عبور از دنیای سنگی

جام جم ورزشی -فرناز اسماعیل‌زاده که هم‌اکنون در رنکینگ برترین سنگ‌نوردان دنیا در رده ششم قرار دارد قصد دارد برای نخستین بار به عنوان یک خانم ایرانی مدال طلای رقابت‌های قهرمانی سنگ‌نوردی آسیا را به دست بیاورد.
فرناز 27 ساله برای رسیدن به موقعیت کنونی مسیر پرخطر و صدالبته پرهزینه‌ای را پشت‌سر گذاشته است. او اکنون نه‌تنها برترین سنگ‌نورد ایرانی که یکی از برترین سنگ‌نوردان تاریخ ورزش ایران است؛ حال چه در بخش بانوان و چه در بخش مردان. این ستاره ورزش بانوان قصد دارد به برترین ورزشکار زن این رشته تبدیل شود.
فرناز اسماعیل‌زاده در یکی از سخت‌ترین رشته‌های ورزشی فعالیت می‌کند، رشته‌ای که نیازمند انعطاف بدنی، تمرکز کامل و ذهنی آرام است. این رشته سخت ورزشی نه‌تنها آمادگی بدنی بسیار بالایی را می‌طلبد، بلکه یکی از پرخرج‌ترین رشته‌ها هم به شمار می‌رود. هزینه‌های سنگ‌نوردی تنها به تجهیزات آن نیست، برای دوره‌های تمرینی شاید ورزشکار مجبور شود به خارج از کشور هم برود، آن هم با هزینه خودش؛ همانند فرناز اسماعیل‌زاده.
در واقع در بسیاری از رشته‌های ورزشی، ورزشکار بعد از مراحلی تحت حمایت قرار می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد از ابتدا تا انتهای سنگ‌نوردی همه چیز با خود ورزشکار است.

14 سال سنگ‌نوردی
اسماعیل‌زاده متولد 1367 در بروجرد است و کارشناس گیاه‌پزشکی. او اکنون عضو تیم سنگ‌نوردی زنجان است. در رشته سرعت سنگ‌نوردی فعالیت دارد، اما در سایر رشته‌های زیرمجموعه سنگ‌نوردی نیز از تخصص کافی برخوردار است. فرناز از 13 سالگی سنگ‌نوردی را شروع کرده است. وی در این باره می‌گوید: «از سال 80 سنگ‌نوردی را شروع کردم؛ یعنی از حدود 14 سال پیش. یک سال پس از آغاز سنگ‌نوردی در رقابت‌های کشوری شرکت کردم. در رده‌های سنی نوجوانان و جوانان فعالیت کردم و پس از مدتی به تیم ملی بزرگسالان پیوستم.»
اسماعیل‌زاده آنقدر سریع پیشرفت کرد که خیلی زود تجربه دعوت به تیم ملی بزرگسالان و اعزام به رقابت‌های جهانی را چشید. او سال 2007 به جام جهانی چین اعزام شد و در همان سال به رقابت‌های داخل سالن ماکائو رفت.

خانواده‌ای کوهنورد
از انگیزه و استعداد که بگذریم باید یک عامل دیگر را هم در موفقیت‌های فرناز اسماعیل‌زاده دخیل بدانیم. او در خانواده‌ای به دنیا آمده که همه کوهنورد هستند. وی می‌گوید: «سنگ‌نوردی در خون من است. من در خانواده‌ای بزرگ شدم که همه کوهنورد بوده و هستند. پدرم یک کوهنورد حرفه‌ای است که تا به حال 22 بار کوه دماوند را فتح کرده است. البته چیزی که باعث شد من سنگ‌نوردی را انتخاب کنم برادرم بود. برادرم در این رشته فعالیت داشت و به همین دلیل من هم به سنگ‌نوردی علاقه‌مند شدم. آن زمان هم دوست داشتم از همه جا بالا بروم و می‌دانستم می‌توانم خودم را در آسیا و حتی جهان مطرح کنم. اصلا دلم نمی‌خواست موفقیت‌هایم به رقابت‌های داخلی خلاصه شود. اکنون نیز اهداف زیادی در سر دارم. کلی راه باقی مانده تا به هدف‌هایم برسم.»

فنون و تکنیک سنگ‌نوردی
سنگ‌نوردی با صخره نوردی چه فرقی دارد؟ فرناز اسماعیل‌زاده در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «هر کدام از اینها چند شاخه دارد. برخی شاخه‌ها به مسیرهای موجود در طبیعت بستگی دارد. سنگ‌نوردی داخل سالن خود چند رشته مختلف دارد که شامل «سرعت»، «بولدرینگ» و «سرطناب» است. ورزشکار در هر کدام از این رشته‌ها نقش‌های مختلفی خواهد داشت. چیزی که بین این رشته‌ها مشترک بوده این است که ورزشکار باید از نظر استقامت کم نیاورد و انعطاف داشته باشد. البته در این میان برای وارد شدن به رشته سرعت یک ورزشکار باید پیش از آن چند سال رشته‌های دیگر را کار کند تا آمادگی لازم برای ورود به این رشته سرعتی را پیدا کند.»
سال‌هایی برای تمرین کردن
فرناز اسماعیل‌زاده برای این‌که اکنون یکی از بهترین سنگ‌نوردان زن آسیا و جهان باشد، بدون وقفه تمرین کرده است. وی در این‌باره می‌گوید: «سال‌هاست که تمرین می‌کنم. این تمرینات به هیچ عنوان قطع نشده، چون هدف‌های مختلفی داشتم. برای این اهداف همچنان به این تمرینات ادامه می‌دهم و قرار نیست آن را قطع کنم. برای همین رقابت‌های قهرمانی آسیا نیز از ابتدای سال به سختی تمرین می‌کنم. حتی برای این کار به کانادا هم رفتم و بهترین تمرینات را آنجا پشت سر گذاشتم. دلیل کانادا رفتنم این بود که در ایران امکانات مناسبی نیست. این در حالی است که آنجا موفق شدم در کنار بهترین‌های سنگ‌نوردی جهان هم حضور داشته باشم. در مدت حضور در کانادا در دو مسابقه بین‌المللی شرکت کردم که دو مدال طلا و نقره هم به دست آوردم. رکورد سنگ‌نوردی بانوان هم در این رقابت‌ها جابه‌جا شد. این رکورد 15 متری قبلا دست خودم بود. من پیش از این در رقابت‌های بین‌المللی اسپانیا شرکت کرده بودم، اما رکوردی که در کانادا ثبت کردم 15 متر در 9 ثانیه است که کار بسیار سختی بود.»

ستاره بدون مربی
خیلی تعجب آور است که برترین سنگ‌نورد زن ایران هرگز مربی نداشته است. او بدون مربی قهرمان آسیا شد و علاوه بر آن به رتبه ششم برترین سنگ‌نوردان زن دنیا هم رسید. وی بابت نداشتن مربی بسیار ناراضی است: «من هیچ وقت مربی نداشتم و به همین دلیل سال‌ها طول کشید تا خودم را به جایگاه فعلی برسانم. اگر مربی داشتم خیلی زودتر از این جایگاه فعلی را به دست آورده بودم و حتی پیشرفت بیشتری داشتم. من برای پیشرفت در سنگ‌نوردی بسیار تحقیق کردم و حالا با سپری کردن دوره‌های مختلف خودم مربی هستم.

در آرزوی اسپانسر
سنگ‌نورد‌ها در بسیاری از اوقات نیاز به حامی مالی قدرتمند پیدا می‌کنند؛ چیزی که ملی‌پوشان سنگ‌نوردی ایران آن را تجربه نکرده‌اند. اسماعیل‌زاده یادآور می‌شود: «مشکل نبود اسپانسر همیشه وجود دارد، به‌خصوص برای بانوان. من تمام زندگی‌ام را برای سنگ‌نوردی گذاشتم، نه برای شهرت که به دلیل عشقی که به این رشته داشتم. این عشق هدف من است و در این راه به حمایت مالی نیاز دارم.»
هزینه‌های بالای سنگ‌نوردی مشکل دیگری است که او و باقی سنگ‌نوردان دارند: «قیمت تجهیزات بالاست و استهلاک سریعی هم دارد. یک کفش 500 هزار تومانی تنها دو ماه کار می‌کند. البته اگر در این راه بخواهید حرفه‌ای باشید باید هزینه کنید. برای فعالیت در سطح پایین‌تر از حرفه‌ای به تجهیزات معمولی‌تری نیاز دارید.»

به دنبال اولین طلای آسیا
تیم ملی سنگ‌نوردی ایران 26 آبان (امروز) برای رقابت‌های قهرمانی آسیا به چین اعزام می‌شود. این تیم دو سنگ‌نورد زن به همراه دارد که اسماعیل‌زاده یکی از این دو ملی‌پوش به شمار می‌رود و اتفاقا شانس اول قهرمانی تیم ایران هم محسوب می‌شود. او می‌خواهد نخستین مدال طلای سنگ‌نوردی بانوان ایران را از قهرمانی آسیا به دست بیاورد تا بدشانسی سال گذشته را جبران کند: «تمام تلاش من برای کسب مدال طلای آسیاست. سال گذشته نیز در رقابت‌های قهرمانی آسیا تا آستانه کسب مدال طلا پیش رفتم، اما در نهایت به مدال نقره رسیدم. اما امسال به نقره راضی نیستم و به هر شکل ممکن مدال طلا را می‌خواهم. اصلی‌ترین حریفان ما از کشور میزبان هستند که سنگ‌نوردان قدری دارند. البته سنگ‌نوردان اندونزی هم حریفانی جدی برای ما محسوب می‌شوند. سال گذشته من در رقابت با یک اندونزیایی شکست خوردم و نقره گرفتم. قزاقستانی‌ها هم خیلی قوی هستند.»

قصد بازنشستگی ندارم
این قهرمان سنگ‌نوردی آسیا محدودیتی برای خود و علاقه‌اش قائل نیست. وی در این رابطه می‌گوید: «تا زمانی که به هدفم برسم، هستم. هدف من قهرمانی جهان است؛ البته ابتدا قهرمانی آسیا سپس قهرمانی در جهان. می‌خواهم رکورد خودم را هم بزنم. در واقع باید بگویم حالا حالاها قصد بازنشستگی ندارم .»

مهم‌ترین افتخارات بین‌المللی فرناز اسماعیل‌زاده در یک نگاه
مدال طلای رقابت‌های قهرمانی آسیا
(2013 ـ تهران)
مدال نقره رقابت‌های قهرمانی آسیا
(2014 ـ اندونزی)
مدال طلا و نقره رقابت‌های بین‌المللی
(2015 ـ کانادا)
مقام ششم رقابت‌های جهانی (2013 ـ کره‌جنوبی)
مدال نقره رقابت‌های قهرمانی آسیا (2012 ـ چین)

هیلدا حسینی خواه/هفته نامه جام بانوان