رایس در خاورمیانه ؛ طرحهایی از جنس شکست

مزمان با اعلام رسمی مواضع جورج بوش در خصوص آینده عراق ، رایزنی ها و مذاکرات گسترده ای نیز در سطح مقامات دولت امریکا با متحدین اروپایی و سران کشورهای منطقه خاورمیانه آغاز شده است.

کد خبر: ۱۲۲۹۱۶

کاندولیزا رایس ، وزیر خارجه امریکا با سفر به برخی کشورهای منطقه درصدد است ضمن بیان سیاست های واشنگتن در عراق و فلسطین حمایت آنها را از این سیاست ها جلب کند.
محمدعلی مهتدی ، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با جام جم بر این باور است که امریکا در مواضع جدید خود درخصوص عراق تنها یک طرح امنیتی را مطرح کرده و تغییری در استراتژی های این کشور پدید نیامده است.

با اعلام رویکردهای جدید بوش در عراق که همان تاکید بر استراتژی گذشته است ، رایزنی های گسترده ای را در سطح منطقه با سفر رایس به منطقه و سفر رابرت گیتس وزیر دفاع امریکا به انگلیس شاهد هستیم. به نظر جنابعالی هدف غایی دولت بوش از این رایزنی ها چیست؛
هدف رایس از سفر به برخی کشورهای خاورمیانه ، آماده کردن زمینه اجرایی برنامه ای است که تحت عنوان استراتژی جدید بوش از آن یاد می شود که به اعتقاد بنده این موضع رئیس جمهوری امریکا در خصوص موضوع عراق را نمی توان استراتژی جدید نامید ، چرا که استراتژی این کشور در منطقه کاملا مشخص است و تغییری در آن رخ نداده است . تصمیم بوش مبنی بر اعزام بیست و یک هزار نیروی نظامی جدید به عراق یک طرح امنیتی است که در چارچوب مفهوم استراتژی جدید نمی گنجد.
به نظر می رسد این طرح نیز همانند طرحهای قبلی امریکا به شکست منجر خواهد شد اما هدف اصلی دولت بوش از رایزنی های گسترده اخیر ، ایجاد یک ائتلاف از کشورهای عربی علیه جمهوری اسلامی ایران و چارچوب مقابله با نفوذ ایران در منطقه و کشمکش مذهبی بین سنی ها و شیعیان می باشد. طبیعتا امریکا مجبور است برای وادار کردن کشورهای عربی به پذیرفتن این ائتلاف به درخواست های آنان توجه کند که در راس این خواسته ها ، حل مساله فلسطین است و ظاهرا در این زمینه رایس ایده ها و افکاری دارد که آنها را مطرح نموده از جمله آنها زنده کردن طرح نقشه راه و انجام مذاکرات بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان است .وزیر امورخارجه امریکا همچنین در این راستا تشکیل دولت مستقل فلسطین را با مرزهای موقت مطرح کرد. به این معنا که دولت فلسطین در نوار غزه تشکیل شود چرا که ساحل غربی همچنان در اشغال رژیم صهیونیستی است که این طرح با مخالفت ابومازن روبه رو شده چرا که پذیرش این موضوع یک جنبه دائمی به خود می گیرد.وعده دیگر رایس به عربستان بوده که قول داده تا طرح ملک عبدالله را که در کنفرانس سران عرب در سال 2002 در بیروت تصویب شد به عنوان طرح صلح عربی فعال کند.
به نظر نمی رسد رایس در جریان مذاکرات خود موفقیت هایی را کسب کرده باشد و همانند گذشته دولت امریکا به وعده های خود نیز عمل نخواهد کرد.

به نظر می رسد رایزنی ها با کشورهای منطقه در فرآیند کاهش بحران ها یک فهم جدید یا حداقل فشار نتایج مطالعات محافل امریکایی درخصوص ضرورت توجه به نقش کشورهای خاورمیانه در معادلات اخیر منطقه است. با این وصف آیا این موضوع فی نفسه مبین تغییر در الگوهای امنیتی نیست؛
هر چند که فضای نظام جدید بین الملل گویای شکل گیری نوعی معادلات جدید امنیتی است اما دولت امریکا حاضر به پذیرش این واقعیت ها نیست ، هر چند که این موضوع در گزارش محافل امریکا از جمله کمیته بیکر همیلتون نیز تبلور یافته است اما علی رغم این واقعیت های جدید به نظر می رسد استراتژی امریکا در معادلات امنیتی تامین امنیت اسرائیل است که در این زمینه نومحافظه کاران ، دیدگاه های خود را به بوش دیکته می کنند. دولت امریکا بر این باور است که قدرت اسرائیل باید در منطقه به نقطه اوج برسد تا منافع تل آویو واشنگتن به طور همزمان تامین شود و بر این اساس هرگونه تهدید علیه اسرائیل را به صورت بالقوه یا بالفعل نمی پذیرند لذا توصیه های کمیته بیکر همیلتون نیز هیچ تاثیری در استراتژی بوش نخواهد داشت ، مگر این که دموکرات های اکثریت یافته در کنگره مانع از اجرای طرحهای بوش و دیک چنی در منطقه شوند، به این معنا که این طرحها را تصویب نکنند البته در داخل امریکا فضای مخالفت با طرح بوش در حال گسترش است و بسیاری از دموکرات ها و حتی برخی جمهوریخواهان از رئیس مجلس نمایندگان امریکا خواسته اند مانع اجرای طرحهای بوش در خاورمیانه شود. بی تردید اگر دولت بوش بخواهد منطقه خاورمیانه در یک شرایط مساعد و باثبات به سر برد باید منافع ملتها و دولتهای منطقه را در نظر بگیرد.

درخصوص موضوع فلسطین نیز محور سخنان و مذاکرات رایس با مخاطب قرار دادن تشکیلات خودگردان و بدون در نظر گرفتن نقش حماس به عنوان دولت رسمی فلسطین صورت می گیرد. تحلیل جنابعالی در این زمینه چیست؛
اگر حل مساله فلسطین به معنای تشکیل دولت مستقل فلسطین است ، این امر از درون طرحهای امریکا و اسرائیل حاصل نخواهد شد. اساسا آنها به شکل گیری چنین دولتی اعتقاد ندارند، ولو این که جورج بوش شعار دو دولت فلسطین و اسرائیل را می دهد. اما وی عملا چنین امکانی را ایجاد نمی کند زیرا مشخص نشده دولت فلسطین در کجا و در چه وسعت سرزمینی باید تشکیل شود. طبق طرح نقشه راه ، اسرائیل باید شهرک سازی را متوقف کند اما در همین حال که رایس به منطقه آمده و از فعال شدن نقشه راه صحبت می کند ، شاهد هستیم که اسرائیل اعلام کرده یک شهرک بزرگ را در بخش قدس شرقی در حال احداث دارد.