دختری که دیده شد؛ اما در قفس

جام جم ورزشی ؛ دکتر رضاشجیع / مرتون از پیشگامان نهضت کارکرگرایی است. او برای تشریح سه واژه کارکرد آشکار، کارکرد پنهان و کژکارکرد از یک مثال ورزشی استفاده می کند. لیگ حرفه ای بسکتبال آمریکا که سال ها در انحصار سفیدپوستان است به منظور بهره کشی از ورزشکار ارزان قیمت و البته تاثیرگذار به سیاه پوستان روی می آورد (کارکرد آشکار)، اما پس از سال ها بسکتبال به فرصتی برای ابراز وجود جامعه سیاه پوست تبدیل می شود و با افزایش قیمت ورزشکاران سیاه پوست و البته تعدیل گرایش های نژادپرستی، جمع نادری از ورزشکاران سیاه پوست به الگوهایی جامعه جوان و البته سیاه پوست آمریکا تبدیل می شوند (کارکرد پنهان)، اما این موضوع همین جا تمام نمی شود و گویا با کارکرد منفی دیگری نیز همراه است. اکثر جامعه جوان و سیاه پوست آمریکا، تمام آمال و آرزوهای خود را در تبدیل شدن به یک ورزشکار حرفه ای جستجو می کنند و به طور کلی گرایش های علمی و تحصیلی آنان از میانگین جامعه کمتر شده است و این یک نگرانی عمده برای جامعه سیاه پوست آمریکا محسوب می شود (کژکارکرد).
اما در مورد دختر نوجوان ایرانی که در مسابقات غیرقانونی رزمی شرکت کرده بد نیست به تحلیل مرتون رجوع کنیم و موضوع را از زاویه ای دیگر مورد تحلیل قرار دهیم. بحران امنیت خیابانی در اواخر دهه پنجاه و اوایل دهه شصت، گویی خانواده ها را مجاب می کند دخترانشان را به کلاس های رزمی بفرستند. دخترانی که می توانستند با اعتماد به نفس بیشتری در خیابان ها قدم بزنند و در صورت لزوم از خود دفاع کنند (کارکرد آشکار). آمار پرداختن دختران ایرانی به ورزش های رزمی موید این مطلب است و بد نیست بدانید بر اساس اطلاعات طرح آمایش رشته - سرزمین، ورزش اول دختران ایرانی در بیش از بیست استان کشور رزمی است. کارکرد پنهان این رویه زمانی به چشم می آید که دختران ایرانی در میادین بین المللی رشته های رزمی می درخشند و یکی پس از دیگری مدال ها را درو می کنند. در واقع گسترش ورزش های رزمی بانوان به طور طبیعی ظرفیت های قهرمانی آن را نیز افزایش می دهد (کارکرد پنهان). با گذشت سال ها و پس از رشد قارچ گونه سبک ها و ورزش های رزمی بانوان و البته بی توجهی محض مدیران وقت، شرایط به سمتی پیش می رود که ما امروز با هزاران ورزشکاری بانویی روبرو هستیم که فرصت محدودی برای قهرمان شدن و دیده شدن در برابر آنها وجود دارد. در این میان چراغ سبز سبک های متنوع و فدراسیون های تقلبی بین المللی از یک طرف و فرصت های محدود رشد برای بانوان ورزشکار از طرف دیگر، به خلق چنین اتفاقات ناگواری کمک می کند. اتفاقی که اولین نبود و احتمالا آخرین بار هم نخواهد بود. اتفاقی که این بار به لطف شبکه های اجتماعی دیده شد. اتفاقی که احتمالا دخترک مقصر اعلام می شود و این باعث نمی شود فراموش کنیم که همه ما مقصر هستیم، همه ما.