از دیگر عواملی که باعث پوکی استخوان میشوند میتوان به استروئید اضافی و هورمونهای تیروئید و همچنین کمبود کلسیم و ویتامین D اشاره کرد.
متابولیسم استخوان شامل دو فرایند اصلی "تحلیل رفتن استخوان" و "تشکیل استخوان" میباشد. هر دو این فرایندها به طور همزمان اتفاق میافتد و به آنها بازسازی استخوان گفته میشود. پوکی استخوان در صورتی اتفاق میافتد که میزان "تحلیل استخوان" با سرعت "تشکیل استخوان" یک اندازه نباشد. این عدم تعادل باعث از بین رفتن توده استخوان میشود و به دنبال آن استخوان نازک، شکننده و مستعد شکستگی میشود.
ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است که به خواص آنتیاکسیدانی خود معروف است. این ویتامین براساس ساختار مولکولهای شیمیایی به دو گروه بزرگ تقسیم میشود: توکوفرولها و توکوترینولها. توکوفرول و توکوترینول بسته به گروه متیل واقع در حلقه کرومانول، به 4 ایزومر تقسیم میشوند، یعنی ایزومرهای α ، β ، γ و δ. توکوترینول 50 برابر قوی تر از α-توکوفرول است مطالعات نشان داده است که فعالیت آنتیاکسیدانی توکوترینول عملکرد آن را به عنوان یک ماده ضد التهابی، ضد سرطان و ضد فشار خون با اثربخشی بالاتر در مقایسه با توکوفرول توضیح میدهد. فعالیت آنتیاکسیدانی توکوترینول سلولهای بدن را از آسیب ناشی از حمله رادیکالهای آزاد که یکی از محصولات جانبی فرآیند اکسیده شدن چربی است محافظت میکند.
توكترينول هاي تجاري
روغن پالم(نخل) یکی از منابع اصلی توكوترینولها در بازار حال حاضر است. روغنی که از گوشته میوه پالم استخراج میشود سرشار از توکوترینولها و همچنین توکوفرول است. توكوترينول موجود در روغن پالم(نخل) طبيعي ppm 1172 است؛ غنيترين روغن گياهي حاوي توكوترينول در مقايسه با ساير منابع روغن گياهي (جدول 1). هیئت روغن پالم (نخل) مالزی (MPOB)، برجستهترین موسسه تحقیقاتی روغن نخل(پالم)، فناوری استخراج توكترینول از روغن پالم را توسعه داده است. مالزی بزرگترین تولیدکننده و تأمین کننده توکوترینولها در بازارهای بین المللی است.
جدول 1: توکوفرول و توکوترینول کل موجود در روغنها و چربیها
توكوترينول ها بر پوكي استخوان تاثير ميگذارند.
در یک مطالعه “In vivo” به مدت 2 ماه به به موشهای ماده یائسه مکمل توکترینول داده شد. این مطالعه نشان داد که مکمل توکوترینول روغن پالم میتواند از کاهش توده استخوانی در موشهای ماده یائسه جلوگیری و در نتیجه از بروز پوکی استخوان جلوگیری کند. مطالعه دیگری در مورد موشهای نر(عقیم شده به روش ارکیدکتومی) که نماینده مردان بسیار پیر با کمبود هورمون جنسی هستند انجام شده است. نتایج این مطالعه همچنین به طور مداوم نشان میدهد که مکمل توکوترینول داده شده به موش نر عقیم شده به مدت دو ماه قادر به جلوگیری از بروز زوال استخوان است.
توكوترينولها همچنين قادرند از استخوانها در برابر عوارض پوكي استخوان در اثر مصرف استروئيد محافظت كنند. مطالعهای بر روی موشهای صحرایی که غده فوقکلیه آنها برداشته شده و به مدت 2 ماه به آنها داروی استروئیدی دگزامتازون داده شده است، سپس با مکملهای توکوترینول درمان شدهاند انجام شد. این مطالعه نشان داد که توکوترینولها توانایی محافظت از استخوان در برابر عوارض پوکی استخوان به دلیل مصرف طولانی مدت استروئید را دارا هستند.
همچنین مطالعات نشان داده است که توكترينولها قادر به بهبود تراکم استخوان در انسانهایی هستند که در اثر استعمال دخانیات پوکی استخوان را تجربه کردهاند. به طور معمول، افراد سیگاری مزمن بیش از افراد غیر سیگاری به پوکی استخوان مبتلا میشوند. این اثر مضر نیکوتین است. به یک مدل حیوانی از موش ها به مدت دو ماه روزانه نیکوتین داده شد، سپس نیکوتین قطع شد و با مکمل توکوترینول جایگزین شد. این مطالعه نشان داد كه توكوترينولها قادر به بهبود تراكم استخوان در موشهايي هستند كه در اثر مصرف نيكوتين دچار پوكي استخوان شدهاند. حتی موشهایی که مکمل توکوترینول استفاده کردهاند دارای استخوانهای متراکم تری از موشهای نرمال هستند. در نتیجه، توکوترینول پالم پتانسیل زیادی در درمان بیماری شایع پوکی استخوان دارد.
نتیجه
توكوترينول ها به عنوان يك رويكرد جديد بالقوه در پيشگيري و درمان پوكي استخوان -بيماري شایع تخريبي استخوان كه غالباً با پيري به سراغ انسان میآید- شناخته میشوند. توكوترينولها قادرند معدني شدن استخوان را افزايش، تفکیک استخوان سازی را ارتقا و از تشكيل و تفکیک استخوان-شکن جلوگیری بعمل آورند. مطالعات "in vivo" با استفاده از مدلهای مختلف حیوانی نشان داده که با مکمل توکوترینول نشانگرهای زیستی تشکیل و تقویت استخوان بهبود مییابد.
روغن پالم یکی از بهترین منابع توکوترینولها است.
اطلاع از منابع علمی: MPOBTehran@gmail.com