ورود کارت‌های بین‌المللی به ایران

به گزارش جام‌جم، پیش از برجام و حتی مدتی پس از اجرای آن، انتظارات از گسترش فعالیت‌های بانک‌های ایرانی در ابعاد و بخش‌های مختلف از جمله برقراری ارتباطات با بانک‌های خارجی، حضور بانک‌های خارجی در ایران، ایجاد بانک‌ها و دفاتر مشترک میان بانک‌های ایرانی و خارجی، توسعه فناوری‌های جدید و به‌روز بانکی، استفاده از سوئیفت در ابعاد وسیع و... شدت گرفته بود اما پس از گذشت مدتی و مشخص شدن مشکلات و مسائل متعدد در برقراری ارتباطات، این انتظارات رنگ و روی خود را از دست داد و فقط به بازگشایی شعب مسدود‌شده قبلی بانک‌های ایرانی در برخی کشورها، جلسات چندجانبه بانکی، برقراری سوئیفت بدون استفاده از ارز دلار و... محدود شد.

با این حال، برخی شرکت‌های پرداخت الکترونیکی بین‌المللی رایزنی‌هایی را با بانک مرکزی ایران آغاز کرده‌اند و بانک مرکزی ایران هم چراغ سبز را به آنها نشان داده، البته به دلیل شرایط خاص سیاسی بین‌المللی لازم است بررسی ‌های کارشناسی مسائل امنیتی بیشتر مد نظر قرار گیرد. این شرکت‌های بین‌المللی مانند مسترکارت، ویزا کارت، کردیت بیوروی ژاپن و یونیون پی چین تلاش می‌کنند وارد ایران شوند.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد گرایش ایران به همکاری با کشورهای آسیایی یا کشورهایی که پیش از تحریم با ایران در برخی بخش‌ها همکاری داشته‌اند، بیشتر است، گرچه برخی بانک‌های غربی و اروپایی هم اقداماتی را انجام داده‌اند.

کارت‌های کم‌هزینه با کارایی زیاد

داوود محمدبیگی مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی چندی پیش در این زمینه اعلام کرده بود که مذاکراتی با شبکه پرداخت بین‌المللی جی‌سی‌بی (JCB) ژاپن و شبکه یو‌پی‌آی (UPI) چین آغاز شده است. این دو شبکه پرداخت از ضریب نفوذ مناسبی در آسیا، اروپا و کشورهای جنوب شرقی آسیا برخوردارند.

وی گفت: بانک مرکزی در برقراری ارتباط با شبکه‌های پرداخت بین‌المللی همواره دو نکته را در نظر خواهد داشت، اول کم‌هزینه بودن این شبکه‌ها برای مشتریان و دوم پردازش تراکنش‌های داخل کشور از طریق سامانه‌های داخلی، چراکه با این سیاست سعی در حفظ شبکه ملی پرداخت بومی کشور را که زحمات زیادی برای توسعه آن کشیده شده، داریم.

محمدبیگی اضافه کرد: باید توجه داشت که این شبکه‌های پرداخت، الزامات خاص خود را دارند و در صورت اتصال به این شبکه‌ها باید استانداردهای آنها را در نظر داشت. بررسی‌های صورت گرفته در بانک مرکزی نشان می‌دهد، حدود 30درصد پایانه‌های فروشگاه‌ها امکان پذیرش شبکه‌های پرداخت بین‌المللی را دارند. البته باتوجه به این‌که کشور ما طی سال‌های قبل به‌دلیل تحریم‌های ناعادلانه ارتباط موثری با شرکت‌های مطرح در حوزه پرداخت نداشته است، باید بررسی دقیق‌تر درخصوص میزان آمادگی شبکه فعلی با استانداردهای بین‌المللی انجام گیرد.

مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی تصریح کرد: از دیگر مباحث درباره اتصال به شبکه‌های بین‌المللی، کارمزدهای دریافتی مرتبط به آنهاست. برخی اقلام پرداختی قابل مذاکره است، اما شبکه‌های پرداخت بین‌المللی دارای قواعد و استانداردهای مربوط به خود هستند. یکی از دلایل اصلی که معتقدیم باید مذاکره با این شبکه‌ها به صورت متمرکز انجام شود، همین موضوع است.

کارت‌هایی برای تجارت بین‌الملل

دکتر ناصر حکیمی، مدیر فناوری اطلاعات بانک مرکزی به جام‌جم گفت: اگر کارت‌های ژاپنی و چینی در ایران صادر شود، امکان استفاده آن در خارج از کشور وجود دارد که اکنون در مراحل قرارداد اولیه با این شرکت‌ها هستیم.

وی افزود: زمان دقیقی را نمی‌توانم برای صدور و فعالیت این کارت‌ها اعلام کنم اما تلاش می‌شود تا پایان سال به نتیجه برسیم.

حکیمی ادامه داد: شرکت‌هایی که قصد دارند در ایران، کارت صادر کنند شرکت‌های بین‌المللی هستند که در همه جای دنیا دارای کارتخوان هستند و اگر کارتی با برند آنها صادر شود، در کشورهایی که پایانه فروش این شرکت‌ها قرار دارد، می‌توان خرید کرد.

وی با اشاره به این موضوع که کارت‌های چینی و ژاپنی که قرار است در ایران فعال شوند، شبیه ویزا و مسترکارت است، گفت: شبکه‌ای که در همه دنیا مشغول به کار است شبیه مسترکارت است اما شرکت‌هایی که قرار است در ایران فعالیت داشته باشند، آمریکایی نیستند. مدیر فناوری اطلاعات بانک مرکزی تاکید کرد: این کارت‌ها قرار نیست جای سوئیفت را بگیرد و هیچ ربطی به این شبکه ندارد.

جذب توریست و سرمایه‌گذاری

دکتر سیدبهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بانکی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: هشت کشور دارای سیستم شتاب یا همان سوییچ ملی هستند که تمامی نظام پولی و مالی آنها به هم متصل است و خوشبختانه ایران نیز جزو این کشورها قرار دارد. وی افزود: در ایران زمانی که کارت بانکی استفاده می‌شود از بانک الف به بانک ب مبلغی منتقل می‌شود که بعد از مدت دوره مالی (یک ماه) بانک مرکزی که مسئول اتاق پایاپای است با همه تسویه می‌کند. بانک‌های خارجی در ایران همین وضعیت را دارند اما کاری که انجام می‌شود، تبدیل پول است.

حسینی‌هاشمی اضافه کرد: این کار باعث جذب توریست زیادی می‌شود به این دلیل که دیگر هزینه تبادل پول را نمی‌پردازد و مبلغی که در نظر گرفته شده را، پرداخت می‌کند و در همان زمان معادل دلاری آن از حساب وی کسر و معادل ریالی آن به حساب عرضه‌کننده کالا یا خدمات واریز می‌شود. این کارشناس بانکی تصریح کرد: اگر کشوری دارای سوییچ ملی باشد، می‌تواند به سوییچ‌های دیگر وصل شود. به عنوان مثال اگر ایران به شبکه بانکی چین متصل شود، می‌تواند به همه سوییچ‌های دنیا متصل شود.

وی گفت: اگر ایرانی‌ها نیز قصد سفر به کشورهای خارجی را داشته باشند، می‌توانند از این کارت‌ها بهره ببرند و این برای تجار بسیار مناسب است.

حسینی هاشمی افزود: هنوز ساز و کار شرکت‌هایی که قرار است در ایران کارت صادر کنند، مشخص نیست اما پیش‌بینی می‌شود مجوز صدور این کارت‌ها به بانک‌های ایرانی با لوگوی بانک و لوگوی این شرکت‌ها به چاپ برسد تا تضمینی برای استفاده افراد در کشورهای مختلف باشد. چنین شرایطی برای ایران که محدودیت‌های بین‌المللی داشته، می‌تواند زمینه را برای سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی افزایش دهد و راحت‌تر پول وارد کشور شود.

کارشناسان هشدار می‌دهند

برخی تحلیلگران داخلی هشدار می‌دهند که در برقراری ارتباط بانکی با این شرکت‌های خارجی باید جانب احتیاط از سوی بانک مرکزی ایران و بانک‌های ایرانی انجام شود تا اطلاعات بانکی ایران لو نرود.