پیام تاریخی

این بخشی از نامه تاریخی حضرت امام خمینی(ره) به رهبر وقت شوروی سابق بود. در دورانی که بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان و دانشمندان علم سیاست سقوط این ابرقدرت جهانی را پیش‌بینی نمی‌کردند، امام با ضمیر آگاه خود دریافت که کمونیسم به بن‌بست رسیده و بزودی به موزه سپرده خواهد شد.

در یازدهم دی‌ماه 1367 (اولین روز سال 1989 میلادی) عبدالله جوادی آملی، محمدجواد لاریجانی و مرحومه مرضیه حدیدچی دباغ نامه‌ای را به نمایندگی از امام خمینی(ره) به میخائیل گورباچف آخرین دبیرکل حزب کمونیست شوروی دادند.

در این نامه به ابعاد مختلف نظام کمونیستی و جهان‌بینی مادی و شکست‌پذیری آن در مقابل سوالات اساسی بشریت پرداخته شده بود و حضرت امام تنها راه رهایی شوروی پس از فروپاشی را افتادن در دامان سرمایه‌داری و بلوک غرب نمی‌دانست بلکه معتقد بود یگانه راه نجات، اسلام حقیقی و ناب محمدی است.

دوماه بعد، در روز هفتم اسفند هیاتی به سرپرستی ادوارد شواردنادزه (وزیر خارجه شوروی) راهی ایران شد و در جماران پاسخ گورباچف را تقدیم امام کرد.

شواردنادزه در خاطرات خود از این ملاقات به عنوان یکی از دیدارهای عجیب در طول حیات سیاسی خود یاد می‌کند و می‌گوید: برای من تعجب‌آور بود چراکه من از طرف گورباچف و شوروی آمده بودم نه از طرف گرجستان! جلسه هم کاملا ساکت بود، من بودم و چند نفر از همراهان (وزیر خارجه ایران، مترجم و چند نفر دیگر).

تصورات و جریان‌های تاریخی همین‌طور از ذهن من می‌گذشت تا این‌که بعد از یک ربع ساعت دیدم فرزند امام آمدند و با ادب و متانت و خوشرویی گفتند: «امام دارند می‌آیند.» من منتظر شدم. تا این‌که دیدم یک شخصیت بسیار ساده و روحانی وارد جلسه ما شدند و مرا به ایشان معرفی کردند. من در حالی که خیلی هم سردم شده بود، شروع کردم به بیان محتوای این نامه و دیدم که امام چند مرتبه در برخی نقاط سر تکان دادند و بعد فرمودند که این نامه پاسخ نامه من نبود. من هدف اصلی‌ام این بود که آقای گورباچف را ببرم به یک دنیای جاوید، دنیای پس از مرگ و با یک عالم دیگر آشنا کنم و این جواب من نبود.

شواردنادزه در جای دیگر می‌گوید: برخلاف انتظارم که تصور می‌کردم می‌خواهند مرا در جماران به سبک پادشاهان تحقیر کنند، دیدم نه آن روحیه اصلا در امام نیست. امام چنین روحیه‌ای ندارد.

دکتر علی دارابی

استاد دانشگاه