تصویرسازی مفهوم خانواده در تلویزیون

2 ـ با نگاهی گذرا به سیر تحول خانواده در جامعه، با مفاهیم زیر مواجه می‌شویم:

ـ خانواده‌ای متشکل از چند نسل: زندگی پدر ومادر در کنار فرزندان و نوه‌ها

ـ خانواده متشکل از دو نسل: پدر و مادر در کنار فرزندان

ـ خانواده متشکل از دو نسل: ازدواج دوم یا سوم پدر یا مادر و زندگی با فرزندان ازدواج‌های قبلی

ـ خانواده تک والد با فرزندان زیر 18 سال

ـ و در دهه اخیر مفاهیمی همچون همزیستی شهری که زندگی پارتنری، خارج از محدوده ازدواج و ازدواج‌های غیر متعارف همجنس بازان و... را شامل می‌شود.

3 ـ پس از جنگ جهانی دوم و ضرورت‌های تقویت نهاد خانواده به عنوان رکن مهم جامعه، استراتژی تقویت خانواده پدرمحور که شکل ایده آل آن بود، مورد توجه جدی سیاستگذاران بود. گرچه مدل Extended family، امکان تقسیم کارهای خانه و کار بیرون خانه زن را هم فراهم می‌آورد، ولی در جامعه در حال صنعتی شدن امکان بروز چندانی نداشت.

4 ـ دهه 70 میلادی همزمان با اتمام جنگ ویتنام و سرخوردگی اجتماعی و همچنین موج فزاینده صنعتی شدن جامعه، نهاد سنتی خانواده در جامعه آمریکا در حال فروپاشی بود.در دهه 70، 40 درصد خانواده‌های آمریکایی هسته‌ای بودند، ولی در سال 2011 این آمار به 20 درصد کاهش یافت. اواسط دهه 70 تا اوایل 2000 بیش از 90 میلیون خانواده تک‌والد در آمریکا شناسایی شد که 99 درصد آنها زن سرپرست خانواده بود و همراه فرزندان زیر 18 سال زندگی می‌کرد. این روند تا امروز ادامه داشته و در دهه اخیر کاهش رشد ازدواج جوانان 18 سال به بالا در جامعه آمریکا به بیشترین میزان خود در یکصد سال اخیر رسیده است و در سال 2010 تنها نیمی از خانواده‌های آمریکایی ازدواج‌های رسمی و سنتی داشته‌اند.

5 ـ تلویزیون بعد از جنگ جهانی دوم، هویت و جایگاه مهمی در خانه‌های آمریکایی و اروپایی یافته بود. یکی از استراتژی‌های تلویزیون که نقش پدر سالاری فرهنگی در آن دوران داشت، تلاش برای تصویرسازی از خانواده ایده آل به منظور مقابله با جریان نسریال امطلوب اجتماعی تهدیدکننده نهاد خانواده بود.

6 ـ در مجموع، سریال‌هایی با این مضمون با خلق فضای نوستالژیک و روایت احساسی و با مفهوم از خانواده گرم و پرشور در فضای روستایی و تاکید بر سنت‌های اخلاقی همچون تلاش، فداکاری و محبت به منظور مقابله با تلاطم‌های اجتماعی مرتبط با نهاد خانواده در دهه 70 می‌کوشیدند. به بیان دیگر، این سریال‌ها با یادآوری زندگی ساده و پرمحبت خانواده روستایی، تلاشی برای بازسازی و بازآفرینی نقش محوری پدر نان‌آور به عنوان یکی از ارکان خانواده داشتند.

محمد حسام‌پور

مدیر تامین شبکه نمایش