به دنبال افزایش کیفیت محصولات کشاورزی

فناوری داخلی تولید پلاسمای سرد و گرم در ابعاد صنعتی با کاربرد در بخش‌های کشاورزی و محیط‌زیست بر مبنای افزایش کیفیت محصولات داخلی و همچنین فروش محصول در بازار جهانی تدوین شده است. یکی از کاربردهای این دستگاه از بین بردن قارچ‌ها، کپک‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌هایی است که در بذرهای کشاورزی وجود دارند. موسسات تحقیقاتی جهان از سال‌ها قبل به دنبال روش جایگزین مناسبی برای رفع آلودگی بذر کشاورزی بوده‌اند. روش اصلاح بذر در کشاورزی به کمک سیستم‌های پلاسما یکی از جایگزین‌های بی‌خطر است که در سطح وسیعی در اتحادیه اروپا استفاده می‌شود. از سال 1385 مجموعه‌ای از شرکت‌های اروپایی استفاده از پلاسمای سرد را به عنوان راه‌حلی برای تولید و توزیع مواد غذایی سالم معرفی کردند و این روش را برای ضدعفونی و افزایش ماندگاری صنایع غذایی موثر دانستند.

با راه‌اندازی دستگاه پلاسمای سرد در کرمانشاه، حدود 100 هکتار از اراضی کشاورزی استان کرمانشاه با بذرهای اصلاح شده زیر کشت رفته است. سیستم پلاسما ظرفیت جوانه‌زنی بذر، ظرفیت باردهی گیاهان و انرژی رشد بذر را افزایش و نرخ بیماری گیاهان را کاهش می‌دهد. از ویژگی‌های پلاسمای سرد می‌توان به مواردی مثل اصلاح بذر گیاه بدون تغییر ذاتی مواد، میزان اثرگذاری طولانی‌مدت، صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و هزینه‌های مواد و انرژی و استانداردهای محیط‌زیستی بالا اشاره کرد.

از‌جمله تجربه‌های موفق استفاده از دستگاه پلاسمای سرد در ایران، کاهش بار میکروبی گیاهان دارویی، خشکبار و زعفران، اصلاح بذرهای کشاورزی و تامین بذر سالم غلات، صیفی و سبزیجات، دانه‌های روغنی، گیاهان علوفه‌ای و گیاهان دارویی است.

محمد‌حسین بدخش، عضو هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان رضوان، درباره کاربرد این سیستم در صنایع مختلف به جام‌جم می‌گوید: سیستم‌های پلاسما کاربردهای وسیعی در صنایع غذایی و دارویی و پوشش‌های نانویی دارند. برای مثال این سیستم تقریبا آلودگی میکروبی زعفران یا سموم محصولاتی مثل پسته را به صفر می‌رساند. کاربرد رفع آلودگی این محصولات یک خلاقیت داخلی بوده است. همچنین برای پوشش سطوح به وسیله نانو استفاده می‌شود. وی می‌افزاید: نمونه خارجی مشابه دستگاه پلاسمای سرد در ایران محدود است، اما طراحی تمام مراحل صفر تا صد این دستگاه در ایران انجام شده و در حال حاضر صادرات دستگاه به کشورهای کره جنوبی، سنگاپور و ژاپن هم انجام می‌شود.

بدخش در ادامه نحوه کار این دستگاه را چنین توضیح می‌دهد: پلاسما حالت چهارم ماده است و سیستم‌های پلاسمایی دو زیرمجموعه پلاسمای سرد و گرم دارند. سیستم پلاسمای سرد هم دو نوع اتمسفریک و تحت خلا دارد. این سیستم پلاسمای سرد تحت خلأ است. به عنوان مثال زعفران را در دستگاه می‌ریزند و گاز خنثی تزریق می‌کنند و از شکسته شدن اتم‌ها عناصری که کاربرد ضدعفونی دارند، تولید می‌شوند. برای لایه نشانی در مقیاس نانو نیز لایه مورد نظر را داخل دستگاه وکیوم می‌گذارند و تحت تاثیر یونیزاسیون سیستم پلاسما (با دمش گاز یونیزه پلاسما)، یون‌های جدید را در مسیر مورد نظر هدایت می‌کنند.

سپیده شعرباف

دانش