مشارکت مردم در سیاست، فرهنگ و اقتصاد

در این میان ولایت فقیه و ارزش‌ها و مبانی مستحکم اعتقادی نگرانی‌های استکبار در مورد موقعیت و دستاوردهای آینده انقلاب اسلامی را بیشتر ساخته و می‌توان گفت معنویت و ارزش‌های اخلاقی و اسلامی، اصلی‌ترین عامل کسب موفقیت شناخته می‌شود و موجب شده به‌رغم تمام مشکلات ایجاد شده به سطح قابل قبولی از پیشرفت برسیم.

دکتر علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با جام سیاست، معتقد است اعتماد عمومی، سرمایه بزرگ اجتماعی، معنوی، دینی و رابطه متقابل رهبری و مردم نکته‌ای بود که توانست نظام را حفظ کند.

مشروح گفت و گو با وی را در ادامه می‌خوانید.

با وجود همه فشارها به ایران در چهار دهه اخیر، از جنگ نظامی تا تحریم اقتصادی، ایران چطور توانسته به‌رغم این فشارها به سطح قابل قبولی از پیشرفت برسد؟

بعد از جنگ جهانی دوم که نظم جدیدی مستقر شد تمام تلاش‌ها بر این بود که دیگر حکومت‌ها در چارچوب سیاست قدرت‌ها جابه‌جا شود، اما در مورد ایران به هیچ وجه چنین محاسبه‌ای را نمی‌کردند. اقدامات خود را برای براندازی آغاز کردند اما عکس‌العملی که از طرف ایران و نیروهای انقلاب به آنها داده شد از جنسی نبود که آنها با آن زندگی کرده و تجربه‌ آن را داشتند. یعنی به محض آغاز ترورها در داخل کشور به یکباره دیدیم که نیروهای وسیع انقلاب توانستند به میدان بیایند. این درحالی است که خلأ از بین رفتن 27 نماینده مجلس، روسای قوای قضاییه و مجریه، همچنین نخست‌وزیر و... موضوعی نبود که براحتی قابل تعمیم باشد. با شکل‌گیری گروه‌های ضدانقلاب، گروه‌های مردمی در درون همان مناطق برای سرکوب آنها تشکیل شد و آنها را ناکارآمد کرد. برخلاف تصور ضد انقلاب که می‌توانند با تکیه بر مسائل منطقه‌ای و... بحران‌زایی کنند صورت نگرفت. مساله جنگ که پیش آمد قطعی بود که کار ایران تمام می‌شود و آنقدر توازن به هم می‌ریخت که دیگر امکان کار نبود. در ابتدا نیز همین اتفاق روی داد. اراضی زیادی گرفته شد و راه اهواز هم در کنترل نیروهای عراقی قرار گرفت و صدام مسلط شد و تصور می‌کرد براحتی می‌تواند به اهواز بیاید و اگر بیاید می‌تواند به تهران هم فکر کند. جنگ آغاز شده از سوی عراق صرفا برای مستقر شدن صدام در ایران نبود بلکه سرنگونی نظام و جابه‌جا کردن قدرت در ایران بود. اما وقتی یک مرتبه آنها با مساله بسیج مواجه شدند و این نیروی عظیم اعزام شد تمام محاسبات عراقی‌ها را به‌هم ریخت. بنابراین توانایی ایران در جلب اعتماد عمومی، توانایی نیروها و رهبری انقلاب، همچنین بسیج مردم برای حفظ انقلاب اسلامی مهم‌ترین نکته‌ای بود که توانست براحتی بر تجاوز عراق مسلط شود. جدی‌ترین و مهم‌ترین فشار در مورد ایران تحریم‌ها بود که تمام راه‌ها را بستند اما ایران توانست راه خودش را باز کند و تحریم‌کنندگان به این نتیجه رسیدند که این راه جواب نمی‌دهد بنابراین راضی شدند به مذاکره ورود پیدا کنند معنادارتر از گذشته که حاضر نبودند در ساده‌ترین شکل‌ها امتیاز بدهند. اعتماد عمومی، سرمایه بزرگ اجتماعی، معنوی، دینی و رابطه متقابل رهبری و مردم نکته‌ای بود که توانست نظام را حفظ کند.

برای تداوم دستاوردهای انقلاب، مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی چقدر می‌تواند به مدیران انقلاب کمک کند؟

مردم ما باید بدانند همان‌طور که در جنگ خودشان محور قرار گرفتند و کار انجام شد، در امور اقتصادی و زندگی‌شان هم نباید منتظر دیگران بمانند تا این‌که مثلا دولت برایشان کاری انجام دهد. مردم باید سازماندهی خودشان را داشته باشند و از طرف دیگر دولت موظف شود که پشتیبانی خود را از آنها انجام دهد از این رو رهبری تاکید داشتند که قطعا باید فعالیت در راستای اقتصاد مقاومتی به نام ستاد فرماندهی باشد و این ستاد فرماندهی در حقیقت فقط می‌تواند راهبری‌ها را انجام داده و موانع را از سر راه بردارد. موضوعاتی در اختیار دولت است و بقیه‌ آن کار مردم است و بنابراین مردم هستند که باید برای آینده خودشان تدبیر لازم را داشته باشند در این‌که رشد کنند و توقع از مردم این است که ظرف حدود هشت سال قطعا توانایی و ثروتشان دوبرابر شود و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که به این نقطه بتوانند فکر کنند و در موردش اقدام کنند و نه صرفا فکر؛ یعنی فکری که در حقیقت بتواند این اقدام را پشتیبانی کند.

رهبر انقلاب بارها نسبت به مشکلات فرهنگی در کشور هشدار دادند. چطور می‌شود بر این کاستی‌ها غلبه کرد؟

فرهنگ دولتی جواب نمی‌دهد. مردم باید حرکت کنند و محور آن باید کانون‌های فرهنگی جامعه باشد که یکی از مهم‌ترین آن مساجد است. انتظار می‌رود که مردم نسبت به مسئولان فرهنگی دقت بیشتری داشته باشند. در حال حاضر که فضای مجازی وجود دارد فرصت تاریخی به وجود آمده که می‌توان این فضا را مورد استفاده جدی قرار داد و محتوای جدیدی تولید کرد. موضوعی که ما قطعا به آن نیازمندیم که بتوان این کار را بخوبی پیش برد.

برخی از نظریه‌پردازان انقلاب کارآمدی را شرط بقای یک نظام سیاسی می‌دانند. علاوه بر مشروعیت دینی، فکر می‌کنید انقلاب اسلامی توانسته به سطح مناسبی از مشروعیت کارکردی نیز برسد؟

ارزیابی ما باید با حجم موانعی که در مسیر انقلاب و مخالفت‌هایی که شده، همراه باشد. اگر این موانع را در نظر داشته باشیم، معتقدم انقلاب اسلامی توانسته است به سطح مناسبی از مشروعیت کارکردی دست یابد، به دلیل این‌که ایران در 40 سال گذشته 8/4 درصد رشد اقتصادی را دارد اما این مقدار برای ایرانی که می‌خواهد روی پای خود بایستد کافی نیست، اما شکی نیست نقطه‌ضعف‌های بسیاری وجود دارد که باید برطرف کرد.

نقطه ضعف‌های مورد نظر شما چیست؟

اقتصاد ایران دولتی است و باید مردمی شود. اقتصاد ایران نفتی است و باید از وابستگی به نفت نجات پیدا کند همچنین فرهنگ ایران فرهنگی نیست که توسط مردم به گستردگی تمام توسعه پیدا کند در حالی که باید به فرهنگ تولید مردم برسیم.