تدابیر طب سنتی برای روزه‌داری در شرایط كرونایی

آیا روزه‌داری می‌تواند سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شود؟ اهمیت موضوع ما را بر آن داشت تا با دكتر الهام پارسا و دكتر مرضیه بیگم‌سیاهپوش، پزشك متخصص طب سنتی ایرانی گفت‌وگو كنیم.

دكتر الهام پارسا: برای داشتن سیستم ایمنی قوی باید بدن سالم‌تری داشته باشیم. در طب سنتی ایران، داشتن بدن سالم منوط به رعایت شش اصل ضروری است كه یكی از این اصول دفع مواد زاید و پاكسازی بدن است. به عنوان یكی از انواع پاكسازی می‌توان از روزه‌داری و نخوردن و نیاشامیدن نام برد. به دنبال این نوع پاكسازی، بدن ما سالم‌تر و به دنبال آن سیستم ایمنی قوی‌تری خواهیم داشت. البته این موضوع برای افراد سالم مطرح است و اگر كسی بیمار باشد در مورد او صدق نمی‌كند.

دمنوش‌هایی برای تقویت ایمنی بدن

از دیدگاه طب سنتی یكسری دمنوش‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود كه می‌توان در فاصله افطار تا سحر از آنها استفاده كرد.

اثر دمنوش گیاه سرخارگل كه در مطالعات و مقالات در تقویت سیستم ایمنی به اثبات رسیده است و همچنین پونه، آویشن، دارچین، رزماری، چای كوهی، بابونه، هل و زعفران از جمله دمنوش‌های كارا در تقویت سیستم ایمنی هستند.

باید توجه داشت كه این دمنوش‌ها برای یك فرد سالم و بدون هیچ مشكلی توصیه می‌شود، اما برای خانم‌های باردار و شیرده مصرف آنها را پیشنهاد نمی‌كنیم. ضمن این‌كه به محض ایجاد تب توصیه می‌شود مصرف این دمنوش‌ها قطع شود.

تداخل مزاج روزه با مصرف گرمی‌جات

با توجه به این‌كه مزاج روزه گرم و خشك است و این روزها تعداد زیادی از افراد از گرمی‌جات به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به كرونا استفاده می‌كنند، اگر مصرف گرمی‌جات از حالت تعادل خارج شود سبب ایجاد علائمی مانند عصبانیت و بی‌قراری، بی‌خوابی، سردرد، احساس حرارت و گرگرفتگی كل بدن، احساس سوزش پوست و جوش، سوزش ادرار، تپش قلب، سوزش گلو و گلودرد، تب، درد معده، یبوست و... می‌شود.

اولا از مصرف گرمی‌جات مثل سیر، زنجبیل و دارچین در حد افراط پرهیز شود و مصرف مناسب و به اندازه مایعات در وعده افطار و سحر توصیه می‌.شود برای این منظور مایعاتی مثل آب سیب، شربت آبلیمو و عسل، آب آلو، سكنجبین و شربت خاكشیر توصیه می‌شود. در صورت احساس حرارت زیاد مصرف تخم خرفه پیشنهاد می‌شود.

ضعف ایمنی بدن با مصرف شیرینی‌جات

شیرینی‌جات از عوامل تضعیف‌كننده سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود. به همین دلیل افراد مبتلا به دیابت كه قند بالاتری دارند در معرض عفونت‌های مختلف زیادی هستند. پس تا حد امكان در وعده افطار و سحر از مصرف شیرینی‌جات پرهیز شود و اگر نیاز است از شیرینی جات طبیعی مثل كشمش، مویز و عسل استفاده شود و حتی مصرف خرما هم به طور محدود توصیه می‌شود.

از دیدگاه طب سنتی در شهرهایی كه رویش خرما در آن وجود دارد محدودیت كمتری در مصرف خرما هست ولی در مناطقی مثل تهران كه خرما رویش ندارد مصرف بیشتر از یكی دو تا در روز توصیه نمی‌شود و استفاده مواد شیرینی مثل زولبیا بامیه به دلیل غلیظ بودن و هضم سخت باید محدود شود.

عطش كاذب چیست؟

از دیدگاه طب سنتی عقیده بر این است كه عطش دو‌نوع واقعی و كاذب دارد و انواع عطش كاذب را به چهار نوع عطش معده، كبد، قلبی و مغزی تقسیم كرده‌اند. دلیل بروز این عطش‌ها چیست و فرد روزه دار چگونه باید با آن مقابله كند؟ افزایش حرارت اعضایی مثل قلب و كبد و ریه باعث علائم تشنگی می‌شود كه می‌تواند به دلیل سوء مزاج گرم یا فعالیت بدنی و... باشد كه اگر این حرارت كم شود تشنگی هم برطرف می‌شود. این حرارت می‌تواند با خنك كردن موضعی بدن، استنشاق هوای خنك و دوش آب سرد برطرف شود.

تغذیه روزه داران به سبك طب سنتی

روزه داران از پرخوری، درهم خوری و مصرف غذاهای سنگین و غلیظ مثل آش رشته، ماكارونی، لازانیا، پیتزا، الویه، حلیم و فست‌فودها پرهیز كنند و چون ترشی‌ها و شورها سبب خشكی می‌شوند پس مصرف آنها را محدود كرده و لبنیات را حتما با مصلحاتش مصرف كنند. پنیر را با سیاه‌دانه، شیر را با زنجبیل یا دارچین و ماست را همراه با پونه یا نعنا استفاده كرده و هرگز در مصرف ادویه‌های گرم و خشك مثل فلفل و... زیاده روی نكنند.

سیر و زنجبیل هر چند در تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثرند ولی مصرف افراطی آن‌ها عارضه‌دار است.

دكتر مرضیه بیگم سیاهپوش: بر اساس تئوری‌های موجود، روزه‌داری باعث كاهش همان عوامل التهابی می‌شود كه در عفونت كووید 19 دلیل ایجاد فرم شدید بیماری هستند. به عبارتی می‌توان از تئوری‌های موجود نتیجه گرفت كه روزه‌داری ایمنی بدن را در برابر كووید 19 كم نمی‌كند و شاید افزایش هم بدهد.

نقش تغذیه در پیشگیری و درمان كووید 19

هیچ مطالعه‌ای ثابت نكرده است كه حمایت‌های تغذیه‌ای در پیشگیری یا درمان موثر باشند با این وجود از آنجا كه كووید 19 واكسن ندارد، حمایت‌های تغذیه‌ای برای افزایش ایمنی بدن منطقی است، زیرا ایمنی خوب سبب مقابله بدن با ویروس‌ها می‌شود. خوراكی‌های حاوی آنتی‌اكسیدان و ویتامین و مواد معدنی تقویت‌كننده ایمنی و از تضعیف‌كننده‌ها قندها و چربی‌ها را می‌توان نام برد.

در عالمگیری كرونا جبران مایعات بدن در اولویت است

نكته بسیار مهم در روزه‌داری در دوران همه‌گیری كووید 19، جبران مایعات بدن در فاصله افطار تا سحر است. مایعات باید به تدریج جبران شوند و مصرف یكباره حجم زیاد مایعات سبب سوء هاضمه و نفخ شده و به قلب و كلیه فشار وارد می‌كند.

در شرایط شیوع كرونا علاوه بر دمنوش‌ها، مصرف شربت‌های كم‌شیرین كه خاصیت ضدویروسی یا تقویت‌كننده ایمنی و تامین‌كننده آب بدن دارند نظیر شربت‌های عسل و آبلیمو، زعفران، تخم بالنگو، به لیمو، بهار نارنج، ریواس، جلاب و همچنین آب سیب، آب هویج و آب مركبات توصیه می‌شود.

همچنین لازم است افراد از حضور در محیط‌های گرم و خشك پرهیز كنند و به منظور مرطوب نگه‌داشتن محیط منزل آب را در ظروف رو باز بجوشانند.

ضمن این‌كه كم‌خوابی باعث غلبه گرمی و خشكی بر بدن می‌شود و خواب كافی رطوبت‌آور است بنابراین از بی‌خوابی و پرحرفی كه از عوامل تشنگی‌آور است در این شرایط بپرهیزید و با ماندن در خانه هم از شر كرونا در امان بمانید و هم از كم‌آب‌شدن بدن.

فاخره بهبهانی - گروه سلامت روزنامه جام جم