تاثیر غذاهای رژیمی بر سوخت و‌ساز بدن

دکتر فرشچی، متخصص تغذیه، رژیم‌درمانی و فوق‌تخصص دیابت و چاقی در گفت‌وگو با جام‌جم علت اصلی تمایل به مصرف غذاهای رژیمی را گسترش بیماری‌های متعدد ازجمله چاقی، دیابت، قلبی ـ عروقی و پرفشاری خون می‌داند و معتقد است، ضعف در رعایت الگوهای صحیح غذایی، باعث دریافت غذا بیش از حد نیاز به شکل نامتعادل، نامتناسب و غیرمتنوع شده است.

انتخاب الگوی غذایی با کمک کارشناس تغذیه

همان گونه که می‌دانید، سلول‌هایی در بدن وجود دارند که مسئولیت سوخت و ساز بدن (متابولیسم) را در تمام ساعات شبانه‌روز بر عهده دارند و باعث سوزاندن کالرهای موجود در مواد غذایی می‌شوند. هر چه سرعت متابولیسم بالاتر باشد، بدن نیز با سرعت بیشتری توان هضم و جذب غذا و سوزاندن چربی‌ها را پیدا می‌کند.

دکتر فرشچی می‌گوید: هرچه الگوهای غذایی فرد در دریافت غذا نامناسب‌تر باشد، به همان میزان باعث به هم خوردن شرایط متابولیک بدن و تغییر شرایط به سمت اضافه وزن و ابتلا به انواع بیماری‌های منتج از چاقی مثل بیماری‌های قلبی ـ عروقی، فشار خون، دیابت، چربی خون و کبد چرب می‌شود. به همین دلیل است که در حال حاضر، شاهد شیوع جهانی این بیماری‌ها هستیم.

این متخصص تغذیه تأکید می‌کند: مهم‌ترین نکته برای حفظ سلامت و کاهش این بیماری‌ها، تغذیه مناسب، سلامت غذایی و تحرک فیزیکی است. به همین دلیل بهتر است فرد زیر نظر کارشناسان تغذیه از یک الگوی غذایی سالم استفاده کند.

وی خاطرنشان می‌کند: گاه امکان دسترسی به کارشناس تغذیه وجود ندارد و افراد مجبور هستند، بر حسب میزان دانش خود ‌از غذاهای رژیمی و بسته‌بندی استفاده کنند.

غذاهای رژیمی؛ خوب یا بد

غذاهای رژیمی به اشکال مختلف قرص، پودر یا غذای بسته‌بندی شده در بازار وجود دارند. ممکن است برخی از ما با مصرف آنها موافق و برخی دیگر مخالف باشیم. دکتر فرشچی درباره خوب یا بد بودن مصرف غذاهای رژیمی می‌گوید: استفاده از این نوع غذاها به عنوان یک ابزار کمکی و فرعی نه جایگزین غذای اصلی، اشکالی ندارد.

وی ادامه می‌دهد: در فرآیند اصلاح ساختار غذایی یک فرد مبتلا به بیماری چاقی، تعدادی از غذاهای آماده ضمن کمک به حفظ وضعیت سلامت، می‌توانند باعث اصلاح ساختار غذایی فرد نیز شوند. به این شکل که وقتی فرد چربی و قند می‌خورد، مانع جذب آنها در بدن شود و اثر چاق‌کنندگی مواد مصرفی کاهش پیدا کند، اما این مکمل‌ها به تنهایی نمی‌توانند برای فرد راهگشا باشند و حتما فرد باید الگوی غذایی و رژیم غذایی متناسب با وضعیت متابولیک خود را داشته باشد. افرادی که رژیم‌های غذایی خودشان را رعایت نمی‌کنند و فقط به مکمل‌ها اکتفا می‌کنند، به نتیجه نمی‌رسند.

غذاهای رژیمی برای بیماری‌ها

دکتر فرشچی معتقد است، تهیه غذاهای رژیمی بر مبنای یک فرمولاسیون آماده درست نیست، چراکه نه‌تنها تاثیر غذاهای طبیعی را ندارد بلکه متناسب با وضعیت جسمانی افراد نیست.

وی ادامه می‌دهد: برخی برندها ادعا می‌کنند؛ پودر تولید شده توسط آنها می‌تواند همه پروتئین‌ها، چربی‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن را تأمین کند و افراد با مصرف این پودرها نیاز چندانی به مصرف غذا ندارند.

این متخصص رژیم درمانی تأکید می‌کند: این اظهارات و ادعاها نه تنها مورد تأیید کارشناسان تغذیه نیست بلکه محدودکردن افراد به غذاهای رژیمی آماده در قالب شربت یا معجون را نیز صحیح نمی‌دانیم. مصرف غذا در یک فرد مبتلا به دیابت مسلما با فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی یا سایر بیماری‌ها متفاوت است و غذاهای رژیمی و میزان کالری آنها نیز باید متناسب با شرایط خاص هر فرد تعیین و استفاده شود.

این متخصص تغذیه، مصرف غذاهای خانگی در کنار اعضای خانواده را از نظر روانی و احساسی بسیار مهم می‌داند و این امر را در بهبود وضعیت بیماران بسیار تاثیرگذار عنوان می‌کند.

مصرف بیش از حد یک گروه غذایی ممنوع

دکتر فرشچی درباره دیدگاه افرادی که معتقد به مصرف بیش از اندازه سبزیجات یا برخی گروه‌های خاص غذایی هستند، می‌گوید: مصرف زیاد یک گروه خاص غذایی اصلا صحیح نیست.

وی ادامه می‌دهد: درست است که مصرف زیاد سبزیجات برای برخی بیماری‌ها مانند چاقی، فشار خون و کبد چرب مورد تاکید است، اما تأکید زیاد بر یک گروه غذایی خاص هم توصیه نمی‌شود. رعایت تعادل و تناسب و تنوع از همه گروه‌های غذایی ضروری است. مثلا ممکن است مصرف یک گروه غذایی را نسبت به وضعیت سلامت و نوع بیماری فرد کم یا زیاد کنیم، اما سعی می‌کنیم همه گروه‌های غذایی در رژیم‌های غذایی نقش داشته باشند تا آن رژیم جذابیت لازم را داشته باشد.

این متخصص تغذیه درباره یکی دیگر از معایب استفاده از غذاهای رژیمی آماده می‌گوید: در فرآیند اصلاح ساختار غذا اگر فرد ماده غذایی را دوست نداشته باشد، می‌توانیم برای آن جایگزین معرفی کنیم، اما در غذاهای آماده، فرد هیچ نقشی در کیفیت و ساختار آن ندارد و مجبور به مصرف است.

راهکار رسیدن به وزن ثابت

برای اصلاح ساختار غذای خود توصیه می‌شود، در فواصل منظم یکماهه، تحت نظر کارشناس غذایی باشید تا بتوانید رژیم‌های غذایی خود را با محاسبات علمی تغییر دهید و بتدریج به وزن مورد نظر برسید، آنچنان که بعد از دستیابی به وزن ثابت و پایدار دیگر به حالت اولیه برنگردید.

ایمنی مکمل‌ها و غذاهای رژیمی

توجه داشته باشید، مکمل‌ها و غذاهای رژیمی بسته‌بندی شده را از برندهای مورد تأیید سازمان غذا و دارو تهیه کنید و اگر مکمل یا غذای رژیمی حاوی برچسب و مهر تأیید این سازمان نبود، به هیچ عنوان خریداری نکنید و سلامت خود را در معرض خطر قرار ندهید. اطمینان از ایمنی مکمل‌ها بسیار مهم است.

سهیلا فلاحی

دانش و سلامت