نیاز کشور به شفاف‌سازی زیربنایی

این روشی است که در کشورهای مختلف جهان نیز استفاده می‌شود و چند وقت پیش که در شهرداری سئول، فساد و رشوه‌خواری زیادی انجام شده بود به همین راه متوسل شدند و تصمیم گرفتند تمام پرونده‌ها در شبکه اینترنت قرار داده شود تا همه بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

ما در حال حاضر در کشورمان از نظر شفافیت در سطوح پایینی قرار داریم و سازمان شفافیت بین‌المللی که سازمانی غیر دولتی است و همه‌ساله کشورها را از نظر شفافیت در امور، رتبه‌بندی می‌کند برای ایران رتبه بسیار پایینی قائل می‌شود؛ از این جهت باید در همه موارد شفافیت وجود داشته باشد. بنابراین نمی‌توان صرفا در بحث فیش‌ها موضوع شفافیت را مطرح کرد و اگر بنا به شفاف‌سازی است، باید در مورد شرکت‌های تجاری، دولتی، غیردولتی و شبه‌دولتی که وضعیت مالی آنها برای مردم مشخص نیست، سازوکارهای شفاف‌سازی اعمال شود.

در مورد ایجاد سامانه ثبت حقوق‌ها(که در صورت قانونی شدن مصوبه دیروز مجلس انجام می‌گیرد) باید گفت ممکن است ایجاد چنین سامانه‌ای کمک‌کننده باشد، اما چندان اساسی و زیربنایی نیست. در این زمینه باید توجه داشت که اگر بنا به انجام این کار است، باید در مورد یک‌سری مقامات مشخص که ممکن است در معرض فساد قرار بگیرند، انجام شود نه این‌که تمام کارمندان را مشمول این قانون کرد؛ زیرا افراد ممکن است به فاش شدن فیش‌های خود علاقه چندانی نداشته باشند و لزوما هم فسادی نداشته باشند.

مانند بحث حساب‌های بانکی که در همه جا محرمانه بودن آن پذیرفته شده است، ممکن است فردی نخواهد همه مردم میزان حقوق وی را بدانند، بنابراین راه اساسی‌تر این است که میزان حقوق‌ها و پاداش‌ها ضابطه‌مند شود و اگر مواردی در هیات مدیره‌ها وجود دارد، دست آنها بسته شود تا نتوانند هر پاداشی را برای خود و دیگران در نظر بگیرند و سازمان‌های نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات نظارت‌های لازم را داشته باشند. ایجاد چنین سامانه‌ای با دربرگیری عام اگر هم تاثیرگذار باشد با حق محرمانه بودن برخی اطلاعات افراد تعارض می‌یابد، بنابراین وجود چنین سامانه‌ای در مورد فیش‌های حقوقی مقامات سطح بالا مناسب است،زیرا محرمانه بودن مسائل آنها محدود است، اما در مورد تمام کارکنان و مدیران، درست نیست و باید از راه‌های آسان‌تر و منطبق‌ با موازین حقوق شهروندی به همان نتیجه برسیم.

دکتر حسین میرمحمدصادقی - حقوقدان و استاد دانشگاه