بیمه همگانی سلامت در بن‌ بست بی‌پولی

روال کار هم به این صورت بود هر کس که تحت پوشش هیچ بیمه درمانی اعم از بیمه تامین اجتماعی، بیمه درمانی کمیته امداد، بیمه درمانی کارکنان دولت یا هر بیمه درمانی دیگری قرار نداشت، می‌توانست به سایت سازمان بیمه سلامت مراجعه کند و درخواست دریافت دفترچه بیمه همگانی را ارائه کند. توزیع این دفترچه‌های درمانی هم رایگان بود و البته فقط به عنوان یک بیمه پایه می‌شد روی ارائه خدمات آن حساب باز کرد.

گفته می‌شود که سال گذشته حدود 500 میلیارد تومان از اعتبارات دولتی به بیمه همگانی افراد فاقد پوشش بیمه تخصیص داده شد، اما با وجود این هنوز هم شمار زیادی از شهروندان هستند که تحت پوشش هیچ بیمه درمانی قرار ندارند.

حالا خبرهای تازه از این حکایت دارد که سازمان بیمه سلامت برای تداوم همگانی‌شدن بیمه پایه به بی‌پولی خورده و قصد دارد بخشی از سرانه درمان را از جیب بیمه شده‌های متمکن تامین کند.

روز گذشته نایب رئیس هیات مدیره سازمان بیمه سلامت، از سازماندهی بیمه سلامت ایرانیان به مهر خبر داد و گفت: طرحی پیشنهاد کرده‌ایم تا افراد دارای تمکن مالی بخشی از سرانه درمان خود را پرداخت کنند.

به گفته محمدباقر هوشنگی، هم‌اکنون مبلغ سرانه درمان ۲۱ هزار تومان است. این مقام مسئول تاکید دارد که قصد داریم پس از انجام کارهای کارشناسی و بررسی‌های لازم، افرادی که از لحاظ مالی مشکلی ندارند و درآمد ماهانه آنها کم نیست، بخشی از سرانه درمان بیمه همگانی را پرداخت کنند.

بیمه شده‌ها در عمل انجام شده

این که سازمان بیمه سلامت به این نتیجه رسیده که برای تامین اعتبار بیمه همگانی، حق بیمه از افراد متمکن دریافت کند، اتفاقی است که در ابتدا به اطلاع ثبت‌نام شدگان بیمه همگانی نرسید؛ یعنی افرادی که متقاضی بیمه همگانی بودند، به عنوان بیمه پایه رایگان در این طرح ثبت‌نام کردند و از روز اول هم به آنها گفته نشد قرار است بعدها برای جبران کسری اعتبارات، بخشی از اعتبارات مورد نیاز طرح بیمه همگانی را پرداخت کنند.

این کار می‌تواند نارضایتی بخشی از بیمه‌شده‌ها را به دنبال داشته باشد، در حالی که اگر از ابتدا به آنها درباره پرداخت حق بیمه اطلاع داده می‌شد، بی‌گمان جلوی بخشی از نارضایتی‌ها گرفته می‌شد.

نبود سیستم شناسایی متمکن‌ها

نایب رئیس هیات مدیره سازمان بیمه سلامت بصراحت گفته که «هم اکنون برای ارائه خدمات به بیمه‌شدگان با مشکل کمبود منابع مواجه هستیم، اما رئیس‌جمهور و دولت قول مساعد برای رفع مشکلات سازمان در جهت کمبود منابع داده‌اند و در این مسیر، یکی از راه‌هایی که می‌توانیم تا حدودی مشکل کمبود منابع سازمان را جبران کنیم، طرح پرداخت بخشی از سرانه درمان توسط افرادی است که تمکن مالی دارند، که البته این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده و در حال رایزنی در این خصوص هستیم.»

حالا در این وضعیت، این سوال پیش می‌آید که سازمان بیمه سلامت از طریق چه مکانیسمی می‌خواهد افراد متمکن را شناسایی کند؟ یعنی حتی اگر به این موضوع هم انتقاد نکنیم که چرا باید بیمه شده‌های متمکن به جای دولت، بخشی از حق بیمه‌های افراد فقیر را پرداخت کنند، باز هم این پرسش پیش می‌آید که این سازمان چطور می‌خواهد فرد متمکن را بشناسد و از او حق بیمه بگیرد؟

دکتر امیر فضایلی، کارشناس اقتصاد درمان در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله اشاره می‌کند و می‌گوید: ما سیستم درستی برای شناسایی افراد متمکن نداریم و این مشکل در موضوع قطع یارانه‌ها هم وجود دارد. یعنی از روز اول مشخص نشده چه کسی با چه توان مالی از بیمه رایگان همگانی استفاده می‌کند.

بنابراین احتمال دارد از همان روز اول، افرادی در طرح بیمه رایگان ثبت‌نام کرده باشند که از وضعیت مالی خوبی برخوردار بوده باشند و در واقع مستحق بیمه رایگان همگانی نبوده‌اند.

قطع یارانه، ملاک شناسایی بیمه شده‌ها باشد

الان در عمل انجام شده قرار داریم. از طرفی بیش از ده میلیون بیمه شده داریم که بی توجه به وضعیت مالی آنها، برایشان دفترچه بیمه رایگان صادر شده است و از طرفی حالا نمی‌توانیم برای ادامه این طرح و حتی استمرار بیمه همگانی، اعتبار مورد نیاز آن را تامین کنیم. دکتر فضایلی پیشنهاد می‌دهد در شرایط فعلی که تامین اعتبارات بیمه پایه همگانی به مشکل برخورده است، می‌توان از اطلاعات یارانه‌ها استفاده کرد؛ یعنی فردی که یارانه اش به دلیل تمکن مالی قطع شده است، بیمه رایگان همگانی او هم قطع شود، مگر این که بخشی از حق بیمه را بپردازد. این کارشناس تاکید دارد که در ثبت‌نام بیمه همگانی، فشار زیادی به بودجه عمومی دولت وارد شد، اما به هر صورت باید قطار بیمه همگانی را به ریل اصلی‌اش برگرداند تا جلوی ضربات وارده را بگیریم.

بیمه سلامت با ایده‌آل فاصله دارد

دفترچه بیمه پایه‌ای که از سوی سازمان بیمه سلامت به‌صورت رایگان توزیع شده، نمی‌تواند سهم زیادی از هزینه‌های درمانی را تقبل کند.

همچنان بسیاری از هزینه‌های خدمات دندانپزشکی، آزمایش‌ها، عکسبرداری‌های پزشکی و خدمات سرپایی درمان بر دوش بیمار است و دفترچه‌های بیمه سلامت فقط در بخش بستری در بیمارستان‌های دولتی، کارایی زیادی دارد. افزایش پوشش خدمات بیمه سلامت، خواسته عمومی است که می‌تواند رضایت بیمه‌شده‌ها را به‌دنبال داشته باشد.

امین جلالوند - جامعه