راهنمای مراقبت از چشم در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید

معمولا شایع‌ترین عاملی که باعث آسیب دیدن چشم می‌شود، نور خورشید است. نور خورشید همه طیف‌های نوری را اعم از نور مرئی و نامرئی شامل می‌شود و می‌تواند خطراتی جدی برای چشم ایجاد کند. یکی از اشعه‌هایی که در مجموعه طیف‌های گسترده نور خورشید وجود دارد، اشعه ماورای بنفش است. این اشعه طول موج کوتاه و درعین حال فرکانس بالایی دارد. در نتیجه پرتویی بسیار پرانرژی است و اثرات قابل توجهی دارد. اشعه ماورای بنفش شامل مجموعه‌ای از پرتوهایی است که اسامی مختلفی دارند. مهم‌ترین آنها دو پرتو UVA و UVB است که UVB پرتوی خطرناک‌تری است و می‌تواند باعث بیماری‌هایی نظیر کاتاراکت (آب مروارید) شود.

اما چطور می‌توانیم در مقابل این اشعه‌های آسیب زا، از چشمان خود محافظت کنیم؟

معمولا اولین چیزی که به ذهن می‌رسد، ایجاد یک مانع میان نور خورشید و چشم است. خوشبختانه دیگر استفاده از عینک‌های آفتابی عادی و مرسوم شده و بیشتر افراد هنگام بیرون آمدن از خانه یا هنگام رانندگی از آن استفاده می‌کنند، اما باید به این نکته توجه داشت که هر عینکی برای مقابله با نور خورشید مناسب نیست و یک عینک آفتابی مناسب باید خصوصیات خاصی داشته باشد تا بتوان مطمئن شد ما را از آسیب پرتوهای نور خورشید محافظت می‌کند.

اولین نکته درمورد یک عینک آفتابی، اندازه و قالب قاب آن است. هرچه قاب عینک بزرگ‌تر و به چشم نزدیک‌تر باشد، راه رسیدن نور به چشم کمتر می‌شود و درنتیجه چشم بهتر محافظت می‌شود. البته باید توجه داشت قاب به حدی بزرگ نباشد که وزن و فشار حاصل از آن بینی را اذیت کند.

مشخصه بعدی که از بقیه مهم‌تر است، لنز عینک است. تمام اهمیت عینک به لنز آن برمی‌گردد و قیمت عینک‌های آفتابی هم براساس کیفیت لنز آنها دسته‌بندی می‌شود. لنزی مناسب است که صددرصد اشعه ماورای بنفش خورشید را جذب کند و این میزان جذب ارتباطی با رنگ عینک ندارد. عینک تیره‌تر لزوما عینک بهتری برای جلوگیری از ماورای بنفش نیست و تنها در تشخیص بهتر رنگ‌ها کاربرد دارد. مثلا با عینک‌هایی با رنگ‌های مایل به قرمز، تشخیص رنگ‌ها دشوار‌تر است، ولی رنگ‌های آبی، سبز و قهوه‌ای رنگ‌های مناسب‌تری هستند.

نوعی از لنز به نام لنز پلاریزه وجود دارد که این لنز فقط اجازه عبور پرتوهای عمودی را می‌دهد و پرتوهای افقی که معمولا از سطح آب یا مثلا از سطح خیابان‌ها بازتاب می‌شوند، از آن عبور نکرده و به چشم نمی‌رسند. این عینک برای افرادی مناسب است که رانندگی می‌کنند یا مشغول به ماهیگیری هستند. ولی برعکس برای افرادی که مدام باید به صفحه نمایشگر رایانه یا ال‌سی‌دی خیره ‌شوند، کسانی که خلبان هستند و کسانی که عکاسی می‌کنند، استفاده از این نوع عینک مناسب نیست و باعث می‌شود بخش‌هایی از خطوط تصویر پیش رو، حذف شود. درواقع این می‌تواند آزمون مناسبی برای تشخیص پلاریزه بودن لنز باشد. با قراردادن عینک مقابل صفحه تلفن همراه خود، در صورت دیدن تصاویر ناواضح، از پلاریزه بودن لنز مطمئن می‌شوید.

نکته آخر این که خرید عینک‌های آفتابی بسیار ارزانقیمت توصیه نمی‌شود. چون عینک‌های آفتابی استاندارد معمولا خیلی ارزانقیمت نیستند و خرید عینک غیراستاندارد برخلاف قصد ما که حفاظت از چشم‌هایمان بود، می‌تواند حتی باعث آسیب بیشتر به چشم شود.

هانیه کریمی

دانشجوی دکتری داروسازی