انتخاب ترامپ، فرصت‌ها و چالش‌ها

با توجه به مجموعه اظهارات ترامپ، اولویت اصلی وی در گام نخست مسائل داخلی آمریکا و نشان دادن تغییر ملموس نسبت به دوران دموکرات‌هاست. از این‌رو احتمالا مسائل سیاست خارجی تبعی و وابسته به تحولات احتمالی جدی در خارج است.

به نظر می‌رسد اولویت اصلی سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه، مساله داعش و مدیریت آن باشد. پس از جلسات توجیهی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا احتمالا وی از سیاست تاکید مطلق بر شکست داعش به شکل گذشته تغییراتی ایجاد کرده و سیاست محتاطانه‌تری اتخاذ کند؛ اما به دنبال نشان دادن برتری خود در حوزه سیاست خارجی به نسبت حزب رقیب خواهد بود؛ لذا پیش‌بینی می‌شود ترامپ مساله داعش در عراق را از مساله سوریه تفکیک کرده و در جهت حل مساله داعش در عراق اقداماتی کند.

در مورد متحدان عربی آمریکا نظیر عربستان سعودی، ترامپ معتقد است متحدان آمریکا نه‌تنها برای دفاع از خود، بلکه برای مبارزه با تروریسم نیز باید هزینه و از نیروی نظامی خود استفاده کنند. از سوی دیگر ترامپ انتقاداتی به نقش عربستان در اقدامات تروریستی داشته است که می‌تواند در روابط آینده موثر باشد. در مورد سوریه بسیار محتاط‌تر خواهد بود.

وی سرنگونی دولت سوریه و شخص اسد را مساله‌ای ثانوی می‌داند و همکاری با روسیه در این حوزه بسیار محتمل به‌نظر می‌رسد. در رابطه با ایران بدون شک و با توجه به جمیع تحولات داخل ایران و منطقه، آنها سیاست کاستن از ظرفیت‌های اقتصادی برای ما در برجام را دنبال خواهند کرد. با توجه به حضور حداکثری جمهوریخواهان در کنگره، افزایش ایران‌هراسی موجب خواهد شد بانک‌های بزرگ همچنان از برقراری رابطه اقتصادی با بانک‌های ایرانی امتناع ورزند.

نباید فراموش کرد که سیاست کلان آمریکا در قبال جمهوری اسلامی بر اساس ماهیت تقابلی با انقلاب اسلامی تعریف‌شده است و مهار جمهوری اسلامی از اصول اولیه هر دولتی در آمریکا خواهد بود. با وجود این‌ تفاوت تاکتیک‌های این دولت‌ها می‌تواند فرصت‌ها و چالش‌هایی را به وجود آورد.

با توجه به عدم تجربه سیاسی و بین‌المللی ترامپ و نبود تیم‌های کارشناسی و فقدان برنامه و... به‌نظر می‌رسد زمان لازم جهت توجیه، آشنایی و تسلط بر امور رئیس‌جمهور جدید، نیاز به یک دوره یک تا دو ساله‌ای است. در این دوره اتاق‌های فکر در آمریکا در تلاش جهت ارائه آخرین تحلیل از اوضاع و احوال و ارائه پیشنهادات و برنامه‌های عملی در زمینه‌ها و حوزه‌های مختلف خواهند بود.

محمدحسین موحدی ساوجی

کارشناس امور بین‌الملل