زیر سقف صدا

این یادداشت، چند راهکار کوچک برای ساخت پادکست در خانه است. برای این‌که اگر مصمم هستید، دیگر سخت نگیرید و زودتر دست به کار شوید.

از رادیو یاد بگیرید

سعی کنید تا جایی که ممکن است رادیو بشنوید. دقت کنید چه ایده‌ها و حرف‌هایی در قالب کار صوتی، شنیدنی می‌شوند. شکل درست بیان جملات را از زبان گوینده‌ها بشنوید. ببینید هر موسیقی در چه جایگاهی به کار می‌رود. درواقع خیلی از پادکسترها (پادکست‌ سازها) هرقدر هم حرفه‌ای باشند، باز استانداردترین شکل برنامه‌سازی را از رادیو یاد گرفته‌اند. در گام بعدی سعی کنید پادکست‌های متنوعی گوش کنید تا با ایده‌های جدید به میدان بیایید.

اصلا درباره چه چیزی پادکست بسازید؟

شاید چون موضوعی ذهن شما را قلقلک می‌دهد و دوست دارید آن را به گوش همه برسانید، قصد دارید پادکست بسازید که این عالی است. شاید هم چون کار ساختن پادکست را دوست دارید اين کار را انجام مي‌دهيد.

در حالت دوم فقط وقتی موفق می‌شوید که ایده دلخواه خودتان را پیدا کنید، نه ایده‌ای که فکر می‌کنید خیلی گیرا و پرمخاطب است.

مثلا ممکن است سراغ آداب و رسوم و لهجه‌های شهر خودتان بروید که حتما مخاطبانی دارد. اصلا جذابیت ساخت پادکست به همین است؛ مخاطبان نه چندان زیاد اما پروپاقرص و وفادار! دقت کنید که باید کاملا روی موضوع اشراف داشته باشید و در کنار آن، حسابی تحقیق کنید.

صداهای شاهد را چطور پیدا کنیم؟

می‌خواهید درباره یک ساختمان فراموش شده یا اتفاقی که در یک خیابان افتاده پادکست بسازید و نیاز به گفت‌وگوهای مردمی دارید؟ می‌توانید راه بیفتید و صدای آدم‌ها را با گوشی موبایل ضبط کنید یا اگر می‌توانید با یک وُیس‌رکوردر جیبی. مثل یک برنامه‌ساز حرفه‌ای برای این کار وقت بگذارید و کار خودتان را جدی بگیرید. آن‌وقت مردم هم بحث را جدی می‌گیرند و با شما همکاری می‌کنند.

نوشتن متن

اگر محتواهای مورد نیاز و صداهای شاهد را آماده کرده‌اید، حالا با دست پر، آماده نوشتن متن هستید. سعی کنید در پادکست گوش کردن به چارچوب نوشتن متن دقت کنید.

این‌که ورودیه را چطور بنویسید، کجا اطلاعات بیشتری بدهید و چه جور پایانی مد‌نظر شماست؟ اگر با ادبیات همیشگی پادکست‌ها هم متن ننوشتید، ایرادی ندارد. اصلا اسم پادکست با خلاقیت و نوآوری گره‌خورده اما چارچوب یک کار خوب را حفظ کنید. این مرحله در عین دشواری بسیار هیجان‌انگیز است.

و حالا ضبط صدای گوینده

خیلی‌ها حتی قبل از پیدا کردن ایده پادکست، به میکروفن و استودیو خانگی فکر می‌کنند. خب این بخش مهمی است اما مهم‌ترین بخش نیست. به نظر من ایده خلاقانه، تحقیق پر و پیمان و صداها و موسیقی‌های خوب، برگ برنده شماست. خیلی از پادکست‌ها در خانه ضبط می‌شوند.

خوب به ساختار خانه فکر کرده و سعی کنید فضای ساکتی بسازید. جایی باشید که فرش و موکت دارد و مطمئن هستید صدا در اتاق نمی‌پیچد. برای پنجره از پرده‌های ضخیم استفاده کنید یا کمد لباس و قفسه‌های کتاب را به دیوارهای پرسرو صدا تکیه بدهید. با پتو یا تخته‌های آکوستیک، اطراف خودتان را ضد صدا کنید.

برای ضبط، شاید یک وُیس‌رکوردر هم کار راه‌انداز باشد اما برای بالا بردن کیفیت با توجه به بودجه‌تان، سعی کنید میکروفن حرفه‌ای انتخاب کنید؛ میکروفنی تهیه کنید که آنچنان گرانقیمت نباشد، چون هدف شما خوانندگی نیست. جز میکروفن، وجود یک پایه و یک پاپ‌فیلتر کافی است و هزینه بیشتری لازم نیست. پاپ‌فیلتر در خارج از میکروفن نصب می‌شود و برای جلوگیری از دمیدن‌، نفس کشیدن یا صداهای صامت مثل (س،چ یا پ و ب)طراحی شده است. در پایان به صدای ضبط شده دقت کنید و مراقب باشید وقت ضبط، ناخودآگاه با انگشت روی میز ضرب نگیرید یا کاغذها را جابه‌جا نکنید.

میکس صدا

حالا وقت میکس است. میکس با نرم‌افزارهای مختلفی ممکن است که من Adobe Audition را پیشنهاد می‌کنم. می‌توانید کار با این نرم‌افزار را با آموزش آنلاین به سرعت یاد بگیرید اما به تمرین زیادی نیاز دارید تا گوش شما با چشم هماهنگ شود. در این آموزش‌ها باید یاد بگیرید فایل صوتی صدای خودتان و مصاحبه‌ها را چطور تمیز کنید و بعد آنها را برای میکس نهایی در کنار هم بچینید.

موسیقی خوب انتخاب کنید

برای ساخت پادکست یعنی یک کار صوتی خوب، به موسیقی‌های خوب نیاز دارید. سعی کنید به مرور زمان موسیقی‌های درست و حسابی جمع کنید. شاید قطعه جذابی شنیده‌اید و اسمش را نمی‌دانید. آن‌وقت می‌توانید با اپلیکيشن‌هایی موسیقی را پیدا کنید، مثل Shazam، beatfind، sound Hound و... موسیقی‌ها را با دقت به کار ببرید. مثلا یادتان باشد وقتی از غرب حرف می‌زنید موسیقی با سازبندی ایرانی استفاده نکنید. بله، گاهی شکستن کلیشه‌ها خلاقانه است اما هماهنگی‌های همیشگی متن و موسیقی را بی‌دلیل نمی‌شود از بین برد.

چطور پادکست را به گوش دیگران برسانیم

حالا همه گوشی هوشمند دارند و شنیدن پادکست سخت نیست. حتی در صورت نداشتن گوشی هم می‌شود با گوگل پادکست آنها را شنید. CastBox برای اندرویدی‌ها و Apple Podcast برای صاحبان اپل، جزو محبوب‌ترین اپ‌ها هستند؛ همین‌طور Spotify، Anchor و...جالب این‌که این اپلیکیشن‌ها به شما آمار خوبی هم می‌دهند.

این‌که در چه بازه زمانی، چند نفر شما را دنبال کرده‌اند. چند نفر به تفکیک، قسمت‌های مختلف پادکست شما را شنیده‌اند، شنونده‌ها از کدام کشورها بوده‌اند و ... .

این کار درآمدی هم دارد؟

در یک مجموعه پادکست نمی‌شود از هر دری حرف زد و همه قسمت‌های هر مجموعه باید به نوعی با هم مرتبط باشند.

قسمت‌ها را منظم و سر وقت منتشر کنید. طراحی یک کاور جذاب و مرتبط با محتوا برای هر قسمت را هم فراموش نکنید.

چون بستر انتشار پادکست فضای مجازی است. مدام در این فضا حضور داشته باشید و تاریخ انتشار هر قسمت را به مخاطبان اطلاع بدهید.

ساخت پادکست به نسبت بقیه محتواها نسبتا ارزان است و از طرفی ساخت آن می‌تواند درآمد خوبی داشته باشد.

می‌توانید پادکست خودتان را به مجموعه‌ای بفروشید که در حوزه مرتبط با موضوع پادکست فعالیت می‌کند، مثلا محیط‌ زیست، زنان و خانواده، بازاریابی و... یا این‌که موضوع مورد علاقه خودتان را تا جایی ادامه بدهید که مخاطبان زیادی پیدا کند و بعد تبلیغات بگیرید اما در این مورد باید بسیار صبور باشید و فقط منظم و با پشتکار، پادکست را جلو ببرید.

فاطمه باقری - خبرنگار و گوینده / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم