ملاقلی‌پور: ممنوع‌الجشنواره شده‌ام

وی همچنین درباره پرداخت به بحث نهضت آزادی اظهار کرد: این نهضت با وجود انحلال، هنوز حالت حزبی خود را حفظ کرده است. وقتی سراغ افرادی از این حزب رفتیم، گفتند باید سوالات‌مان را در اختیارشان بگذاریم و پرسیدند که قرار است چه حرفی گفته شود؟ اصلا چرا بازرگان انتخاب شده است؟ چرا حوزه هنری سراغ بازرگان آمده است؟ بعد از دو ماه آقای بدیع‌زادگان که مسؤول بنیاد فرهنگی بازرگان است، گفت تحقیق کرده‌ایم که نظر شما با ما همخوانی ندارد و ما همان‌جا گفتیم این مساله را از همان ابتدا با شما مطرح کردیم که او قبول کرد. خانم بنی‌اسدی نوه بازرگان نیز زمانی که پرسید قرار است چه حرفی در مستند زده شود، گفتیم قرار است از بازرگان انتقاد کنیم، مگر پدربزرگ شما انتقادپذیر نیست؟ او این مساله را قبول کرد اما درباره چرایی انتقاد سوال داشت. به او گفتم بنده طرفدار امام خمینی(ره) هستم و بصراحت به شما می‌گویم که بعد از این همه سال اگر ما نسل‌های جوان نتوانیم با هم حرف بزنیم بسیار بد است. نه ما عضو حزب جمهوری اسلامی و نه شما عضو حزب نهضت آزادی هستید که بخواهیم با یکدیگر دعوا کنیم، بلکه شما یک دیدگاه و ما نیز یک دیدگاه داریم و الان این مستند می‌تواند فرصتی برای گفت‌وگو باشد. در واقع دنیای امروز اصلا جایی نیست که بتوان سلیقه و نظر را پنهان کرد. بنابراین آنها از همان ابتدا دیدگاه و نظر ما را می‌دانستند.
ملاقلی‌پور افزود: بالاخره نهضت آزادی حزبی است که جمهوری اسلامی تاکنون ورود چندانی به آن نداشته و اگر هم در شرایط فعلی حرفی درباره‌اش زده شود، بحث دولت موقت است، از این نظر مستند ما برای این گروه فرصتی برای طرح مجدد نام‌شان بود.
از طرفی واقعا نیاز بود برای یک بار هم که شده با بازرگان مواجهه فکری و اندیشه‌ای نیز صورت گیرد و اتفاقا بخش زیادی از انتقاداتی که در کار وجود دارد، در همین مقطع است. من با اکثر افراد حاضر در مستند بحث کردم و آنها می‌دانند که ما با گروه آنها (نهضت‌آزادی) درباره موضوعات مختلفی مثل سازمان مجاهدین، جنگ و ولایت فقیه چالش داریم. البته این مستند مهندس بازرگان را تکمیل نمی‌کند، بلکه بخشی از این شخصیت است؛ چرا که یک اثر بیشتر از این گنجایش ندارد و ما هر جنبه دیگری را نیز انتخاب می‌کردیم، باز کار تکمیل نمی‌شد.
کارگردان «راه طی‌شده» با اشاره به این‌که این مستند فقط درباره بازرگان نیست، گفت: این اثر درباره «راه طی شده» از سوی اوست. البته سازمان مجاهدین را هم از دریچه ارتباط با نهضت آزادی بررسی می‌کنیم. بالاخره این «به نام خدا و به نام خلق» و این التقاط فکری از کجا آمده است؟ این‌که می‌شود افکار مادی را همپای افکار الهی بدانیم، از کجا آمده است؟ این از راه طی شده آمده است که بشر با عقل خود و با همه اشتباهات خود می‌تواند با عقل بی‌نهایت خداوند برابری کند و این در «راه طی شده» وجود دارد؛ نه این‌که تنها بنده بگویم، بلکه دکتر نوید بازرگان، فرزند او نیز همین مساله را می‌گوید. مستند درباره بازرگان و البته راه طی شده اوست و ما درباره تاثیرات مثبت و منفی یک جریان فکری صحبت می‌کنیم. ملاقلی‌پور درباره رد شدن این اثر از سوی جشنواره «سینماحقیقت» نیز گفت: احساس می‌کنم بنده ممنوع‌الجشنواره هستم! عنوان شد جشنواره کار سیاسی را قبول نمی‌کند در حالی که الان مستند «پدر طالقانی» در جشنواره وجود دارد و به نظرم اصلا چنین بحثی وجود ندارد. باید اعتراف کنم همیشه فکر می‌کردم بایکوت از طریق مارکسیست‌ها رخ می‌دهد، چرا که در زندان‌های قبل از انقلاب این اتفاق بسیار رخ می‌داد اما در مطالعات تاریخی متوجه شدم لیبرال‌ها نیز بایکوت می‌کنند و تنها در حرف از آزادی اندیشه می‌گویند ولی آزادی اندیشه را برای مخالفان خود قبول نمی‌کنند. واقعیت ماجرا آن است که به دلایل مختلف این مساله رخ داده و احساس می‌کنم هیات انتخاب تصور می‌کند علی ملاقلی‌پور اصلا مستندساز نیست و از سوی دیگر فیلمی که دیده شود و جایزه بگیرد، الگو نیز خواهد شد. نه‌تنها درباره این اثر، بلکه حس می‌کنم باز هم اگر فیلمی بسازم، باز این ممنوع‌الجشنواره‌ای وجود دارد مگر این‌که یک فیلم خنثی بسازم یا این‌که جریان مقابل عوض شود. «راه طی شده» به تهیه‌کنندگی محمدامین نوروزی از تازه‌ترین تولیدات مرکز مستند سوره حوزه هنری است.

چیزی را تحریف نکرده‌ایم!

حرف‌های ما در این مستند از زبان خود اعضای نهضت آزادی است. چون حرفی است که پذیرفتن و باور کردن برای این دوستان سخت است، هضمش سنگین است شروع می‌کنند به حرف‌های دیگر زدن. حرف‌هایی که ساختمان اصلی مستند را تشکیل می‌دهد از زبان خود اعضای نهضت آزادی است. ساختمان اصلی مستند توسط حرف‌های خودشان است. حرف‌هایی که تا به حال با این جسارت و شجاعت گفته نشده است. حالا هم شروع کرده‌اند که این حرف‌ها تحریف است. هرچند عمده کسانی که با آنها مصاحبه کرده‌ایم بعد از دیدن مستند گلایه داشتند. حرف اصلی‌شان این است که می‌گویند شما حرف‌ها را تقطیع کرده‌اید. ببینید تدوین کردن یعنی تقطیع کردن. نمی‌شود که تمام حرف‌هایی که زده‌اند را گذاشت در مستند. با این حال ما این قول را می‌دهیم که حرف‌شان تحریف نشده باشد. ما این شرط انصاف را رعایت کرده و اخلاقی برخورد کرده و دروغی نگفته‌ایم. مثلا این‌که جوانانی که سازمان مجاهدین را تشکیل داده‌اند، از نهضت آزادی انشعاب کرده‌اند را ما در مستند از بعضی از این دوستان پرسیده‌ایم. آقای ابوالفضل حکیمی گفت کاملا از نهضت آزادی جدا شدند چون کاملا مشی‌شان تغییر کرد. مهندس توسلی اما گفت جدا نشدند آنها هم جزئی از ما بودند. خب ببینید این تشتت درون خودشان وجود دارد. ما هم این دو پاسخ را درون مستند آورده‌ایم. مهندس توسلی رفیق شفیق آقای حنیف‌نژاد است و با آنها فعالیت داشته و برادر توسلی با سازمان همراه بوده است. این تشتت آرا همین الان داخل خود نهضت آزادی وجود دارد. این اختلاف‌هایی که درون خودشان وجود دارد را به مستند نسبت داده‌اند و می‌گویند مستند این واقعیت‌ها را تحریف کرده است. خب این واقعیت‌ها درون خود نهضت وجود دارد و ما بخش کمی از آن را گفته‌ایم و بخش زیادی از آن هنوز ناگفته باقی مانده است.