نقش خانواده در پیشگیری، شناخت و درمان

نظارت نکردن خانواده‌ها به دلایل مختلف شغلی و فرهنگی و آزادی‌های بیش از حد هم از دیگر شرایطی هستند که نوجوانان را هرچه بیشتر به سمت اعتیاد هل می‌دهد. البته به اینها، عوامل اجتماعی مانند دسترسی آسان، ارزانی مواد و یادگیری از راه‌های مختلف مانند فضای مجازی را نیز باید اضافه کرد.
موضوع قابل توجه این است که گاهی خانواده‌ها نمی‌دانند سر رفتن حوصله نوجوانان و در اختیار قرار دادن پول توجیبی زیاد اگر همراه با نبود نظارت باشد، می‌تواند احتمال بروز اعتیاد را بالا ببرد.
نظارت، همان کلید موفقیت است. آنها باید بیشتر از همیشه به گروه دوستان فرزندشان توجه کنند؛ باید بدانند فرزندشان با چه کسانی و در واقع با چه سبک خانواده‌هایی رفت و آمد می‌کند. واقعیت این است که هر بچه‌ای با یک شبکه سه چهار نفری از هم‌سن و سال‌هایش ارتباط دارد که باید این خانواده‌ها قواعدی مشابه یکدیگر داشته باشند. اما چطور متوجه شویم فرزندمان دچار این مسائل شده است؟ طبیعتا هر نوجوانی که درگیر این ماجرا می‌شود، علائمی دارد که خانواده‌ها باید به آن دقت کنند. افت تحصیلی و تغییرات رفتاری می‌تواند نشانه‌هایی باشد که نباید چشم‌مان را روی آنها ببندیم. پدر و مادر یک نوجوان باید به صورت مداوم با مدرسه ارتباط داشته باشند؛ چیزی که این روزها آن را کمتر می‌بینیم و متاسفانه در بعضی از خانواده‌ها این روال وجود دارد که یک‌بار در اول سال فرزندشان را در مدرسه ثبت‌نام می‌کنند و یک‌بار هم آخر سال موقع گرفتن کارنامه مراجعه می‌کنند، در صورتی که باید بدانند همه‌چیز بر عهده مدرسه نیست و آنها هستند که باید به حال و احوال فرزندشان نظارت کافی داشته باشند.
اما زمانی که با این اتفاق روبه‌رو و متوجه شدند فرزندشان پا در چنین راهی گذاشته است، باید چند نکته را رعایت کنند. اول این‌که دنیا به آخر نرسیده است؛ اتفاقا می‌توانند خوشحال باشند که خیلی زود متوجه شده‌اند و راه برای جبران وجود دارد. نکته دوم این است که آنها باید باور داشته باشند هر جبرانی، با خشونت، ترس و تحقیر فرزندشان، قطعا اتفاق نخواهد افتاد و در نهایت و بعد از گذر از این مراحل، حتما به کارشناسان این حوزه مراجعه کنند. اعتیاد در نوجوانان، موضوعی نیست که خودشان بتوانند آن را حل کنند که اگر می‌توانستند، هرگز این اتفاق نمی‌افتاد.

رامین رادفر

پژوهشگر و درمانگر اعتیاد