کار سیاه؛ نگرانی‌ تازه قاره سبز

کارسیاه به هر کاری که خارج از چارچوب‌های قانونی و به‌طور غیررسمی انجام شود، گفته می‌شود. کارسیاه، نمودهای متعددی دارد؛ از اشتغال غیر‌قانونی افرادی که اجازه کار ندارند، اشتغال مخفیانه کارگران توسط کارفرماها برای فرار از پرداخت مالیات، کار خارج از ساعات قانونی و غیره.‌ در این خصوص، کارشناسان معتقدند رکود اقتصادی باعث کاهش سودآوری برخی شرکت‌ها شده است و درنتیجه، بسیاری از کارفرماها به دور زدن قانون و استفاده از کارسیاه برای کاهش برخی هزینه‌های خود مثل مالیات تشویق شده‌اند که همین موضوع می‌تواند خطر نگران‌کننده‌تری برای اقتصاد اروپا باشد و افت بیشتر اقتصادی را در این منطقه به وجود آورد.‌ ‌دیوید رادفورد، تحلیلگر اقتصادی و کارشناس مالیاتی‌، عامل اصلی رشد اقتصاد سیاه را مالیات دانست و اظهار کرد: اقتصاد سیاه در دو بخش تعریف می‌شود‌؛ در بخش اول، بسیاری از کارفرمایان برای تامین منابع مالی مورد نیازشان به کارسیاه روی می‌آورند، چون با این روش از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و سعی دارند هزینه‌های خود را جبران کنند. اما در بخش دوم، فروشندگان هستند که از پرداخت‌های نقدی استقبال می‌کنند. حال این پرداخت نقدی یا از سوی مشتریان است یا این که خودشان خریدهای فروشگاه را به‌طور نقدی حساب می‌کنند که در این روش هم دوباره موضوع نپرداختن مالیات مطرح است.‌ وی در این زمینه به کشور دانمارک اشاره کرد و افزود: در کشورهای اروپای مرکزی و جنوب و شرق اروپا بازار کار سیاه‌ پررنگ‌تر از کشورهای غرب قاره سبز و کشورهای اسکاندیناوی است. از طرف دیگر، در کشورهای شمالی اروپا که مالیات از همه جا بیشتر است، خیلی‌ها تمایل ندارند تمام درآمدشان را اعلام کنند. به‌عنوان مثال اکنون در دانمارک از هر پنج نفر یک نفر طی سال گذشته به صورت سیاه کار کرده است. همچنین دانمارک بعد از یونان، هلند و لتونی چهارمین کشوری است که در آن درصد بالایی از افراد‌ کار‌سیاه دارند. به طور کلی در دانمارک تنها 59 درصد افراد به صورت سالم و رسمی کار می‌کنند و بقیه در کارهای سیاه مشغول شده‌اند. از این رو تخمین زده می‌شود سالانه در دانمارک به خاطر انجام معاملات و خدمات در بازار سیاه، بین یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یوروتا سه میلیون یورو مالیات وصول نمی‌شود.

خاورمیانه؛ شرایط وخیم‌تر است

از سوی دیگر، پروفسور بالا کریشنان، تحلیلگر اقتصادی در لندن در این زمینه معتقد است: افزایش بیکاری و طولانی شدن انتظار جویندگان کار برای استخدام و کسب درآمد عامل اصلی رشد کارسیاه است و می‌توان شرایط فعلی برخی کشورهای اروپایی از این جهت را به دلیل کاهش فرصت‌های شغلی نسبت به شمار متقاضیان دانست. این در حالی است که زیان کار‌سیاه نه تنها متوجه خود کارگران خواهد شد، بلکه اقتصاد منطقه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.‌ کریشنان به شرایط موجود در برخی کشورهای خاورمیانه نیز اشاره کرد و افزود: اکنون اقتصاد سیاه در بسیاری از کشورها دیده می‌شود و مختص قاره سبز نیست؛ اما چون سیستم مالی اعضای اتحادیه اروپا به درآمد مالیات وابسته است، این جریان خبرساز شده است، در حالی که بسیاری از کشورهای خاورمیانه اکنون در شرایط بحرانی‌تری از نظر کارسیاه قرار دارند.‌به عقیده این تحلیلگر اقتصادی، بهترین راه شناسایی جایگاه اقتصاد سیاه در کشورهای مختلف دقت در جریان فیزیکی اسکناس و افزایش خرید و فروش‌های نقدی است، چون مهم‌ترین راهکارهای فرار مالیاتی در همه کشورها پنهان کردن رقم دقیق درآمد است که با استفاده از اسکناس این کار بسیار ساده انجام می‌شود.‌ این در حالی است که اگر دولت‌ها تصمیم به کاهش یا کنترل این معضل را دارند بهترین کاری که می‌توانند انجام دهند ایجاد مشوق‌های مالیاتی و افزایش فرصت‌های شغلی مناسب جامعه است، چون هرگونه سیاست تنبیهی، دقیقا نتیجه معکوس خواهد داد به این دلیل که شناسایی و برخورد با اقتصاد سیاه واقعا کار دشواری برای دولت‌هاست و هزینه بالایی را به جامعه تحمیل خواهد کرد.

منابع: بلومبرگ/ س ان ان مانی

عمادعزتی

اقتصاد