ارزان‌ترین ماشین‌های ما و آنها روی باسکول

نیسان ورسا و پراید صندوق‌دار (سایپا 131)

ورسا را می‌توان ارزان‌ترین خودروی بازار جهانی دانست که از برندی معتبر متولد شده و طبق جدیدترین استانداردهای روز دنیا طراحی شده است. قیمت پایه این خودرو در حدود 12هزار دلار است که در صورت انتخاب امکانات بیشتر و پیشرانه قوی‌تر، این نرخ طبیعتا افزایش پیدا خواهد کرد.
این خودرو در رده سدان فشرده (کامپکت) ساخته شده و نقش یک خودروی کاملا کاربردی شهری را بازی می‌کند. نیسان ورسا از ابتدا با هدف بهره‌گیری از امتیاز استهلاک پایین برای اقشار نسبتا کم‌درآمد طراحی شده بود که نه قیمت بالایی داشته باشد و نه هزینه نگهداری سنگین. اما اگر نرخ امروز دلار را ده هزار تومان در نظر بگیریم، می‌بینیم این خودرو بیش از 120 میلیون تومان قیمت دارد که تقریبا حدود 5/3 برابر یک پراید صفرکیلومتر یا سه برابر پراید 40 میلیون تومانی ماست!
بدیهی است که نیسان ورسا از نظر فناوری، کیفیت مواد به‌کاررفته، ایمنی، استهلاک و مسائلی از این قبیل بسیار بهتر از پراید محسوب می‌شود که اگر قرار بود قیمت تمام‌شده پراید هم در همین حدود باشد، شاید کیفیت پراید وطنی هم دست‌کمی از ورسا نداشت. البته لازم به ذکر است که پراید در حال حاضر یک خودروی کاملا بومی محسوب می‌شود. امروز پس از گذشت سی و اندی سال از معرفی آن در قالب «فِستیوا» توسط فوردِ آمریکا، هنوز هم روی خط تولید سایپا قرار دارد و هرچند که در این سال‌ها تغییراتی روی ساختار و ظاهر آن صورت گرفته است، هنوز هم نمی‌توان آن را به‌عنوان یک خودروی روز دنیا قبول کرد.
ضمن این که برخی بر این عقیده هستند که با توجه به تمام این مسائل باید تمامی قطعات آن (که هنوز بخشی از قطعات این خودرو در خارج از کشور تولید و وارد می‌شود) در داخل کشور ساخته شود تا قیمت تمام شده آن چندان ارتباطی با نرخ ارز نداشته باشد. اما مساله این است که کیفیت مواد اولیه، برخی قطعات مادر، هزینه‌های نگهداری از خط تولید و... به طور کامل با نرخ ارز مرتبط است و در شرایطی که قیمت دلار نزدیک به سه برابر افزایش یافته، نمی‌توان انتظار ثبات قیمت محصولی مثل پراید را داشت.
اما جدا از این مباحث، اگر بخواهیم به بحث قیاس فنی این دو خودرو بپردازیم باید گفت که ورسا در نسخه پایه از پیشرانه چهار سیلندر 6/1 لیتری بهره می‌برد که قدرتی معادل 109 اسب بخار دارد و این در حالی است که پراید خاطره‌انگیز ما در نسخه یورو4 جدیدش قادر به تولید 71 اسب بخار از موتور 3/1 لیتری‌اش است. ضمن این که ورسا به شرایط فروش بسیار خوب و ایده‌آلش در بازار جهانی (و به‌خصوص ایالات متحده) مشهور است که این موضوع در شرایطی که این روزها خودروسازان داخلی تسهیلات فروش چندان جالبی را برای مصرف‌کنندگان در نظر نمی‌گیرند، قابل
تامل است.

فورد فیستا و تیبا2

در رده‌ای کمی گران‌تر، دو خودروی هاچ‌بک را کنار هم قرار می‌دهیم. این بار از تیبا شروع می‌کنیم. این محصول که به ظاهر خودرویی کاملا ملی و جدید است، در واقع خودرویی توسعه‌یافته بر پایه پراید است که از نظر ساختار کلی پلتفرم، طراحی و قوای فنی دچار تغییرات نسبتا چشمگیری شده است. اما با وجود تمام اینها هنوز هم تیبا را نمی‌توان یک خودروی کامل و بی‌اشکال دانست و متأسفانه به نظر نمی‌رسد که خانواده ایکس200 سایپا (شامل تیبا، تیبا 2، ساینا و کوییک) در قیاس با خودروهای هم‌رده‌شان در بازار جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند. خصوصا در بحث کیفیت ساخت (به‌ویژه در بخش داخلی) حتی در خودروی نسبتا گران‌قیمتی مثل کوییک، اوضاع به‌هیچ‌وجه خوشایند و رضایت‌بخش نیست.
اما زمانی که بحث قیمت مطرح باشد، باز هم وضعیتی مثل مقایسه نیسان ورسا و پراید صندوق‌دار پیش خواهد آمد. در حال حاضر اگر تیبا2 را به‌عنوان دومین هاچ‌بک ارزان‌قیمت بازار ایران در نظر بگیریم و در مقابلش فورد فیستا که از ارزان‌ترین هاچ‌بک‌های بازار جهانی است، قرار دهیم، اختلاف قیمت بین این دو خودرو نیز کاملا فاحش خواهد بود. شبیه به اختلاف قیمتی که بین تیبا (سدان) و تیبا2 (هاچ بک) وجود دارد، فیستا هاچ‌بک نیز در مدل پایه کمی گران‌تر از نسخه صندوق‌دارش است. در واقع فیستا سدان قیمتی حدود 14 هزار دلار دارد و این در حالی است که نسخه هاچ‌بک این خودرو با قیمتی حدود 1400 دلار گران‌تر عرضه می‌شود. این یعنی با احتساب نرخ دلار ده هزار تومانی، فیستا هاچ‌بک SE، بالغ بر صد میلیون تومان اختلاف قیمت نسبت به تیبا2 دارد که به معنای قیمت سه برابری این خودروست. پس باز هم نمی‌توان انتظار داشت که تیبای تقریبا 5000دلاری ما، رقیب خوبی برای فورد فیستا 15 هزار دلاری باشد!
البته تیبا2 به‌عنوان یک خودروی کم‌مصرف و جمع و جور شهری، گزینه خوبی در بازار کشورمان به حساب می‌آید؛ اما باز هم مشکل، نبود شرایط فروش مناسب برای مصرف‌کننده است. این در حالی است که فیستا نیز همچون ورسا، با شرایط فروش بسیار جالب (با کسر اقساط از حقوق) در بازار جهانی به فروش می‌رسد.
پیشرانه قرار گرفته بر روی نسخه پایه این مدل از فورد، از نوع چهار سیلندر 6/1 لیتری با بیشینه توان 120 اسب بخار است که در نسخه پایه با گیربکس پنج سرعته دستی به بازار عرضه می‌شود و این در حالی است که موتور 5/1 لیتری تیبا 87 اسب بخار قدرت تولید می‌کند. امکانات به کار رفته در این دو خودرو، پیشرانه و قابلیت‌های حرکتی، طراحی ظاهری و... تفاوت‌های فاحشی دارند که البته محکم‌ترین دلیل برای وجود این تفاوت‌ها، قیمت سه برابری محصول فورد به‌صورت پایه و بدون در نظرگیری تعرفه‌های گمرکی است.

سمند ال‌ایکس در برابر هیوندای اکسنت

سمند نخستین خودروی ملی ما ایرانی‌ها بود که از اوایل دهه 80 شمسی تاکنون روی خط تولید ایران‌خودرو قرار دارد و تاکنون نسخه‌های مختلفی در بازار داشته است. از مدل‌های ای‌ال پایه گرفته تا ال‌ایکس، سورن و حتی سَریر (که به نوعی نسخه لوکس سمند محسوب می‌شود) نمونه‌هایی بودند که ایران‌خودرو بر اساس این خودروی به ظاهر ملی، وارد بازار کرد.
اما چرا به ظاهر ملی!؟ این خودرو با وجود اظهارات مدیران ایران خودرو مبنی بر «کاملا ایرانی» بودنش به نوعی یک محصول توسعه یافته بر پایه پژو 405 است که از پلتفرم و ساختاری کاملا مشابه با این خودروی سدان فرانسوی بهره می‌برد. در واقع در روند طراحی سمند، پژو 405 به عنوان الگو و طرح الگو قرار گرفته و سپس تغییرات ظاهری و فنی روی آن ایجاد شده و حتی این تغییرات نیز از خودروهای دیگری الهام گرفته شده است. به‌عنوان مثال ظاهر این خودرو در مدل اولیه شبیه فولکس واگن پاسات دهه 90 (میلادی) شکل گرفته و طراحی کابین آن نیز از تویوتا کراون همان دوره الگوبرداری شده است. پس سمند را می‌توان یک فیس‌لیفت توسعه‌یافته بر پایه پژو 405 دانست. البته در حال حاضر سمند از نظر استحکام ساختار به‌دلیل وجود ورق‌های فلز دوبل بیشتر و تعداد جوش‌های بالاتر در اسکلت کلی، خودروی محکم‌تری از پژو 405 است.
اما هیوندای اکسنت به عنوان یک سدان فشرده (کامپکت) که چهار سالی می‌شود در بازار کشورمان حضور دارد و از سال گذشته با هدف مونتاژ به روش سی‌کی‌دی روی خط تولید کرمان‌خودرو قرار گرفت، در حال حاضر با نسلی جدیدتر در بازار جهانی عرضه می‌شود. به بیان دیگر اکسنتی که توسط کرمان خودرو (و پیش از آن آسان موتور) به بازار عرضه می‌شد، نسل چهارم است و چیزی که هم‌اکنون در بازار جهانی حضور دارد، نسل پنجم این خودرو است.
هیوندای این محصول کوچک و ارزان قیمتش را با تیپ‌های متفاوتی به بازارهای مختلف عرضه کرده است. اما اگر بازار آمریکا را در نظر بگیریم، نسخه پایه این خودرو که با پسوند اس‌ای شناخته می‌شود، 13هزار و 995 دلار قیمت دارد که با احتساب نرخ ارز ده هزار تومانی این روزها، چیزی حدود 140 میلیون تومان بدون احتساب تعرفه گمرکی قیمت می‌خورد. این در حالی است که هیوندای اکسنت صفر کیلومتر، این روزها در بازار آزاد کشورمان چیزی نزدیک به 200 میلیون تومان قیمت دارد که البته گفتنی است محصولی که در ایران عرضه می‌شود، نمونه پایه این خودرو نیست و در بازار جهانی هم قیمتی بالاتر از 14هزار دلار دارد.
پیشرانه قرار گرفته روی این تیپ از نوع چهار سیلندر 6/1‌لیتری 130 اسب بخاری به همراه گیربکس شش سرعته دستی و امکاناتی مثل نمایشگر لمسی پنج اینچی، دوربین دنده عقب، رینگ 15 اینچی فولادی به‌همراه قالپاق و... است که به غیر از سیستم مولتی مدیا، امکانات چندان بیشتری نسبت به سمند نخواهد داشت. ضمن این که اگر نسخه ای‌اف سِون (EF7) سمند را در نظر بگیرید، با توجه به بهره‌گیری از پیشرانه 64/1 لیتری (هرچند ایران خودرو این موتور را 7/1 لیتری می‌نامد!) و 113 اسب بخار قدرت، اختلاف توان چندان زیادی بین این دو خودرو وجود نخواهد داشت.
اما در بخش طراحی، ظاهر بسیار قدیمی سمند به هیچ‌وجه با اکسنت که یکی از ارزان‌ترین خودروهای امروز دنیا محسوب می‌شود، قابل قیاس نیست. در بخش کیفیت ساخت، حتی اگر بخواهید سمند را با اکسنت‌های مونتاژ داخل مقایسه کنید هم محصول ایران‌خودرو حرفی برای گفتن ندارد؛ چنان‌که در قیاس با نسل جدیدتر اکسنت که از نظر کیفی نیز ارتقایافته، نتیجه داوری پیشاپیش مشخص است.

معید حمیدی

جام‌جم