تبانی طالبان و داعش علیه شیعیان افغان

صبح روز پنجشنبه 12 مرداد 1396 نیروهای طالبان از سه جهت به روستای میرزا اولنگ در شهرستان صیاد ولایت سرپل در شمال افغانستان حمله کرده و موفق شدند پس از دو روز این روستای شیعه‌نشین را تصرف کنند. کشتار مردم غیرنظامی این روستا و بخصوص خبر اعلام مشارکت داعش در این حمله سبب شد که این حادثه بازتاب وسیعی پیدا کند.

ساکنان میرزااولنگ می‌گویند تاکنون اجساد 42 نفر از جمله سه کودک را که سرهایشان از بدن جدا شده در گورهای دسته جمعی کشف کرده‌اند. این گورها پس از حمله شبه‌نظامیان داعش به این منطقه کشف شد. بیشتر اجساد در این گورها غیرنظامی و برخی هم از اعضای قیام مردمی علیه شبه‌نظامیان هستند. گفته می‌شود قربانیان که همگی غیرنظامی هستند، حین فرار از دست طالبان و شبه‌نظامیان داعش که به روستایشان حمله کردند، کشته شدند. طالبان دست داشتن در این کشتارها را رد می‌کند، اما داعش بصراحت مسئولیت حمله به شیعیان را به‌عهده گرفته است. این تجربه تلخ نشان می‌دهد گروه‌های تروریستی اعم از داعش یا طالبان در کشتار شیعیان یک استراتژی واحد را دنبال می‌کنند.

گروه طالبان مدعی آن است که فقط حمله به روستای میرزا اولنگ کار این گروه بوده است. این گروه در زمینه کشتار غیرنظامیان، انکار می‌کند به کشتار نیروهای اربکی (مردمان بومی مسلح شده علیه طالبان) دست زده باشد. این گروه همچنین خبری را تکذیب می‌کند که می‌گوید زنان و دختران این منطقه به اسارت برده شده‌اند.

اقدامی سوال‌برانگیز

روستای میرزا اولنگ در ولایت شمالی سرپل دارای موقعیت استراتژیکی است و تصرف آن برای شبه‌نظامیان اهمیت خاصی دارد. به گفته والی سرپل، این روستا دروازه شهرستان صیاد و شهرستان صیاد، دروازه مرکز ولایت سرپل است. به همین دلیل طالبان از مدت‌ها پیش قصد تصرف این روستا را داشتند و بارها حمله این گروه توسط نیروهای بومی موسوم به اربکی که فرماندهان آن را شیعیان هزاره به عهده داشتند، با شکست مواجه شده بود.

حمله اخیر برای تصرف این روستا با حجم وسیعی از نیرو انجام شد و طالبان این بار از ولایت‌های همجوار جوزجان، فاریاب و غور نیروی کمکی دریافت کرده بودند. تعداد مهاجمان این روستا را برخی منابع 200 نفر و برخی 700 شبه‌نظامی عنوان می‌کنند.

آنچه در این قضیه بیش از هر چیز سوال‌برانگیز است، امکان همکاری طالبان و داعش در حلمه به روستای میرزا اولنگ است. مقامات محلی سرپل از جمله سخنگوی والی سرپل از همدستی حضور نیروهای داعش در کنار طالبان در تهاجم بر روستا سخن می‌گویند. کشتار غیرنظامیان شیعه می‌تواند به نفع داعش در این منطقه باشد، زیرا در چند سال اخیر طالبان سیاست جنگ مذهبی و فرقه‌ای را کنار گذاشته و سابقه روشنی مبنی بر کشتار غیرنظامیان شیعه از سوی این گروه وجود ندارد. این نوع عملکرد، بیشتر به رفتار گروه داعش در عراق و سوریه شباهت دارد. در این تهاجم از دو نفر نام برده می‌شود که از فرماندهان سابق طالبان بوده‌اند و بر اساس خبرهای منتشر شده از دو سال پیش به داعش پیوسته‌اند؛ شیرمحمد غضنفر و قاری حکمت. هر دوی آنان از قوم ایماق بوده که از سوی طالبان طرد شده و به داعش پیوستند.

خطر داعش

از دو سال پیش مقامات محلی نسبت به حضور پرچم‌های سیاه رنگ داعش در ولایت‌های شمالی سرپل، جوزجان، فاریاب هشدارها می‌دادند لیکن مقامات کابل، سیاست سکوت یا نفی را در پیش گرفته و هدف اصلی خود را مبارزه با طالبان اعلام می‌کردند. اخیرا یکی از مقامات ناتو در افغانستان در کنار ننگرهار و کنر، از حضور داعش در ولایت شمالی جوزجان نیز نام برد. حال، مقامات افغان و نظامیان خارجی حضور این گروه در شمال را تائید می‌کنند. حضور داعش در این مناطق نظریه‌ای را تائید می‌کند که می‌گوید داعش بسرعت درحال جایگزین شدن طالبان دراین کشور است. این گروه تروریستی تکفیری بعد از شکست‌هایی که در عراق و سوریه خورد، اکنون تلاش می‌کند نیروهای خود را در مناطق دیگری ازجمله افغانستان و آسیای میانه متمرکز کند. داعش مدعی است
54 نفر را در میرزا اولنگ کشته است. همکاری مشترک داعش و طالبان می‌تواند امنیت را برای مردم افغانستان بخصوص شیعیان بیش از پیش وخیم کند .

مولفه‌های جنگ افغانستان در یک دهه اخیر در حال تغییر است. زمانی تغییر جغرافیای جنگ از جنوب به شمال مطرح بود و اکنون این جنگ مولفه مذهب و قومیت را هدف قرار داده است. در دو سال گذشته شیعیان افغانستان هدف حملاتی واقع شدند که داعش مسئولیت آن را پذیرفت و اکنون در حادثه‌ای نادر، کشتار تعداد زیادی از شیعیان مطرح است که طالبان مسئولیت حمله و داعش مسئولیت کشتار شیعیان را در آن به‌عهده گرفته‌اند. به عبارتی دیگر فاجعه میرزا اولنگ محصول مشترک دو گروه طالبان و داعش است که درمیان سکوت مجامع بین‌المللی و ناتوانی دولت مرکزی افغانستان اتفاق می‌افتد.