یک سند برای احترام به حقوق زنان در تاریخ کهن ایران

سند مذکور که قدمت آن به 1200 قبل و روزگار حکومت شاهان سغد به عنوان آخرین بازماندگان امپراتوری ساسانی بازمی‌گردد و در اکتشافات کوه مغ بدست آمده در مورد ازدواج شوهری به نام اوتکین و دختری به نام چته است.

برابر با محتوای این سند، در دهمین سال سلطنت شاه ترخون از حکام بخش شرقی ایران باستان، مردی به نام اوتکین از دختری به نام چته مطابق با شرایطی خواستگاری کرد.

اوتکین در این سند متعهد شد که چته را همیشه همسری محبوب و محترم بدارد و خوراک، پوشاک و امکانات زندگی برای او فراهم کند. از سویی دیگر چته باید همواره احترام شوهر خود را نگه دارد و به او محبت کند و همچنین مراقب رفاه و سعادت او باشد.

اگر اوتکین در آینده کنیز یا همسر دیگری را بدون رضایت چته به خانه آورد، موظف است مبلغی را به‌عنوان جریمه به همسر اولش پرداخت کند.

طبق این سند پیش‌بینی شده بود که در هر شکل و صورتی اگر این ازدواج در آینده به مشکل برمی‌خورد و زن و شوهر چاره‌ای جز جدایی نداشتند، اوتکین باید وسایل راحتی و آسایش چته را همراه با خوراک و مبلغی پول به او پرداخت کند و در آن صورت اوتکین می‌توانست با هر زن دیگری که می‌خواست ازدواج کند. در عین حال به چته نیز توصیه شده بود که بهتر است غیر از اموال خصوصی و دارایی استحقاقی‌اش، از دیگر پوشاک قابل استفاده،‌ تزئینات و کالایی که از اوتکین به او رسیده، چشم‌پوشی کند.

در بخش دیگری از این سند در مورد وقوع هر گونه جرم از سوی زن و شوهر نیز پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته بود. برای رسمیت و تحکیم یافتن سند مذکور برای تشکیل زندگی دو زوج، افرادی بر این پیمان‌نامه شهادت دادند و پای آن را امضا کردند.