طرح تحول سلامت در ترازوی موافقان و مخالفان

طرح تحول سلامت که از آن به عنوان جراحی بزرگ نظام سلامت یاد می‌شود، از همان روز نخست اجرا در اردیبهشت 93 تا به امروز، همواره مورد تحسین فراوان موافقان و البته انتقاد تند مخالفان بوده است.

در تازه‌ترین انتقادها به این طرح کلان، برخی مسئولان و کارشناسان حوزه سلامت عنوان کرده‌اند که طرح تحول سلامت، نه‌تنها پرداخت از جیب مردم را کاهش نداده، بلکه با افزایش تعرفه‌ها شاهد افزایش پرداختی‌ها از جانب مردم هستیم، اما ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، با صراحت این موضوع را رد کرده است و می‌گوید: طرح تحول سلامت پرداخت از جیب مردم را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

پس از اجرای مرحله سوم طرح تحول سلامت در نیمه دوم سال 93 و افزایش 120 تا 300 درصدی تعرفه‌های بسیاری از خدمات پزشکی، قیمت تمام شده خدمات سلامت هم بالاتر رفت. اگرچه وزارت بهداشت، هدف از برداشتن این گام مهم را حذف زیرمیزی و واقعی کردن تعرفه‌های خدمات پزشکی اعلام کرد، اما منتقدان طرح تحول سلامت تاکید دارند که با اجرای مرحله سوم این طرح، پرداختی از جیب مردم افزایش یافته است.

حریرچی این موضوع را به هیچ وجه قبول ندارد و توضیح می‌دهد: این موضوع را سازمان بهداشت جهانی بررسی کرده و در گزارش روسای دانشگاه‌ها و وزرا نیز اعلام شده که با اجرای طرح تحول سلامت، پرداخت از جیب مردم کاهش یافته است. به گفته این مقام مسئول، بررسی‌های مرکز آمار ایران نیز مشخص کرده که با اجرای طرح تحول سلامت، پرداخت از جیب مردم کاهش یافته است.

آن طور که حریرچی وعده داده، گزارش حساب ملی سلامت نیز به زودی اعلام می‌شود که نتایج اولیه این گزارش هم از کاهش قابل توجه پرداختی از جانب مردم حکایت دارد: «تمام اسناد مربوط به کاهش پرداخت از جیب مردم با اجرای طرح تحول سلامت، موجود بوده و اگر کسی گزارش‌های ما در این زمینه را قبول ندارد، می‌تواند به گزارش کارشناسان سازمان بهداشت جهانی اکتفا کند.»

جای خالی راهنمای بالینی

هم‌اکنون هزینه بستری در بیمارستان دولتی برای بیماران ساکن شهرها، 6 درصد و برای ساکنان روستا، 3 درصد است.

دکتر علیرضا اسپید، نایب رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند که بین تعریف رقم واقعی پرداخت از جیب مردم با ارقامی که روی کاغذ می‌آید، تفاوت وجود دارد.

به گفته این مقام مسئول، شاید در گذشته در ظاهر پرداخت از جیب مردم کمتر بود، اما به دلیل پرداخت زیرمیزی، رقم تمام شده هزینه‌های پرداختی خیلی بیشتر از ارقام اعلام شده بود.

حالا به گفته او، زیرمیزی‌ها بسیار کمرنگ شده و تعرفه‌ها واقعی‌تر شده است. به همین دلیل هم اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم، مجموع پرداختی از جیب بیماران به نسبت قبل، کاهش یافته است.

اما اسپید تاکید دارد که تدوین نشدن راهنمای بالینی، از جمله نکات منفی طرح تحول سلامت است: «اگر راهنمای بالینی و استاندارد مشخصی برای فرآیند درمان وجود داشت، قطعا اتلاف هزینه‌ها نیز کمتر می‌شد.»

همچنین او انتقاد دارد که از همان روز نخست اجرای این طرح کلان، پزشکان در جریان اجرای طرح قرار نگرفتند: «طرح تحول سلامت مثل کشتی می‌ماند که اگرچه بسیار به نفع بیماران بوده است، اما حالا در وسط دریا و در دل کار، نواقص آن در حال برطرف شدن است، در حالی که می‌شد از همان ابتدا این مشکلات را پیش بینی کرد.»

افزایش حجم کاری کادر درمان

کاهش هزینه‌های درمانی در بیمارستان‌های دولتی موجب شده که میزان مراجعه مردم به بیمارستان‌ها افزایش پیدا کند، اما در کنار این افزایش بار مراجعات، به نظر می‌رسد که تجهیزات بیمارستانی و نیروی انسانی لازم برای پاسخگویی به این حجم مراجعات پیش‌بینی نشده بود.

سکینه کفایی، عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور نیز در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله اشاره می‌کند و می‌گوید: رایگان شدن زایمان طبیعی در طرح تحول سلامت، موجب افزایش بار مراجعات به بیمارستان‌ها شده، اما بهینه‌سازی بلوک‌های زایمانی و اتاق‌های زایمان، هنوز جای اشکال دارد.

همچنین کفایی انتقاد دارد که در طرح تحول سلامت، با وجود بالا رفتن حجم کاری ماماها، کارانه حق زایمان آنها به طور تمام و کمال پرداخت نشده که همین مساله هم موجب دلسردی آنها شده است.

بیمه‌ها؛ عضو جدایی ناپذیر

در برنامه «نبض» نیز که جمعه شب از شبکه خبر پخش شد، طرح تحول سلامت و ارتباط آن با بیمه‌ها مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

رئیس هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی، این طرح را عاملی عنوان کرد که باعث شده است میزان طلب داروخانه‌ها از سازمان‌های بیمه سه برابر شود و دیرکرد این طلب به عنوان یک مشکل اساسی باقی بماند.

عباس کبریایی‌زاده، رئیس هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی نیز درباره بدهی بیمه‌ها عنوان کرد: در سازمان تامین اجتماعی، عامل سوم را تعریف کردیم و با امضای تفاهم‌نامه با بانک رفاه، قرار شده است از اول دی، این بانک تمامی اسناد و تعهدات بیمه‌ای پس از مهر را به مراکز درمانی پرداخت کند.

مهدی پیرصالحی، معاون سازمان غذا و دارو نیز در این برنامه تاکید کرد که متاسفانه اثربخشی بسیاری از داروهایی که پزشکان تجویز می‌کنند تائید نشده است و از نظر اقتصادی هم سلامتشان پذیرفته نیست، اما هر زمان اثربخشی این داروها تائید شود علاوه بر قرار گرفتن در فهرست دارویی کشور، مشمول بیمه کشور نیز می‌شود.

امین جلالوند - جامعه