خودکم‌بینی قاتل سریالی دانش‌آموزان

محمدرضا دژکام، روان‌شناس و مشاور خانواده در این باره می‌گوید: دلایل خودکشی در میان افراد متفاوت است که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به مشکلات خانوادگی، فردی، هدف‌های به نتیجه نرسیده، تخریب شخصیت‌، به بلوغ روانی نرسیدن نسبت به همسالان خود، افت تحصیلی، تاثیر شبکه‌های مجازی، تاثیر رفتار همسالان، تاثیر فیلم‌های خشونت‌آمیز، حضور در محفل افرادی که خودکشی را میان خود ترویج می‌دهند، دیدن صحنه‌های خودکشی، اعتماد به نفس پایین، توجه نکردن درست والدین به نوجوانان در محیط خانواده، درک متقابل نداشتن نسبت به هم، درک نکردن نوجوان توسط معلمان و مسئولان آموزشی، ترد شدن از طرف خانواده و دوستان اشاره کرد.

وی همچنین گفت:‌نوجوان در سنی است که دوران بحران هویت را تجربه می‌کند، از یک مرحله زندگی به مرحله دیگر می‌شود. دوران بلوغ را سپری می‌کند، شخصیت او شکل می‌گیرد. شرایط محیطی روی او تاثیر می‌ گذارد. توجه نکردن خانواده، عوامل محیطی مثل معلمان و شرایط تحصیلی ممکن است باعث شود فرد احساس کند هیچ‌وقت او را نمی‌بینند و نمی‌تواند با کسی مقابله کند‌. احساس می‌کند نادیده گرفته شده و نکات منفی‌اش دیده می‌شود و نکات مثبت زندگی‌اش دیده نمی‌شود‌. بنابراین به سمت خودکشی می‌رود‌. ما افکار به خودکشی، اقدام به خودکشی و خودکشی داریم. افرادی که این کار را می‌کنند، افکار و اقدام دارند‌. بعد وقتی که به آنها بها داده نمی‌شود، خودکشی می‌کند‌. وقتی کسی به نوجوان توجهی نمی‌کند و او مانعی مقابل خود نمی‌بیند، خودکشی می‌کند. باید جلوی افرادی که قصد و افکار خودکشی دارند را گرفت تا به این اقدام دست نزنند. همیشه وقتی لفظ بچه را به یک نوجوان اطلاق می‌کنیم به او بها نمی‌دهیم. وقتی نظر او را در محیط خانواده جویا نشویم او احساس می‌کند که کسی به او اهمیت نمی‌دهد، به سمت همسالان و شبکه‌های مجازی می‌رود و از هر کدام چیزهایی را می‌آموزد که گاهی اشتباه است. خانواده‌ها با هم تنش دارند و همین موضوع باعث می‌شود که با والدین و دیگر اعضای خانواده ارتباط مناسبی نداشته باشد. ممکن است یک خودکشی به یک شکل اما متعدد رخ دهد. دلیلش این است که خانواده‌ها به اشتباه فکر می‌کنند چون خودشان به جایگاه و آرزوهای خود نرسیده‌اند آرزوها را در نوجوانان خود ببینند و دوست دارند فرزندانشان به درجات علمی بالا برسند‌.

این روان‌شناس همچنین ادامه داد:‌ هر فردی تمایل و علاقه‌ای به یک شغل دارد و باید با علاقه به سمت خواسته خود برود. در عصر ارتباطات هستیم باید فرزندانمان را راهنمایی و برای رسیدن به اهدافشان، آنها را از نظر مادی، معنوی و روحی کمک کنیم. اکثر نوجوانانی که بعد از خودکشی نامه‌ای برجای می‌گذارند به این دلیل است که با خانواده گفت‌وگو نمی‌کنند و نتوانسته‌اند حرف‌های خود را به والدین بگویند‌. بنابراین نامه‌ای از خود بعد از خودکشی بر جای می‌گذارند و علت مرگ خود را اعلام می‌کنند تا ناگفته‌هایشان را در آن نامه بگویند‌. در خانواده باید بعد روحی را به جای بعد مادی بیشتر در نظر بگیریم. باید به فرزندان توجه داشت و به حرف‌ها، نظرات و اعتقادات آنها احترام گذاشت، با آنها در زندگی همراه بود‌. این اقدام باعث کاهش خودکشی می‌شود. والدین برای ارتباط صحیح با فرزندان کتاب بخوانند‌. نوجوانان را نزد روان‌شناس ببرند، با روان‌شناسان امور آموزشی مدارس، درباره وضع فرزندان خود صحبت کنند و برای فرزندان وقت بگذارند. متاسفانه زمان رابطه میان والدین و فرزندان 15 تا 17 دقیقه در طول شبانه‌روز است و همه به کار خود مشغول هستند. بچه‌ها و والدین در شبکه‌های مجازی وقت ‌می‌گذرانند و از یکدیگر از نظر عاطفی فاصله می‌گیرند.

شبکه‌های اجتماعی روابط عاطفی پدر و مادربا بچه‌‌ها را کاهش داده است. رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری باید واکاوی حوادث مربوط به زندگی نوجوانان را نشان دهند تا خوب و بد را تشخیص دهند. از نظرات روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و جرم‌شناسان استفاده کنیم. برنامه‌های آموزشی درباره ارتباط کادر آموزشی با نوجوان تهیه کنیم. نشست‌هایی در مدارس میان مسئولان امور تربیتی، خانواده‌ها و نوجوانان برگزار شود تا مشکلات آنها را حل کنند.

حتی اگر نیاز است در محیط خانواده ماهی یک‌بار یک روان‌شناس بیاید و با اعضای خانواه و به‌ویژه نوجوانان حرف بزند تا از افسردگی و خودکشی نوجوانان جلوگیری و آنها را به امید بیشتر در زندگی سوق دهد تا در آینده زندگی روشنی داشته باشند. اطلاع‌رسانی اخبار خودکشی نمی‌تواند افراد را به سمت خودکشی کردن سوق دهد، زیرا رسانه‌ها زمانی که سعی می‌کنند در کنار ارائه این اخبار از تحلیل‌های جامعه‌شناسی‌، روان‌شناسی و تربیتی بهره‌مند شوند باعث می‌شوند که افراد بدانند علت و عواقب خودکشی چیست و دست به خودکشی نزنند. در کشور ما پسران و مردان بیشتر خودکشی می‌کنند، اما چون زن‌ها می‌ترسند، به یک‌باره اقدام به خودکشی نکرده وخودکشی تدریجی را تجربه می‌کنند.

معصومه ملکی

ضمیمه تپش