خوردنی هایی که حافظه را تقویت می‌کنند

دکتر سید سعید خیاط‌زاده، متخصص تغذیه ضمن اشاره به این که خوردن هوشمندانه می‌تواند به تقویت مغز و حافظه کمک کند، به جام‌جم می‌گوید: برنامه‌ریزی تغذیه‌ای و خوردن هوشمندانه انواع خاصی از غذاها عملکرد مغز را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در افزایش ضریب هوشی، بهبود خلق و خو، افزایش خلاقیت و توان ذهنی نقش بسزایی داشته باشد.

صبح‌ها به نوشیدن چای اکتفا نکنید

این متخصص، اولویت اصلی برای داشتن مغز و ذهن پویا را خوردن صبحانه می‌داند و می‌گوید، صبح‌ها پیش از ترک منزل فقط به خوردن چای اکتفا نکنید. در این وعده، حتما غذاهای تهیه شده از غلات سبوس دار بخورید، زیرا قندها در این غذاها آهسته‌تر درجریان خون منتشر می‌شوند و دیرتر احساس گرسنگی می‌کنید و کاهش سطح انرژی در بدنتان دیرتر اتفاق می‌افتد.

بیسکویت، کیک صبحانه، آبمیوه صنعتی و چای بسیار شیرین می‌تواند بسرعت افراد را گرسنه کند و سبب کاهش تمرکز شود. این متخصص تاکید می‌کند، مصرف مایعات در طول روز نقش بسزایی در کارآیی مغز دارد. اگر مایعات به مغز نرسد، احساس خستگی و منگی می‌کنید و به احتمال زیاد، دچار سردرد خواهید شد.

از کافی بودن آهن و ویتامین B بدنتان مطمئن شوید

برای بیشترین بهره وری از سلول‌های مغز لازم است، اکسیژن مورد نیاز در اختیارشان قرار گیرد. به گفته دکتر خیاط‌زاده، ‌کمبود آهن در رژیم غذایی باعث کاهش میزان تحویل اکسیژن به مغز می‌شود و عدم تمرکز، کمبود انرژی و خستگی ظاهر می‌شود. بهترین منبع آهن، گوشت قرمز و سایر منابع آهن، عبارتند از زرده تخم‌مرغ، لوبیا قرمز، عدس، زردآلوی خشک، غلات صبحانه غنی شده با آهن و کلم بروکلی است. مطالعات نشان داده، افرادی که خوردنی‌های حاوی ویتامین C مصرف می‌کنند، در یاد آوری مطالب موفق ترند و حافظه بهتری دارند.

در نتیجه، روزانه دست‌کم پنج وعده میوه و سبزی بخورید و به آن تنوع دهید، ضمن این که مواد غذایی غنی از ویتامین‌های B بخصوص مرغ، سیب‌زمینی، موز و جوانه غلات می‌توانند برای بهبود حافظه و سلامت مغز موثر باشند.

ناهار را سبک بخورید

خوردن یک وعده غذایی پر حجم در وقت ناهار، باعث احساس خستگی در مابقی روز می‌شود. دکتر خیاط‌زاده، ضمن اشاره به این که سالادهای سالم، غذای مناسبی برای وعده غذایی ناهار هستند، می‌گوید، ماهی‌های غنی از چربی دریایی مانند ماهی سالمون، ساردین و ماهی تن، حاوی چربی‌های امگا 3 بوده، برای تقویت سلول‌های مغز مفیدند.

این متخصص تاکید می‌کند، برای مناسب نگه داشتن سطح قند خون و پیشگیری از افت توان مغز به طور منظم غذا بخورید. مصرف سه وعده غذای اصلی کم حجم و دو میان وعده، قند خون مغز را تامین می‌کند. میان وعده‌های سالم شامل شیر، ماست کم چرب و میوه‌های تازه یا خشک شده است.

شام را ابتدای شب بخورید

یک وعده غذای سنگین در اواخر شب می‌تواند موجب بروز بی‌خوابی و در نتیجه، افت توان مغز و حافظه بخصوص در روز بعد شود. دکتر خیاط‌زاده می‌گوید، سعی کنید حداقل سه ساعت قبل از خواب غذا بخورید تا بدن، فرصت کافی برای هضم مواد غذایی داشته باشد. نان و ماکارونی سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، لوبیا و حبوبات به دلیل داشتن کربوهیدرات‌های پیچیده، آهسته تر جذب بدن می‌شوند و برای عملکرد مغز مفیدترند.

محمد احمدی، کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز به تعدادی از غذاها و نوشیدنی‌های مقوی مغز که می‌توانند اثرات خوبی روی حافظه و تمرکز داشته باشند، اشاره می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: بهتر است روزانه از غذاها و گوشت طیوری استفاده شود که با زعفران، گلاب، دارچین، میخک، جوز هندی و ریحان معطر شده باشد. مصرف انگور بخصوص کشمش یا مویز، صبح ناشتا توصیه می‌شود. پسته، بادام، فندق، انجیر همراه با گردو، زرده تخم‌‌مرغ، بادرنجبویه، نارگیل و مربای سیب هم مفید است.

رابطه تنگاتنگ دستگاه گوارش با مغز

گفته می‌شود، اگر دستگاه گوارش بخوبی کار نکند، می‌تواند اثر بدی روی مغز و حافظه بگذارد. احمدی ضمن تائید این موضوع می‌گوید، باید از خوردنی‌ها و اعمالی که به معده و روده‌ آسیب می‌زند، پرهیز کرد.

وی درباره این که چرا و چگونه ضعف معده بر عملکرد مغز تاثیر می‌گذارد، توضیح می‌دهد:‌ گرسنگی کشیدن، نوشیدن زیاد آب گرم یا بسیار سرد، افراط در مصرف غذاهای پرچرب، غلیظ و دیرهضم مانند کله‌پاچه، سس مایونز، پنیر پیتزا، سوسیس و کالباس، استفاده زیاد از ترشی و شیرینی‌، مصرف زیاد میوه‌های آبکی مانند خربزه و هندوانه، نگه داشتن مدفوع و باد شکم و سوءهضم که در اثر خوب نجویدن غذا.

به زمان خواب و بیداری توجه کنید

برنامه‌ریزی برای ساعات خواب و بیداری در تقویت حافظه و افزایش تمرکز مؤثر است، به طوری که به گفته احمدی، هرچقدر بتوانید از خوابیدن زیاد در طول روز پرهیز کنید و در ساعات طلایی خواب یعنی 9 شب تا 2 بامداد استراحت کنید، اثرات درخشان‌تری از آن مشاهده خواهید کرد. احمدی درخصوص خواب ظهر می‌گوید، چون با بیداری از صبح زود تا ظهر قوای بدن تحلیل می‌رود و احتمال عملکرد نامطلوب مغز وجود دارد، فرد نیاز به استراحت کوتاه پیدا می‌کند. پس حدود نیم تا یک ساعت خواب ظهر به بازتوانی جسمی و ذهنی کمک شایانی می‌کند.

بی‌برنامگی ؛‌ بزرگ‌ترین آفت مغز

به گفته احمدی، برنامه‌ریزی برای درس خواندن و سایر فعالیت‌های روزمره در جهت افزایش حافظه و تمرکز بسیار کلیدی، لازم و راهگشاست تا حدی که می‌توان گفت بی‌برنامگی بزرگ‌ترین آفت مغز است. علاوه بر برنامه‌ریزی بلند‌مدت و میان‌مدت بهتر است هر شب قبل از خواب برنامه‌های فردا را روی یک کاغذ بنویسید و جلوی دید قرار دهید و روز بعد هر کدام را که انجام دادید، خط بزنید. هدف این است که مغز از فکر کردن در باره برنامه‌های عقب افتاده صرف‌نظر کند و مدام در پی یادآوری و تشویش به خاطر سپردن این برنامه‌ها نباشد. احمدی در پاسخ این پرسش که هنگام مطالعه چگونه می‌توانیم، روی مطلب تمرکز بیشتری داشته باشیم، می‌گوید یک کاغذ کنارتان داشته باشید تا هر فکری به ذهنتان خطور کرد، سریع روی کاغذ یادداشت کنید تا بعد به آن بپردازید و در آن لحظه بتوانید به ادامه مطالعه ‌بپردازید. همچنین برای افزایش تمرکز سعی کنید مکان مطالعه از نور، دما و تهویه مناسبی برخوردار باشد و هر 20 دقیقه یکبار از جا برخاسته، چند نفس عمیق بکشید و چند حرکت کششی انجام دهید تا جریان خون در بدنتان تسریع شود.

فاخره بهبهانی