سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
هولوگرام ها تصاویر سه بعدی هستند که امروزه بر روی بسته بندی محصولات، اسناد و مدارک نصب می شوند. این تصاویر فرآیند پیچیده ای در ساخت دارند و امکان ساخت آنها با استفاده از وسایل چاپ و اسکن معمولی امکان پذیر نمی باشد. به همین جهت امکان کپی برداری و تقلب از آنها وجود ندارد و این از دلایل کاربرد های امنیتی این برچسب ها برای اصالت بخشیدن به کالا ها می باشد. در این مقاله با معرفی هولوگرام، انواع آن و کاربرد هایی که دارد را بیان می کنیم.
هولوگرام در واقع یک تصویر سه بعدی است. به این معنا که عمق دارد و می تواند مانند یک شی واقعی بنظر برسد. شما می توانید هولوگرام را از زوایای مختلفی مشاهده کنید که هر کدام از زوایا، می تواند یک تصویر را ارائه کند. از نظر لغوی هولوگرام از دو واژه ی hologram تشکیل شده است که ترکیب این دو به معنای تصویر نهایی یا ماده رمز نگاری شده می باشد.می توان گفت دنیس گابور، فیزیکدان مجارستانی، اولین بار توانست تا چگونگی عکس های سه بعدی را نشان دهد. به این فرآیند، هولوگرافی می گویند. اما در واقع پس از اینکه لیزر اختراع شد، می توان گفت اهمیت هولوگرافی با لیزر افزایش یافت و اولین هولوگرام در سال 1965 با نور لیزر ساخته شد. همچنین امروزه می توان گفت هولوگرام یک نوع برچسب خاص است که ویژگی های تصویر هولوگرامی را دارد. در ادامه به معرفی برچسب های هولوگرامی، کاربرد و انواع آن نیز می پردازیم.
همانطور که فهمیدیم، هولوگرام یک تصویر سه بعدی است که می تواند حاصل از پدیده ای به نام تداخل امواج تکفام لیزر به وجود آید. به فرآیند ساخت هولوگرام، هولوگرافی می گویند. نوری که از دستگاه لیزر بیرون رود، به دو پرتو تکفام تجزیه و تقسیم می شود. با انعکاس از روی یک آینه، یکی از پرتو ها از روی جسم به صفحه عکاسی تابیده می شود. پرتوی دوم به کمک آینه ی دیگری بدون اینکه به جسم برخوردی داشته باشد، بر روی صفحه ی عکاسی ارسال می شود. سپس صفحه ی عکاسی باید در جایی قرار داده شود که برای بوجود آوردن تصویر هولوگرام، دو پرتو در آنجا تلاقی می کنند. در اینجا، لیزر ابزاری است که نور را به صورت باریکه های موازی ساطع می کنند که این باریکه ها، طول موج مشخصی دارند. این دستگاه لیزر از یک ماده فعال تشکیل می شود که درون محفظه ی تشدید کننده نور جای دارد که به وسیله یک منبع بیرونی که از نوع الکتریسیته می باشد و نور تحریک شده است، سبب گسیل نور می شود. در فرآیند ساخت هولوگـرام ها با این روش، با توجه به همگرایی به شدت بالای باریکه های لیزری، سلامت افراد بسیار مهم و احتیاط لازم است.
با توجه به کاربردهای مختلف هولوگـرام، می توان برای دسته بندی آنها به انواع هولوگرام های زیر اشاره نمود.
هولوگرام سریال دار: هولوگرام هایی هستند که برای مدیریت کالاها و مدارک و همچنین افزایش امنیت آنها، شماره سریالهای مخصوص خود را دارند.
هولوگرام های مخصوص کارت شناسایی: این نوع از هولوگرام ها، بر روی کارت هایی مانند کارتهای شناسایی، مدارک نشان دارد و ... بکار می رو که علاوه بر اینکه کیفیت آنها را بالا می برد، از تقلب و کپی برداری از روی آنها جلوگیری می کند.
فویل های هات استامپ: هولوگرام هایی هستند که با استفاده از ماشین هات استامپ، بر روی سطوح مورد نظر مانند فلزات، پلاستیک، کاغذ، چرم و ... قرار می گیرند.
هولوگرام با طرح مخفی: هولوگـرام هایی که درون خود تصویر یا شکلی خاص دارند و از ویژگی های آن می توان به رویت این المان ها تنها با استفاده از دستگاه های لیزر خوان اشاره نمود. برای کاربرد امنیتی از این نوع هولوگـرام استفاده می شود.
هولوگرام های نقش برگردان: هولوگرام هایی هستند که اگر بر جایی نصب شوند و پس از مدتی از آن قسمت جدا شوند، متن یا تصویر خاصی را از خود برجای می گذارند. این نوع از هولوگـرام ها نیز کاربرد های امنیتی خاص خود را دارند.
برچسب های هولوگرامی، محصولاتی اپتیکی به شمار می آیند که توسط دستگاه های پیشرفته و با استفاده از روش های پیچیده و مدرن تولید و ساخته می شوند. این نوع از برچسب ها به دلیل شیوه ی ساخت متفاوت و جنس مواد بکار رفته ی خاص، دارای ویژگی های منحصر بفردی هستند که از جمله آنها می توان گفت:این برچسب ها درون خود یک تصویر چند بعدی دارند که هنگامی که از دید های مختلف به آن بنگریم، می توانیم آن تصویر را در همان دید ببینیم. همچنین با تغییر زاویه ی دید، یک طیف رنگی درون آن می توانیم مشاهده کنیم که در حال تغییر می باشد. این نوع برچسب ها غیر قابل کپی برداری هستند و به وسیله ی روش های دیگر نیز نمی توان آنها را تولید نمود. با استفاده از ابزارهای میکرولیتوگرافیک می توان هولوگـرام هایی با دقت و ظرافت ساخت که از این برچسب ها بر روی کالاها به عنوان نشان اصالت استفاده می شود.
معمولا این نوع برچسب ها از پلی استر ساخته می شوند که برای برش ساده تر، در حالت رولی عرضه می شوند. برچسب ها هولوگرامی دارای ضخامت 0.002 اینج و معمولا در حدود یکسال قابلیت چسبندگی دارند. رزولوشن مورد استفاده در این نوع برچسب ها غالبا در حدود 200-300 نقطه در اینچ (dpi) می باشد. برای استفاده از این برچسب ها، سطح مورد نظر باید خشک بوده و حداقل دما باید مثبت 35 درجه فارنهایت (حداقل 1.67 درجه سانتیگراد) باشد.
امروزه اغلب کاربرد هولوگرام ها برای محافظت از محصولات و خدمات شرکت ها استفاده می شود. همچنین از دیگر موارد کاربردی استفاده از این برچسب ها، می توان برای اصالت مدارک و حفظ امنیت آنها اشاره کرد. در برخی اسناد با استفاده از نوع خاصی هولوگرام، بسته یا نامه بسته شده است که با کردن آن، عبارت open یا باز شده روی نامه حک می شود و این می تواند ضامن امنیت آن مدرک باشد. همچنین شما می توانید از متن یا شماره سریال در روی هولوگـرام محصولات نیز استفاده نمایید. با قرار دادن آنها زیر دستگاه های نورپردازی لیزری می توانید به دیگر جزئیات این برچسب ها پی ببرید. به طور کلی می توان مهمترین کاربرد استفاده از برچسب های هولوگرامی را برای حفظ امنیت و اصالت کالاهای مختلفی مانند وسایل الکترونیکی، اسناد و مدارک مهم، ضمانت نامه ها، کارت های اعتباری و عضویت، کتاب، قطعات صنعتی، لوازم اداری و خانگی و ... دانست. هر چند که برخی از فروشندگان با ایجاد برچسب های هولوگرامی تقلبی سعی دارند تا علاوه بر زیباتر کردن محصولات و مارک دار کردن آنها، مشتریان را فریب بدهند.
از انواع برچسب های هولوگـرامی می توان گفت:هولوگـرام های دو بعدی: این هولوگرام ها در یک لایه تصویر و از تصاویر دو بعدی ساخته می شوند که بدون عمق هستند. شما می توانید یک طیف رنگی مانند رنگین کمان را در آن ببینید.
هولوگـرام سه بعدی: همانند هولوگـرام های دوبعدی هستند با این تفاوت که تصاویر آن به واسطه ی مدل سه بعدی که دارد، یک تصویر برجسته و درخشان می باشد.
هولوگرام رنگ واقعی: این نوع برچسب، دارای رنگ طبیعی و تصویری متناسب با محصول است و می توان با تغییر زاویه دید و تغییر فاصله از آن، عمق عکس را مشاهده نمود.
هولوگـرام تصویر متحرک: این نوع از برچسب ها بیشتر دارای کاربرد تبلیغاتی می باشند و تصاویر روی آن تحت نور می تواند به صورت متحرک باشد.
هولوگـرام شفاف: این نوع از هولوگـرام روی اسناد نصب می شود و متن زیر برچسب آن قابل مشاهده نمی باشد.
هولوگـرام چاپ گرم: از ویژگی های این نوع برچسب می توان گفت:
هولوگـرام میکرو: در درون این نوع از هولوگـرام ها می توان متون و تصاویر مخفی دید که با چشم معمولی نمی توان آنها را مشاهده کرد بلکه باید از یک ذره بین کمک گرفت.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد