نسخه‌ای برای رونق صنایع‌ کوچک

به گزارش جام‌جم، علاوه بر 17هزار میلیارد تومانی که سال گذشته به دست بنگاه‌های تولیدی کوچک رسید امسال نیز قرار است 30 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی به این واحدها اختصاص داده شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت تنها از طریق تزریق پول قصد دارد مشکلات بنگاه‌های تولیدی را رفع کند که به نظر کارشناسان و صاحبنظران این حوزه صرفا اختصاص نقدینگی به بنگاه‌های تولیدی مشکلات این بخش را حل نخواهد کرد و به اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منجر نخواهد شد.

صاحبنظران معتقدند عمده تسهیلات اعطایی به بنگاه‌های تولیدی راکد صرف پرداخت بدهی آنها شده و عملا به افزایش تولید و ایجاد فرصت شغلی جدید نرسیده است. کارشناسان اقتصادی می‌گویند صرف تزریق نقدینگی به بنگاه‌های کوچک، بدون داشتن یک برنامه جامع اجرایی، اهداف مدنظر در ایجاد رونق در صنایع کوچک و متوسط را محقق نخواهد کرد.

پیشنهاد اصحاب فن این است که دولت به جای صرف تزریق پول و وام با نرخ سود بالا به بنگاه‌های تولیدی، سیاست کاری خود را بر کاهش هزینه‌های تولید، ارائه مشوق‌ها و معافیت‌های مناسب، کنترل واردات، توسعه واحدهای کوچک در زیرمجموعه کارخانجات بزرگ و توسعه صنایع تبدیلی قرار دهد.

اقتصاد مقاومتی اجرا نشد

دکتر عباسعلی ابونوری، کارشناس اقتصادی دراین باره به خبرنگار ما گفت: مشکلات اقتصادی ممکن است در کوتاه‌مدت به وجود بیاید اما قطعا برخی از آنها در کوتاه‌مدت حل نخواهد شد.

وی با بیان این‌که از زمان ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هنوز به صورت کامل شاهد اجرای آن نیستیم، افزود: برای حل مشکلات اقتصادی باید یک برنامه جامع و کامل داشت و آن را در همه سطوح اجرا کرد تا بتوان بعد از مدتی نتیجه گرفت.

این استاد دانشگاه درباره ضعف سیستم بازاریابی در کشور اظهار کرد: تا زمانی که مشکلات سیاسی و اقتصادی حل نشود نمی‌توان معضل بیکاری و بازاریابی گسترده را شاهد بود.

وی با اشاره به اصطلاح کوچک زیباست که برای توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط به کار می‌رود، اضافه کرد: اصطلاح کوچک زیباست به این معناست که برخی پروژه‌ها در کوتاه‌مدت می‌توانند نتیجه بخش باشند اما اجرای این موضوع می‌تواند مستلزم زمان مورد نیاز برای انجام حمایت‌ها باشد. ما بعد از 38سال بحث بنگاه‌های کوچک و متوسط را مطرح کردیم که بسیار خوب است اما نباید توقع داشت که در کوتاه‌مدت این موضوع به نتیجه برسد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگر همین امروز این کار را انجام دهیم10 سال بعد نتایج آن نمایان خواهد شد که در آن صورت می‌توان پروژه‌های متوسط و بزرگ مطرح کرد.

وی با اشاره به اظهارات برخی مقامات دولتی مبنی بر حل کوتاه‌مدت مشکلات اقتصادی گفت: سنگ بزرگ علامت نزدن است و بیماری اقتصادی که از 20 سال پیش به جان اقتصاد ایران افتاده با برنامه‌ریزی مدون و مشخص به ده سال زمان نیاز دارد و در کوتاه‌مدت حل نخواهد شد.

بیراهه رفتیم

دکتر مرتضی عزتی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد تربیت مدرس به جام‌جم گفت: در بحث حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط، ما بیراهه رفتیم و باید بر اساس علم اقتصاد پیش برویم که بر توجه به بنگاه‌های بزرگ و توسعه بنگاه‌های کوچک در زیرمجموعه آنها تاکید دارد.

وی افزود: بر اساس علم اقتصاد، باید بنگاه‌های بزرگ را توسعه داد و بنگاه‌های کوچک و متوسط زیرمجموعه این بنگاه‌های بزرگ قرار بگیرند تا بتوانند نتیجه بخش باشند.

این استاد دانشگاه با اشاره به تجربه این کار در کشورهای دیگر تصریح کرد: هیچ‌جای دنیا بنگاه‌های کوچک به تنهایی توسعه نیافته‌اند و اکنون که کشورهای پیشرفته غربی دم از بنگاه‌های کوچک می‌زنند، یک هلدینگ بزرگ وجود دارد که اینها را پشتیبانی می‌کند و بعد از پشتیبانی‌های فراوان از بنگاه‌های بزرگ توجهشان به بنگاه‌های کوچک و متوسط جلب شده است.

این اقتصاددان ادامه داد: تا انباشت سرمایه بزرگ نباشد، هدایت بنگاه‌های کوچک رخ نخواهد داد و این موضوع را هم علم اقتصاد اثبات می‌کند و هم تجربه بشر نشان می‌دهد.

عزتی تاکید کرد: طبق بررسی‌های انجام شده، بیراهه اساسی ما توجه به بنگاه‌هایی بود که زودبازده نبودند و این موضوع در سیاست‌های کلی و جزئی اقتصاد قابل مشاهده است و ارتباطی به این دولت و آن دولت ندارد و ساختار باید تغییر کند.

چرا بنگاه‌های کوچک، راکدند

دکتر آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران هم در گفت‌وگو با جام‌جم به فراموش‌کردن بنگاه‌های بزرگ و توجه به بنگاه‌هایی که بازدهی نداشتند، اشاره کرد و گفت: اکنون بنگاه‌های کوچک و متوسط راکدتر از بنگاه‌های بزرگ هستند.

وی با اشاره به علت پدید آمدن این معضلات افزود: زمانی که طرح بنگاه‌های زودبازده با تاکید بر افزایش اشتغال مطرح شد، برخی سودجویان با ترفندهایی تسهیلاتی را دریافت کردند که همه آنها تبدیل به برج‌ها در شهرها شد و از فعالیت تولیدی خبری نبود.

بغزیان با تاکید بر این‌که ایجاد اشتغال از طریق بنگاه‌های کوچک بدون سیاست‌های علمی، آب در هاون کوبیدن است، تصریح کرد: هزینه برای بنگاه‌های بزرگ و بنگاه‌های کوچک، تفاوت زیادی ندارد از این رو باید به هر دو توجه کرد و از ظرفیت‌های خالی این بخش بهره برد تا این‌که بنگاه جدیدی را با هزینه‌های جدید تعریف کنیم و تسهیلات جداگانه بدهیم.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که به نتیجه رسیدن بنگاه به صرفه اقتصادی مستلزم زمان است، عنوان کرد: اگر شرایط اقتصادی در حالت نا متعادل قرار بگیرد، حتما این بنگاه‌ها هضم خواهند شد و توانایی بقا ندارند.

وی با بیان راهکاری برای حل مشکلات بنگاه‌های تولیدی افزود: به جای اعطای تسهیلات باید هزینه‌های تولید را کاهش دهیم. هزینه‌های تولید را می‌توان با ایجاد انگیزه و مشوق‌های مختلف از جمله معافیت‌های مالیاتی کاهش داد.

بغزیان با اشاره به این‌که محصولات وارداتی می‌تواند فرصت مناسبی برای تولید باشد، ادامه داد: وقتی این همه واردات داریم به این معناست که فعالیت تولیدی در این زمینه موفق خواهد بود و تولیدکننده باید تشویق به تولید شود، نباید صرفا حمایت کرد بلکه انگیزه افراد را نیز باید مورد بررسی قرار داد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران با تاکید بر این‌که مسئولان اجرایی باید اقتصاد مقاومتی و بندهای مربوط به تولید را جلوی چشم خود بگذارند تا اقتصاد به یک سروسامان برسد، گفت: اختصاص پول به بخش تولید بدون بررسی مانند ریختن یک لیوان آب در کویر است در حالی که اگر این هزینه در جای درستی صرف شود به میوه تبدیل خواهد شد.

وی ادامه داد: ما با اصول غیراقتصادی رفتیم تعادل را بر هم زدیم و اکنون می‌خواهیم با اصول اقتصادی کار را درست کنیم که این کار سختی خواهد بود، اما شدنی است. دولت اگر می‌خواهد بنگاه‌ها را از رکود خارج کند، باید انرژی بگذارد و بنگاه‌هایی را که فعالیت تولیدی ندارند از فهرست حمایتی خود خارج کند.

رهبر انقلاب: اشکال کار کجاست؟

هفته گذشته رهبر انقلاب در دیدار استادان دانشگاه، به ناموفق بودن طرح‌های اشتغالزایی اشاره کرده و از استادان خواستند راهکارهای علمی برای رفع این مساله ارائه کنند. ایشان گفتند: ما امسال اشتغال را مطرح کردیم، بحث کردیم؛ تولید ملی و اشتغال. «اشتغال» یا «تولید ملی» یک فکر است، همه هم می‌خواهند این کار را انجام بدهند، تلاش‌هایی هم می‌کنند. من اول سال در سخنرانی گفتم؛ یعنی کاری را که دولت کرده بود به افکار عمومی گزارش دادم؛ 17هزار میلیارد تومان برای کارگاه‌های کوچک یا متوسط صرف کردند تا کمک کنند که بلکه راه بیفتند، لکن اثر مطلوب را نبخشید. اشکال کار کجا است؟ شبیه این کار در دولت قبل هم انجام گرفته بود، شبیه این کار در دولت هشتم هم انجام گرفته بود؛ نمی‌شود. چرا نمی‌شود؟ خب یک اشکال علمی دارد؛ لابد یک اشکالی در کار هست، گرهی هست؛ این گره، گره علمی است؛ این کجا باید باز بشود؟ در دانشگاه. اگر این نقدینگی عظیمی که گزارش می‌شود در دست مردم وجود دارد، در خدمت اشتغال قرار بگیرد، شما ببینید چه اتفاقی در مملکت می‌افتد. چرا قرار نمی‌گیرد؟ حالا مشکل بانک‌ها را اینجا مطرح کردند؛ بله، خب حالا این اشکالات نظام بانکی، بایستی در مراکز تصمیم‌گیری مورد توجه قرار بگیرد.

محمدحسین علی‌اکبری - اقتصاد