گروگانگیری خونبار القاعده در بورکینافاسو

ویتال نونایون، گارسون یک روز رستوران در مرکز واگادوگو، پایتخت بورکینافاسو به روزنامه گاردین گفت: « حوالی ساعت هفت و نیم بعد از ظهر روز جمعه بود که در حال پذیرایی از چند مشتری بودیم. همزمان با باز کردن پنجره رستوران، چهار فرد مسلح را دیدم که شروع به تیراندازی به سمت مردم و عابران کردند. مردم نیز با مشاهده این تیراندازی به سرعت از ماشین‌های خود پیاده شده و فرار کردند. اما افراد مهاجم همچنان به صورت بی‌هدف به سمت خودروها و مشتریان شلیک می‌کردند». در ابتدا به نظر می‌رسید این تیراندازی در عرض چند ساعت به پایان می‌رسد، اما ساعات آتی اتفاقات دیگری را رقم زد. کارشناسان بر این باورند که القاعده در آفریقا پس از آن‌که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) از این گروه برای براندازی دولت قذافی در لیبی استفاده کرد تقویت شده است.

حمله به هتلی مهم

با ادامه عملیات تعداد مهاجمان به هفت نفر رسید و محل اصلی عملیات آنها، هتل اسپلندید شد. این هتل 147 اتاقه و پنج طبقه، بیشتر اوقات پذیرای گردشگران خارجی و دیپلمات‌هاست. برخی از منابع خبری می‌گوید تعدادی از مهاجمان از چند روز پیش در این هتل اتاق رزرو کرده بودند. آنطور که گزارش‌ها نشان می‌دهد کافی‌شاپ « کاپوچینو » در نزدیکی این هتل نیز محل دیگر این درگیری‌ها بود. نیروهای مهاجم برای شدت بخشیدن حملات خود، تعدادی از ماشین‌های پارک شده در مقابل هتل را نیز منفجر کردند.

در حمله اول نیروهای امنیتی بورکینافاسو به این هتل، نزدیک به 60 گروگان آزاد شدند. سپس نیروهای امنیتی شروع به پاکسازی طبقه به طبقه هتل کردند. در مقابل نیروهای مهاجم نیز با گسترش عملیات نیروهای پلیس، بر شدت خشونت خود علیه مردم افزودند. یانیک ساوادوگو، یکی از افراد مستقر در آن هتل بود که جان سالم به در برد، در مورد آن لحظات گفت: شرایط بسیار وحشتناکی بود. در حالی که مردم در خواب بودند، مهاجمان وارد اتاق‌ها شدند و به سمت آنها شلیک می‌کردند. در عرض تنها چند دقیقه، بیشتر راهروهای هتل رنگ خون به خود گرفت.

ورود کمکی نیروهای فرانسوی

در بحبوحه درگیری‌ها و اوایل نیمه شب جمعه بود که ده‌ها نیروی فرانسوی که در کشور همسایه مالی مستقر هستند، برای ادامه عملیات نجات به کمک نیروهای بورکینافاسو آمدند. در این میان گفته می‌شود یکی از نیروهای آمریکایی نیز در کنار فرانسوی‌ها وارد این عملیات شد.

اوایل صبح دیروز هم مقامات بورکینافاسو پایان عمایات در هتل اسپلندید و کافه کاپوچینو را اعلام کردند. آمار ابتدایی نشان می‌داد 23 نفر در جریان این درگیری‌ها کشته شدند. بنا به گفته مقامات این کشور، کشته‌شدگان از 20 ملیت مختلف هستند. با توجه به آغاز عملیات جستجو در طبقات هتل، احتمال افزایش کشته‌شدگان وجود دارد. گفته می‌شود تنها 10 جسد در کافه یافت شده است. در مجموع حدود 33 نفر دیگر زخمی شده‌اند. نیروهای امنیتی همچنین توانستند نزدیک به 160 نفر را در جریان این عملیات نجات دهند.

تا اواسط ظهر دیروز مرگ چهار نفر از مهاجمان تائید شد. دو زن بین افراد مهاجم دیده می‌شود. در حالی‌که منابع رسمی و دولتی بورکینافاسو از پایان درگیری‌ها خبر داده بودند، برخی گزارش‌ها اعلام کرد مهاجمان باقی مانده به هتل ییبی که در مجاورت اسپلندید قرار دارد، حمله کردند. به همین دلیل احتمال افزایش مجروحان و کشته‌ها وجود داشت.

در همین حال، فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه ضمن محکومیت این حملات، آنها را «حملات تنفرآمیز و بزدلانه» خواند. اولاند حمایت کامل خود را از «روش مارک کریستیان» رئیس‌جمهوری بورکینافاسو اعلام کرد.

مسئول حمله: القاعده در مغرب اسلامی

همزمان با انجام این حملات بود که گردان المرابطون که رهبری آن را مختار بلمختار الجزایری برعهده دارد، مسئولیت این حمله را گردن گرفت. سخنگوی این گروه نیز در تماسی تلفنی به الجزیره گفت: نیروهای ما به رستوران هتل حمله کرده و تعدادی از افراد را به گروگان گرفتند. گروه المرابطون دسامبر سال گذشته با القاعده در کشورهای مغرب اسلامی به رهبری عبدالملک دروکدال بیعت کرده است.

القاعده در مغرب اسلامی سعی می‌کند با انجام چنین حملاتی خود را تنها گروه جهادی در شمال آفریقا و منطقه ساحل معرفی کند. این در حالی است که رقیب اصلی این گروه یعنی تروریست‌های داعش در حال گسترش نفوذ و تحرکات خود در این منطقه هستند. این گروه در ماه نوامبر سال گذشته نیز به هتل رادیسون بلو در پایتخت مالی حمله کرده که براثر آن حدود 20 نفر کشته شدند. در آن حمله نیز حدود 170 نفر به گروگان گرفته شده بودند. مالی طی سال‌های گذشته به محل اصلی این درگیری‌ها تبدیل شده است، حال به نظر می‌رسد همسایه جنوبی آن یعنی بورکینافاسو نیز به این جریان وارد شده است. اعضای این گروه حدود چند ماه پیش نیز با انتشار بیانیه‌ای از مسلمانان کشورهای آفریقایی از جمله مسلمانان بورکینافاسو خواستند به جهاد علیه نیروهای خارجی بپیوندند. این حمله در حالی اتفاق افتاد که رئیس‌جمهور این کشور حدود سه هفته گذشته و پس از یک دوره بی‌ثباتی توانست کنترل امور را به دست بگیرد.

گل‌جماس حسین، کارشناس بین‌الملل:

سازمان سیا،‌ عامل تقویت القاعده در آفریقاست

روز گذشته، شاهد تحرکات القاعده در کشور بورکینافاسو در غرب آفریقا بودیم. چنین تحرکاتی از سوی این گروه تروریستی در این برهه از زمان نمی تواند بدون کمک یک سازمان اطلاعاتی قوی عملیاتی شود.

همین القاعده بود که توسط آمریکا و ناتو علیه رژیم قذافی تقویت شد. قبل از کمک آنها القاعده در آفریقا خیلی ضعیف شده بود. قبل از ناآرامی‌های سال 2011 در لیبی رهبر القاعده در این کشور در اختیار سازمان سیا بود ولی وقتی تظاهرات علیه قذافی شروع شد، آنها او و خیلی دیگر از رهبران القاعده را در آفریقا آزاد کردند. همین مساله سبب شد تا این گروه تروریستی در لیبی قدرت بگیرد و از این کشور به عنوان پایگاهی برای عملیات در سراسر آفریقا استفاده کند.نکته دیگر این که سازمان سیا آنقدر پول در اختیار آنها قرار داد تا مزدورانی را از سراسر آفریقا خریداری کنند. با این پول‌ها آنها توانستند به همراه شبه‌نظامیان دیگر 80 درصد لیبی را در اختیار بگیرند و نتیجه این شد که آنها امروز در هر نقطه از آفریقا بخواهند، می‌توانند عملیات کنند. شبه‌نظامیانی همچون الشباب و بوکوحرام محدودیت جغرافیایی داشتند و به لحاظ ایدئولوژیک هم با القاعده متفاوت بودند، گرچه همه تکفیری هستند. آمریکایی‌ها به بهانه سرنگونی قذافی، فرصتی تاریخی به القاعده دادند تا لیبی را به عنوان ستاد فرماندهی خود برای عملیات در سراسر آفریقا آماده کنند که نتیجه آن امروز می‌شود بورکینافاسو.