ثبت سوغات مریوان در فهرست آثار جهانی

سید محسن علوی در گفت وگو با ایرنا افزود: مریوان به عنوان شهر صنایع دستی در بین آثار باستانی و گردشگری کشور ثبت ملی شده است و پیگیری ثبت این شهرستان به عنوان شهر جهانی کلاش از 2 سال قبل توسط این سازمان شروع شده بود.

وی اضافه کرد:ثبت جهانی کلاش و قرارگیری مریوان به عنوان شهر جهانی این هنر، علاوه بر توجه بیشتر به این صنعت دستی 2 هزار ساله باعث می‌شود سایر هنرها و آثار باستانی آن در اطلاعات گردشگری جهان مورد توجه قرار بگیرد.

علوی ادامه داد: وجود چهار هزار و 355 هنرمند فعال در زمینه تولید کلاش کُردی مهم‌ترین ظرفیت ثبت این کفش به عنوان یک هنر و شهر مریوان به عنوان یک شهر صنایع دستی در جهان است که تا کنون 2 هزار و 635 هنرمند کلاش باف این شهرستان موفق به دریافت کارت مهارت شده اند.

وی بیان کرد: تاکنون چهار شهر کشور با قابلیت‌های مختلف شامل مشهد مقدس شهر جهانی سنگ‌های قیمتی، اصفهان شهر جهانی صنایع دستی، تبریز شهر جهانی فرش و لالجین به عنوان شهر جهانی سفال در فهرست آثار جهانی شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده و مریوان به عنوان شهر جهانی کلاش و صنایع دستی به عنوان پنجمین شهر ثبت شده ایران در این فهرست است.

نصب نمادین کلاش در شهر، تشکیل کارگاه‌های بافندگی کلاش، تبلیغات سطح شهر و تدریس هنر بافندگی کلاش در دبیرستان کار و دانش از جمله اقدامات انجام شده در مریوان برای جهانی شدن کلاش مریوان بوده که طی 2 سال گذشته انجام شده است.

کلاش کُردی، هنر و جزو صنایع دستی با قدمتی بیش از 2 هزار سال مختص مناطق کردستان است که در 2 طرح ساخته می‌شود که طرح اول مخصوص آقایان است که کفه آن زمخت و دارای نوک برآمده است تا در پای مردان که به کارهای سنگین و کوهپیمایی زیاد می‌پردازند از استحکام خاصی برخوردار باشد.

طرح دوم نیز مخصوص دختران و زنان است که دارای کفه ای زیبا و رنگین در رنگ‌های مختلف با همان مواد اولیه اما نسبت به طرح اول از لطافت خاصی برخوردار است.

کفه کاملا پارچه ای و نخی، تنها پا افزار برخوردار از خط تقارن در جهان از ویژگی‌های کلاش کُردی است و علاوه بر آن به دلیل استفاده از مواد کاملا طبیعی در ساخت آن از جمله کفش‌های باستانی سازگار با محیط زیست است.

کلاش کاملا پارچه ای است و رویه آن نیز نخ است٬ پا مطلقا داخل آن عرق نمی‌کند و با توجه به خاصیت اسموزی کلاش٬ رطوبت داخلی کلاش از طریق پارچه و نخ به بیرون هدایت می‌شود که این موضوع باعث می‌شود ضمن جذب رطوبت پا نیز خنک شود و این خاصیت را درهیچ پای افزاری نمی‌توان دید.

کلاش تنها پای افزاری است که دارای خط تقارن است به این معنی که چپ و راست برای آن نیست و برای حفظ این فرم و مدل باید هرچند مدت کلاش را راست و چپ و یا چپ و راست پا کرد.پیاده روی با کلاش متناسب با فرم و مرفولوژی پاها می‌باشد، کفه آن و قسمت سینه گود پا بر آمده و در پاشنه پا بر جسته است؛ این فرم باعث رفع خستگی و عدم خسته شدن پاها در هنگام پیاده روی می‌شود.

از نظر زیست محیطی هیچ نوع آلودگی محیط بعد از استفاده آن ایجاد نمی‌شود، چون مواد مصرفی آن کاملا طبیعی است و در خاک کمتر از یک سال تجزیه و به عناصر طبیعی خود تبدیل می‌شود در حالی که سایر پای افزارها چند سال طول می‌کشد که تجزیه شود.

در ساخت و تولید این پای افزار هیچ نوع دستگاه صنعتی دخیل نیست و این امر باعث می‌شود زمینه اشتغال را برای افراد زیادی در منطقه ایجاد کند و مواد اولیه مورد نیاز برای کلاش پارچه نخی مانند متقال٬ چلوار٬ نخ تابیده شده نمره٬ لایه، لایه پوست٬ یا چرم گاو است.

کلاش بافی علاوه بر مریوان در شهرستان‌های مختلف کردستان سنندج، دیواندره، سروآباد و کامیاران و سقز نیز رواج دارد اما مریوان به علت تعداد فعالان بیشتر به عنوان مرکز تولید این کفش محسوب می‌شود.

ارغوان بافی (تهیه سبد و لوازم تزئینی از ترکه‌های چوب)، جولایی هنر ساخت انواع شال از پشم گوسفند و بز مرخُز، گلیم و جاجیم بافی نیز از دیگر صنایع دستی شهرستان مریوان است.

این شهرستان در 130 کیلومتری شمال غربی سنندج مرکز استان کردستان و در همسایگی مرز ایران و عراق قرار گرفته‌ است و تا کنون 51 اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار باستانی کشور به ثبت رسیده است.

علاوه بر آن این شهرستان دارای 135 اثر باستانی شناسایی از دوره‌های مختلف تاریخی از هزاره سوم قبل از میلاد تا دوره‌های مختلف معاصر است که 50 درصد این آثار قابلیت ثبت در فهرست آثار باستانی کشور را دارند.

بازارچه مرزی مریوان، روستاهای قلقله، کماله، کانی میران و سرنژمار، غار کونا شم شم، ناو طاق، دشت بیلو، پل گاران و آبشار کویله از جاذبه‌های گردشگری مریوان است.

استان کردستان دارای یک هزار و 519 اثر تاریخی شناسایی شده شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان‌های طبیعی است و هم اکنون 828 مورد از این تعداد شامل 763 اثر تاریخی، هشت مورد میراث طبیعی، 49 مورد میراث معنوی و هشت مورد میراث منقول است.