزار‌های سنگی‌ای اشاره می‌کردند که قدمت آن‌ها به حدود سیزده‌هزارسال پیش باز می‌گردد- فناوری‌ای که از آن تحت عنوان فرهنگ کلوویس (Clovis culture) یاد می‌کنند. 

قدمت ابزار‌های کلوویس، با زمان عقب‌نشینی یخچال‌ها هم‌خوانی داشت. بدین ترتیب، نظریه‌ای که طبق آن مطرح شد، این‌گونه بود که انسان‌های شکارچی-گردآورنده اهل سیبری، در طی عصر یخبندان به آلاسکا مهاجرت کرده و برای چندین نسل در آنجا زندگی کردند، تا اینکه مسیر‌هایی خالی از یخ، پدیدار شده و انسان‌ها توانستند به سمت جنوب مهاجرت کنند.
اما با شروع دهه ۱۹۷۰، برخی از باستان‌شناسان شروع به انتشار شواهدی قدیمی‌تر از حضور انسان در قاره آمریکا کردند. سال گذشته، دکتر آردلین و همکارانش، مقاله‌ای از ابزار‌های سنگی یافت شده در غاری در مکزیک را در ژورنال Nature منتشر کردند که قدمت آن به حدود ۲۶هزارسال پیش باز می‌گشت.اما یافته‌های این پژوهش‌ها، با شک و تردید‌هایی روبرو شد. بن پاتر، باستان‌شناس دانشگاه لیائو چنگ در چین می‌گوید که خیلی از این به اصطلاح ابزار‌های یافت شده، ممکن است که در اصل سنگ‌هایی با شکلی غیرمعمول و نه «ابزار»‌های سنگی باشند. پاتر همچنین برخی از تاریخ‌گذاری‌های این یافته‌ها را هم زیر سوال برد. 
اما مطالعه‌ای که به تازگی منتشر شده است، با یافته‌های دیگر فرق می‌کند. چراکه در این مورد، نه ابزار‌های سنگی، بلکه رد پا‌هایی پیدا شده است. این رد پا‌ها را نخستین‌بار دیوید بوستوس، مدیر برنامه منابع پارک، در سال ۲۰۰۹ کشف کرد؛ و در طی این سال‌ها، گروهی بین‌المللی از محققان را برای بررسی این یافته‌ها به پارک وایت‌سندز آورده است.

پس از سال‌ها کار میدانی در پارک وایت‌سندز در نیومکزیکو، محققان هزاران جای پا را در اطراف بستر دریاچه‌ای که امروزه خشک شده است، پیدا کردند. این رد پاها، برجا مانده از انسان‌ها و جانورانی، چون ماموت و تنبل زمینی هستند که امروزه منقرض شده‌اند.

این رد پاها، هنگامی ایجاد شده‌اند که انسان‌ها بر روی زمین مرطوب و ماسه‌ای حاشیه دریاچه قدم برمی‌داشتند. بعد‌ها رسوبات به آرامی این جای پا‌ها را پر کرده و زمین هم رفته‌رفته سفت شده. اما فرسایش‌های بعدی موجب شد تا این جای پا‌ها دوباره پدیدار شوند. در بعضی موارد، این اثرات تنها زمانی آشکاراند که زمین به طور غیرمعمولی مرطوب و یا خشک باشد- در غیر این صورت، قابل مشاهده با چشم غیر مسلح نیستند. اما با استفاده از رادار‌های زمین‌نفوذ (Ground-penetrating radar) ساختار سه‌بعدی آن‌ها، ازجمله پاشنه و انگشتان پا، قابل مشاهده است.

محققان، بررسی‌های بیشتری را در وایت‌سندز انجام خواهند داد. آن‌ها می‌خواهند درمورد رفتار مردمانی که رد پای‌شان را در آنجا به جا گذاشته‌اند، بدانند. آیا آن‌ها جانورانی را که در اطراف‌شان بود شکار می‌کردند؟ آیا به صورت دائمی در کنار دریاچه زندگی می‌کردند یا نه؟

پرسش‌های دیگری هم هست که همچنان باقی می‌ماند؛ ازجمله آنکه انسان‌ها کِی و چگونه شروع به مهاجرت کردند و ورود آن‌ها چه تاثیری بر جانوران و منظر موجود گذاشت. برای تحقیق و بررسی در وایت‌سندز باید عجله کرد. چراکه فرسایشی که منجر به آشکار شدن این رد پا‌ها شده بود، ممکن است که در طی ماه‌ها یا سال‌های بعدی آن‌ها را از بین ببرد