از پاپ تا ظریف، جایزه صلح نوبل به چه کسی می‌رسد؟

به گزارش پایگاه خبری شبکه العالم، روزنامه "گاردین" تأکید کرد قرار است برنده جایزه صلح نوبل امسال جمعه آینده اعلام شود. موضوعی که گمانه زنی ها را درباره نفر برنده دشوار می‌کند این است که کمیته صلح نوبل در سالهای قبل ثابت کرده است که هیچ اطلاعاتی نمی تواند از آن به بیرون درز کند. کمیته‌ای که بارها با انتخابهایش همه را شگفت زده کرده است.

در دو سال اخیر که مذاکرات هسته‌ای ایران در جریان بوده است، نام ظریف و کری به‌عنوان کسانی‌که مستحق دریافت جایزه صلح نوبل هستند، بسیار شنیده شده است.

"طارق رئوف"، از مقامات سابق سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتارهای جمعی در مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم در سوئد، یک روز پس از توافق ایران و کشورهای ١+٥ در وین، گفت ظریف و کری کاری کرده‌اند که هیچ جای شکی را برای دریافت جایزه صلح نوبل به‌خاطر «نقش‌آفرینی در انعقاد توافق تاریخی هسته‌ای» باقی نگذاشته‌اند.

«دبلیو.پی.اس.سیدهو»، کارشناس سیاست خارجی اندیشکده بروکینگز، نیز قبلا با اشاره به تلاش‌های ظریف و کری، این دو را از شانس بیشتری برای دریافت جایزه صلح نوبل معرفی کرد. «بیل کریستول» تحلیل‌گر سیاسی نومحافظه‌کار آمریکایی حدود سه‌ ماه پیش در صفحه تویترش با عنوان «رویاهای کری» نوشت: "سپتامبر: تصویب توافق ایران در کنگره، اکتبر: انتخاب کری به‌عنوان برنده جایزه صلح نوبل، نوامبر: کری استعفا داده و در انتخابات درون‌حزبی دموکرات‌ها برای ریاست‌جمهوری به‌عنوان نامزد شرکت می‌کند."

گمانه‌زنی‌ها

به نوشته روزنامه "شرق" اگرچه همان‌طور که گفته شد اسامی نامزدها به‌هیچ‌وجه به‌طور رسمی اعلام نمی‌شود اما گمانه‌زنی‌هایی در‌این‌باره وجود دارد.

گفته می‌شود نام «پاپ فرانسیس» به‌خاطر تلاش‌هایش برای تغییر‌دادن باورهای دیرین کلیسای کاتولیک و تغییر بوروکراسی واتیکان و ترمیم اختلافات با دیگر ادیان میان نامزدهای دریافت جایزه صلح نوبل است.

«خوان مانوئل سانتوس» رئیس‌جمهور کلمبیا نیز به‌خاطر اقداماتش برای پرداخت غرامت به قربانیان خشونت‌های سیاسی و پایان‌دادن به درگیری ۵۰‌ساله با شورشیان فارک و «رودریگو لاندونو» فرمانده شورشیان چپ‌گرای گروه فارک به‌خاطر تعهدش در پایان‌دادن به درگیری‌ها نیز بر‌اساس گفته‌ها در فهرست نامزدها هستند.

گفته می‌شود «جان اگلند» رئیس شورای پناه‌جویان نروژ افرادی را در رابطه با اسکان پناه‌جویان سوری معرفی کرده‌است که بر‌اساس گمانه‌زنی‌ها نام «آنگلا مرکل» در میان این افراد است. او به‌خاطر سیاست‌های حمایتی‌اش از پناه‌جویان سوری و اسکان‌شان در آلمان برای دریافت جایزه صلح نوبل از شانس بالایی برخوردار است.

فرد دیگری که گفته می‌شود بین نامزدهاست «ادوارد اسنودن» از عوامل سابق سی.آی.ای است که به‌خاطر افشای اطلاعاتی فوق‌محرمانه معروف شد.

فرایند انتخاب برنده جایزه صلح نوبل

بر‌اساس آنچه وب‌سایت رسمی جایزه صلح نوبل، معیارهای انتخاب برنده معرفی می‌کند، افرادی که می‌توانند دیگران را به‌عنوان نامزد معرفی کنند باید از اعضای مجامع بین‌المللی یا دولت‌ها، اعضای دادگاه‌های بین‌المللی، رؤسای دانشگاه‌ها، استادان برجسته دانشگاهی در رشته‌های علوم اجتماعی، تاریخ، فلسفه، حقوق یا الهیات، مدیران مؤسسات فعال در حوزه صلح یا مؤسسات سیاست خارجی، برندگان پیشین جایزه صلح نوبل، اعضای هیأت‌مدیره سازمان‌هایی که قبلا برنده جایزه صلح نوبل شده‌اند، اعضای فعلی یا سابق کمیته نروژی نوبل یا مشاوران سابق این کمیته باشند.

فرایندی که انتخاب برنده جایزه نوبل طی می‌کند حدودا ١١ ماه به طول می‌انجامد. در ماه سپتامبر مقدمات دریافت معرفی‌نامه‌های نامزدها انجام می‌شود، ماه فوریه ضرب‌الاجل دریافت معرفی‌نامه است، در ماه‌های مارس (اسفند و فروردین) و می‌(اردیبهشت و خرداد) برخی از اسامی از لیست‌ حذف می‌شوند، در ماه‌های ژوئن و آگوست (تیر و مرداد) لیست توسط کارشناسان بررسی می‌شود، ماه اکتبر (مهر و آبان) برندگان نوبل انتخاب شده و در‌نهایت در ماه دسامبر (آذر و دی) در مراسمی جوایز اهدا می‌شود.

بر‌اساس وب‌سایت رسمی جایزه نوبل، اسامی و اطلاعات نامزدهای جایزه صلح نوبل تا ۵۰ سال بعد فاش نمی‌شود. در پایگاه‌ داده نامزدهای جایزه صلح نوبل برای سال ۲۰۱۵ هنوز نام کسی ثبت نشده‌است.

این جایزه می‌تواند به هر کسی که معیارهای تعیین‌شده را داشته باشد اهدا شود. بر‌اساس آنچه این وب‌سایت اعلام کرده است، نامزدهای جایزه صلح نوبل امسال، ۲۷۳ نفر هستند که این تعداد را، ۶۸ سازمان و ۲۰۵ فرد تشکیل می‌دهند. کمیته نروژی نوبل مسئول انتخاب برندگان جایزه صلح نوبل است.

رسالت نوبل

جایزه صلح نوبل یکی از پنج جایزه موقوفه آلفرد نوبل، مخترع و صنعتگر سوئدی است. «ژان هانری دونان» از سوئیس برای تأسیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و ابتکارش در کنوانسیون ژنو و «فردریک پسی» از فرانسه برای نقش‌داشتن در بنیان‌گذاری اتحادیه میان‌پارلمانی و مسئولیتش در اولین کنگره جهانی صلح، برای اولین‌بار در سال ۱۹۰۱ جایزه صلح نوبل را از آن خود کردند. از سال ۱۹۰۱ تا به امروز ۹۵ جایزه صلح نوبل به ۱۲۸ نفر اهدا شده است. جایزه صلح نوبل تنها جایزه نوبلی است که در استکهلم داده نمی‌شود و در شهر اسلو، پایتخت کشور نروژ، اهدا می‌شود. در میان برندگان جایزه صلح نوبل اسامی سیاست‌مداران مشهوری چون تئودور روزولت، هنری کیسینجر، جیمی کارتر، به چشم می‌خورد. آلفرد نوبل در وصیت‌نامه خود گفته است که این جایزه باید «به کسی داده شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملل، انحلال یا کاهش ارتش‌ها یا تشکیل و ترغیب کنفرانس‌های صلح کرده باشد».

بر‌اساس رسالتی که وب‌سایت رسمی جایزه نوبل برای خود تعریف کرده‌است این جایزه به کسی اهدا می‌شود که «در طول سال بیشترین منفعت را [در حوزه‌های مختلف] به بشریت رسانده ‌است». وب‌سایت رسمی جایزه نوبل در اقدامی و با ایجادکردن بخشی با عنوان «چه کسی مستحق دریافت جایزه نوبل است؟» در صفحه اینترنتی خود، با دریافت پیام‌های مردمی، سعی کرده ‌است تا پیشنهادات مردمی را در تصمیم خود لحاظ کند. در میان پیشنهادهای مردمی نام محمدجواد ظریف، جان کری، آنگلا مرکل و پاپ فرانسیس بیش از دیگران به چشم می‌خورد. البته بر‌اساس فرایند انتخاب برنده جایزه صلح نوبل، این افراد نمی‌توانند از طرف مردم معرفی شوند؛ البته نظرات مردمی می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد.