موانع سوآپ نفتی عراق به ایران

رویترز گفته در آخرین اطلاعاتی که مسئولان ایرانی و عراقی اعلام کردند قرار بود دو هفته پیش محموله‌های نفتی به ایران بیاید و حتی مسیر تردد تانکرهای نفت نیز از نظر امنیتی چک شد تا مبادا مین‌ها یا سایر مواد منفجره از جنگ ایران و عراق باقی نمانده باشد و همچنین امنیت مسیر حرکت کامیون‌ها را بررسی کرده بودند تا مشکلی برای تانکرهای نفتکش پیش نیاید. اما طرح انتقال نفت از میدان کرکوک عراق به دلیل نگرانی‌های امنیتی منتفی شده است.

سید حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق نیز اعلام کرد طرح انتقال روزانه 60 هزار بشکه نفت از میدان نفتی کرکوک عراق به ایران به دلیل نگرانی‌های امنیتی و نبودن ایکس‌ری منتفی شده است.

وی می‌گوید پیشتر عراق و ایران توافق کرده بودند که 60 هزار بشکه نفت از میدان نفتی کرکوک به پالایشگاه کرمانشاه منتقل کنند و قرار بود این میزان با 30 هزار بشکه در روز آغاز شود.

جالب اینجاست که اللعیبی، وزیر نفت عراق ماه گذشته اعلام کرد که صادرات نفت از میدان کرکوک به ایران تا پایان ماه ژانویه آغاز خواهد شد. همچنین ایران و عراق به دنبال ساخت خط لوله‌ای برای انتقال نفت از کرکوک هستند تا در آینده از کامیون‌های نفتی هم استفاده نکنند.

طرح ساخت خط لوله نفتی می‌تواند توسعه خط لوله موجود باشد که از میدان کرکوک و از طریق ترکیه و مدیترانه رد می‌شود.

خبر لغو عملیات سوآپ نفت خام عراق به ایران در حالی در رسانه‌های خارجی منتشر شده که رسانه‌های داخلی به نقل از مسئولان ارشد صنعت نفت اعلام کرده بودند هم‌اکنون عملیات سوآپ نفت خام عراق در حال انجام است و نفت این کشور به پالایشگاه
کرمانشاه می‌رسد.

این گزارش حاکی است با وجود این‌که ایران و عراق در بازار جهانی نفت رقیب یکدیگر هستند، می‌توانند در زمینه‌های نفتی با یکدیگر همکاری کنند، چراکه پتانسیل نفتی عراق به دلیل قرار گرفتن عمده میادین نفتی این کشور در خشکی بالاست. درحالی‌که اکثر میادین نفتی ایران در دریا قرار دارد و هزینه سرمایه‌گذاری در میادین نفتی ایران بیشتر است؛ بنابراین برگزاری جلسات مشترک و تعاملات نفتی و گازی دو کشور می‌تواند نتیجه رضایت‌بخشی به همراه داشته باشد.

دو ماه قبل جلسات متعددی بین مسئولان ایرانی و عراقی برگزار شد که یکی از مباحث مهم آن سوآپ نفت و گاز بود که در راستای آن نفت کرکوک از مسیری غیر از بندر جیحان منتقل شود. به عبارت دیگر عراق مذاکراتی را با ایران برای انتقال خط لوله مذکور آغاز کرده است.

در حال حاضر کلیات بحث مذکور مطرح شده و مطالعاتی در حال انجام است تا بررسی شود که آیا اجرای این طرح که نفت عراق به ایران منتقل شود و در پالایشگاه‌های کشور مورد استفاده قرار بگیرد، امکانپذیر است یا خیر. چنانچه این طرح اجرایی شود، می‌تواند بسیاری از پالایشگاه‌های کشور را پوشش دهد.

قرار این بود 50 تا 60 هزار بشکه نفت خام کرکوک عراق به وسیله تانکرهای جاده‌پیما از عراق به ایران منتقل شوند، این میزان در «دره شهر» دریافت شده و در سه مخزنی که شرکت ملی پخش به این کار اختصاص داده است، ذخیره ‌شود.

تغییر و جابه‌جایی نفت خام از این مرحله به بعد با ایجاد تاسیسات و تلمبه‌خانه‌ای در دره شهر، بر عهده شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران خواهد بود که این شرکت نیز آمادگی خود را برای این موضوع اعلام کرده است.

نفت خام کرکوک عراق به ایران از دره شهر به تنگ فنی منتقل و از آنجا به پالایشگاه‌های کرمانشاه، شازند، تهران و تبریز ارسال می‌شود. به همین منظور نیز سه دستگاه توربین و توربوپمپ از تلمبه‌خانه چشمه شور به دره‌شهر منتقل و نصب خواهد شد. با ساخت یک تلمبه‌خانه در دره شهر و تغییراتی که باید میان مخازن شرکت پخش و تاسیسات خط لوله (تغییر کاربری خط لوله از فرآورده به نفت خام) انجام شود، شرایط برای انتقال نفت خام سوآپ عراق به کشور فراهم خواهد شد.

در این راستا بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان در یکی از آخرین اظهارات خود در مورد سوآپ نفت بین ایران و عراق ابراز امیدواری کرد که قرارداد ارسال نفت خام کرکوک به ایران با استفاده از کامیون به‌زودی امضا شود.

به گفته وی، ایران و عراق تفاهم 30 تا 60 هزار بشکه‌ای دارند که بر اساس آن، عراق نفت کرکوک را به پالایشگاه‌های ایران داده و ایران معادل آن را در بنادر صادراتی جنوب ایران تحویل مشتریان عراق می‌دهد. از زمانی که برای ساخت خط لوله (ارسال نفت به ایران) تصمیم‌گیری شود، ساخت آن کمتر از دو سال طول می‌کشد. این خط در ایران به 200 کیلومتر نمی‌رسد و در عراق هم همین میزان است.

زنگنه اظهار کرده که فعلا پیشنهاد این است که نفت عراق به تنگه فنی بیاید، چراکه هم می‌تواند به پالایشگاه‌های شمالی ایران برود و هم می‌تواند به خطوط صادراتی جنوب کشور ارسال شود.