اصول حفظ بهداشت دهان و دندان کودکان

صدمات دندانی در کودکان در سنین مدرسه خیلی شایع نیست و حدود 5درصد است و والدین نباید نگران این قضیه باشند. ما بیشتر نگران صدماتی هستیم که باعث مشکل و نقص در دندان می‌شود که معمولا پر سر و صدا و با علائم است.

اولین مراقبت و ارزیابی سلامت دندان‌ها از چه سنی توصیه می‌شود؟

مراقبت‌ها از قبل از بارداری با رعایت تغذیه مناسب و سایر مراقبت‌هایی که مادر انجام می‌دهد، آغاز می‌شود، اما در مورد کودک از حدود یکسالگی است. یعنی زمانی که دندان‌ها شروع به رویش می‌کنند.

مراقبت از دندان‌ها در کودکان چگونه باید باشد؟

در کودکان مسئولیت بهداشت دهان و دندان بر عهده والدین است بخصوص مادر. بعد از هر وعده غذایی باید دندان‌های کودک با گاز استریل یا پارچه تنظیف تمیز شوند یا با استفاده از مسواک‌های انگشتی از سن شش هفت ماهگی تا سن یک الی یک و نیم سالگی مسواک بزنند. مسواک انگشتی برای کودک دو ساله کاربرد ندارد. بعد از دو سالگی مسواک از نظر اندازه، زبری و سایر مشخصات فرق می‌کند. مسواک‌زدن تا 6 سالگی با مسئولیت اصلی والدین باید انجام شود. به این ترتیب که بعد از دو سالگی پدر یا مادر کودک را بغل می‌کند و نفر دوم پشت سر بچه قرار می‌گیرد و مسواک می‌زند. اگر به این ترتیب مسواک برای کودک بزند فشاری که به دندان‌های کودک وارد می‌شود فشار طبیعی است.

چطوری می‌توان کودکان را نسبت به مسواک‌زدن تشویق کرد؟

اگر والدین نسبت به مسواک‌زدن کودکان مقید باشند و این کار را انجام دهند کودک هم نسبت به این مساله حساس می‌شود. همچنین اگر والدین، ساعت خاصی را برای مسواک‌زدن در نظر بگیرند به این ترتیب آموزش نظم پذیری به کودک نیز داده می‌شود.

مسواک‌زدن در کودکان چند بار در روز توصیه می‌شود؟

دو بار مسواک‌زدن کافی است. یک بار شب قبل از خواب و یکبار صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب. ما با مسواک‌زدن دو هدف را دنبال می‌کنیم یکی خارج کردن باقیمانده غذا و دیگری کاهش حجم میکروب‌های موجود در دهان. اگر صبح‌ها بعد از بیدارشدن مسواک بزنیم، قبل از خوردن هر چیزی جلوی رشد و تکثیر میکروب‌های باقیمانده در دهان را هر چند کم باشند، می‌گیریم.

در مورد مسواک‌زدن بعد از هر وعده غذایی چه توصیه‌ای دارید؟

مسواک‌زدن بعد از هر وعده غذایی را الان توصیه نمی‌کنند. چون باید حجم مواد غذایی پوسیدگی‌زا را کم کنیم. یعنی باید اول نگاه تغذیه‌ای داشته باشیم. اگر کودک مواد پوسیدگی زا مصرف می‌کند بگوییم بعد از آن دهان خود را با آب بشوید چون مسواک‌زدن گاه می‌تواند مخرب باشد. اگر بهداشت دهان در کودک زیاد باشد خسته کننده می‌شود.

چند وقت یکبار مسواک را تعویض کنیم؟

به‌طور معمول هر سه تا شش ماه یکبار. بعضی شرکت‌ها توصیه می‌کنند سه تا چهار ماه یکبار مسواک کودک باید تعویض شود. ولی باید گفت هر وقت موهای مسواک تغییر فرم بدهد و از حالت صاف بودن خارج شود یا در مورد مسواک‌هایی که رنگ دارند،وقتی رنگ آنها محو شود، باید تعویض شود.

مصرف دهانشویه حاوی فلوراید در کدام سن توصیه نمی‌شود؟

زیر شش سال توصیه نمی‌شود. چون هم امکان بلع آن وجود دارد و هم افزودنی دارد، بنابراین توصیه نمی‌شود. بعد از شش سالگی دهانشویه حاوی فلوراید به کودکان داده می‌شود. البته اگر دندانپزشک انجام فلوراید تراپی را لازم بداند انجام آن لازم است و خمیر دندان حاوی فلوراید هم به کودکان داده می‌شود.

دکتر مصطفی محاوری

متخصص دندانپزشکی کودکان