علائم و درمان گوش‌درد در کودکان

گوش‌درد در کودکان به چند دلیل بروز می‌کند که یکی از آنها علل عفونی است. گفته می‌شود تعداد زیادی از کودکان تا ۳ سالگی به درجاتی از عفونت در ناحیه گوش مبتلا می‌شوند. میکروب‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند در قسمت گوش میانی با فعالیت خود گوش کودک را دچار عفونت کنند.

برخی مواقع عفونت‌هایی که به مایع پشت پرده گوش سرایت می‌کند، می‌تواند عامل گسترش باکتری شود و به شکل گوش‌درد علامت بیماری را ظاهر سازد. از جمله عفونت‌های مسبب این حالت در کودکان، عفونت‌های حاصل از ای‌کولای و پنوموکوک است. گاهی عفونت‌هایی ظاهرا غیرمرتبط با گوش نیز در قسمتی دیگر از بدن یافت می‌شود که می‌تواند اثراتی بر قسمت میانی گوش بگذارد و مسبب گوش‌درد در کودکان شود؛ عفونت‌های ناشی از سیستم تنفسی از این دست به شمار می‌رود. همچنین سرماخوردگی هم ممکن است اثراتی بر احساس درد، گرفتگی و عفونت در این ناحیه داشته باشد.

در نوزادان و شیرخواران متخصصان بر این باورند که اختلالات مادرزادی همچون مشکلاتی که حین شکل‌گیری شیپوری گوش ممکن است، برای جنین رخ دهد، می‌تواند عامل ایجاد دردهای ناشی از آن در قسمت میانی گوش شود؛ البته آنها تاکید دارند که این مورد کمتر رخ می‌دهد، ولی برای اطمینان از علت ایجاد گوش‌درد معاینه توسط پزشک لازم است تا مشکلات و ناهنجاری‌های شنوایی باعث ایجاد اختلال و مشکل در صحبت کردن کودک در سنین بالاتر نشود.

علائم گوش‌درد

اگرچه برخی کودکان بزرگ‌تر می‌توانند با همان دایره لغات محدود خود احساس درد در ناحیه گوش خود را به والدین نشان دهند، اما در نوزادان هم تشخیص درد گوش با دقت والدین چندان مشکل نیست. از جمله این علائم، گریه‌های گاه‌وبیگاه بخصوص در شب است که اگر با ناآرامی مداوم و حرکت دادن دست به سوی گوش همراه شود، می‌توان احتمال داد کودک از مشکلی در این ناحیه رنج می‌برد و برای معاینه بهتر و دقیق‌تر از سوی پزشک اقدام کرد.

گوش‌دردهای عفونی علامت‌های واضح‌تر دیگری نیز دارد که مشخص‌ترین آنها تب در کودکان است. این نوع از مشکلات در حالت‌های اولیه با اختلال در خواب و اشتها نیز نمود پیدا می‌کند. کودک ممکن است بارها از خواب بیدار شود و شروع به ناآرامی کند یا برای خواب سرش را به دفعات به این سمت و آن سمت متمایل کند، رغبتی به خوردن شیر نشان ندهد یا اگر بزرگ‌تر است حرکت دادن فک برای جویدن غذا باعث احساس ناراحتی و درد در قسمت گوش وی شود و در نتیجه اشتهایی در خوردن نشان ندهد. هرقدر سن کودک کمتر باشد و مشکل شدیدتر، گریه کردن او به عنوان علامت و نشانه وجود مشکل بیشتر است.

در صورتی که عفونت شدید و چرکی باشد نیز احتمال خروج چرک یا ترشحاتی بدبو از گوش وی نیز بیشتر است. البته باید حواستان باشد که برخی عفونت‌ها حتی علامت تب یا درد را نیز با خود ندارد؛ به عنوان مثال خروج ترشح چرکی و ابتلا به اوتیت سروز یکی از همین موارد است، اما به دلیل وجود چرک و مشکلاتی که پرده گوش را درگیر می‌کند، کم شدن میزان شنوایی کودک و حساسیت یا واکنش نشان دادن او به صداها به عنوان علامت بروز مشکل باید مد نظر قرار گیرد.

در اوتیت احتمال پارگی پرده گوش زیاد است با این حال حتی اگر معالجه‌ای صورت نگیرد، محل پارگی معمولا توسط خود بدن ترمیم می‌شود، ولی بخشی از قدرت شنیدن اصوات کم می‌شود و به همین دلیل حتی در این صورت نیز نباید درمان آن را با تصور ترمیم خودبه‌خود
به تاخیر انداخت.

شاید جالب باشد بدانید یکی از علائمی که حین ابتلا به گوش‌درد بخصوص از نوع چرکی یا عفونی در بسیاری از کودکان مشاهده می‌شود، اختلال در حفظ تعادل است. این مشکل عمومیت ندارد، اما احتمال و اتفاقی بسیار شایع است و نشان از گسترش عفونت دارد.

دردهای قسمت گوش در کودکان گاهی خود را با التهاب و قرمزی پوست ناحیه گوش نشان می‌دهند که این مورد هم می‌تواند علامت خوبی برای والدین باشد. بوییدن گوش کودک هرازگاه از سوی والدین برای اطمینان از سلامت وی یا پیگیری معاینه و مراحل درمان قبل از وخامت بیماری می‌تواند راهکاری مفید باشد و در صورت خروج مایع از گوش حتی بدون علامت‌های مذکور همچون درد و... معاینه او را به تاخیر نیندازید.

درمان

بیماری‌ها یا مشکلات گوش در کودکان که می‌توان آنها را با احساس بوی بد، ناآرامی، گریه، دست بردن به سمت گوش، تغییر وضعیت سر برای خلاصی از درد و... خلاصه علائم ذکر شده متوجهشان شد، ممکن است موقت و در صورت عدم تشخیص بهنگام یا درمان مناسب مزمن شود و شنوایی و در پی آن حتی تکلم کودکتان را به خطر اندازد. بنابراین اگر مواردی احتمالی از درد در ناحیه گوش را در کودکتان مشاهده کردید بهتر است معاینه از سوی پزشک متخصص را پیش گیرید.

زمانی که به پزشک دسترسی ندارید، استفاده از شیوه کمپرس گرم می‌تواند اندکی از احساس درد را در کودک کاهش دهد. پارچه‌ای تمیز را چندلا کنید یا از حوله‌ای کوچک استفاده کنید و با کمی گرم کردن (به اندازه تحمل کودک نه تحمل خودتان)، آن را روی گوش کودک بگذارید، اما حتما به خاطر بسپارید که به هیچ وجه روشی قدیمی را که هنوز هم از سر ناآگاهی به زوجین جوان و نگران توصیه می‌شود، پیش نگیرید؛ فوت کردن دود سیگار در گوش نوزاد! دود سیگار نه‌تنها برای بزرگسالان مضر است، بلکه به طور خاص برای کودکان و نوزادان بسیار مشکل‌آفرین است و اگر گوش‌درد کودک به دلیل عفونت باشد، پیامدهای خطرناک آن را بیشتر می‌کند.

پس از دسترسی به مراکز درمانی، پزشک در این مواقع با دستگاهی مخصوص به نام اتوسکوپ، گوش کودکتان را بررسی می‌کند تا از سلامت او یا وجود عفونت، زخم، سوراخ‌شدگی پرده، اختلال ساختاری و هر علت دیگری که باعث ایجاد مشکل شده، اطمینان حاصل کند.

هرچند اغلب پزشکان سعی می‌کنند برای نوزادان از داروهای کمتری استفاده کنند، اما در صورت وجود اختلال در سلامت گوش و تجویز دارو یادتان باشد مراحل درمان و مصرف دارو را با مشاهده بهبودی کودک رها نکنید و موارد تجویزی را تا انتها و تمام شدن داروها پی بگیرید. در میان این داروها ممکن است برای رفع چرک آنتی‌بیوتیک‌هایی چون آموکسی‌سیلین تجویز شده باشد که در میزان و ساعت مصرف آن نه‌تنها بزرگسالان، بلکه با حساسیت بیشتری در خردسالان نیز باید دقت بیشتری کرد.

6 توصیه برای حفظ بهداشت و سلامت گوش کودکان

چاردیواری