وزیر ارشاد: دولت نباید رسانه داری کند

به گزارش ایسنا،‌ مراسم روز خبرنگار با حضور علی جنتی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حسین انتظامی (معاون مطبوعاتی) و جمعی از اهالی رسانه و خبرنگاران صبح شنبه - 17 مرداد ماه - در تالار وحدت برگزار شد.

علی جنتی در ابتدای مراسم روز خبرنگار ضمن گرامیداشت این روز و یاد شهدای خبرنگار بویژه شهید صارمی، سخنانی را درباره وضعیت حال حاضر رسانه‌ها در کشور بیان کرد.

او گفت: رسانه با سرعت شگفت‌انگیزی در حال پیشرفت است که سبک زندگی را دچار تغییر کرده است. اگر ما نسبت خودمان را با این تحولاتی که به سرعت در جهان رخ می‌دهد مشخص نکنیم با یکی از دو خطر افراط یا تفریط مواجه خواهیم شد. یا با هویت ملی و دینی خودمان بیگانه می‌شویم یا اینکه از سر یک تعصب کورکورانه اصولا جلوی هرگونه نقل و انتقال اطلاعات را می‌بندیم؛ هر دو روش امروز دیگر پاسخ نمی‌دهد.

جنتی با تاکید بر این مطلب که آنچه این دولت به دنبال آن است‌، اعتدال است، یادآور شد: هم پاسداری هویت ملی و فرهنگی خودمان را معتقدیم و هم اینکه فضا را باز کنیم برای اینکه خودمان را همگام با اتفاقاتی که در جهان می‌افتد پیش ببریم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال مطرح کرد: الگوهای سنتی که پیش برده‌ایم اصلا پاسخ نمی‌دهد. اگر در چند دهه گذشته تنها ارتباط ملت‌ها با یکدیگر از طریق دولت‌ها و مجاری دیپلماتیک صورت می‌گرفت، امروز شبکه‌های اجتماعی و شبه‌دولت‌ها قدرت را به دست گرفته‌اند و حرف اول را می‌زنند؛ بنابراین در این جنگ نرم باید به خوبی از قدرت نرم استفاده کنیم.

آیین گرامیداشت روز خبرنگار با حضور ظریف و جنتی

او یکی از مولفه‌های جنگ نرم و بنیادهای اصلی قدرت را رسانه دانست و افزود: به همین جهت است که امروز دیپلماسی رسانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به ویژه در شرایطی که به سر می‌بریم و چهره‌ای که از ما در دنیا خصوصا در 10سال اخیر ساخته‌اند. نیاز شدیدی به تغییر چهره داریم تا بتوانیم بقیه حرف‌هایمان را به دنیا القاء کنیم.

جنتی در بخش دیگری از سخنان خود در روز خبرنگار عنوان کرد: ظرفیت‌سازی‌های جدید، میدان دادن به روزنامه‌نگاران به ویژه روزنامه‌نگارانی که آشنا به مسائل بین‌الملل هستند را می‌طلبد و فضای مجازی در این راستا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر ملتی که در این عرصه تولیدکننده باشد و نه مصرف‌کننده‌، پیشرو و پیروز است.

وی تاکید کرد: در این فضا کسانی موفق خواهند شد که به اقتضاعات روز آشنا باشند و احساساتی عمل نکنند و درگیر بعضی از تحقیق‌های منسوخ شده‌ی گذشته نباشد. همه تجربیات نشان می‌دهد که خفقان و خمودگی مطبوعات با استبداد حکومت‌ها رابطه مستقیم دارد. جامعه‌ای که مطبوعات در آن نشاط نداشته باشند و نتوانند حرفشان را درست بیان کنند، به سمت دیکتاتوری پیش می‌رود.

جنتی گفت: معتقدیم جمهوری اسلامی ایران یکی از شعارهایش استقلال و آزادی بیان بوده است. در قانون هم بر تنوع و تکثر رسانه‌ها و آزادی بیان تاکید شده است. این دولت تلاش خود را بر این گذاشته است که این بخش از قانون را به درستی انجام دهد. از رسانه‌ها انتظار می‌رود در سایه آزادی بیان مفهوم آزادی مسؤولانه را مدنظر قرار دهند و به آن رسالت اصلی خودشان همت داشته باشند. رسانه‌ها نماینده افکار عمومی ملت هستند و خودشان با رسالتشان بیشتر آشنا هستند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با تاکید بر اینکه در قانون اساسی هیچ خط قرمزی برای رسانه‌ها قائل نیستیم، حوزه دین، اخلاق، امنیت ملی و اصول قانون اساسی را در این امر مستثنی دانست.

وی از دیگر نکاتی که رسانه‌ها باید برای آن حرمت قائل شوند‌ را میثاقی دانست که در قانون اساسی پذیرفته‌اند و گفت: بحث ولایت فقیه یکی از موارد میثاقی است که در قانون پذیرفته‌ایم و این نقطه تمایز دولت‌ها و حکومت‌های دیگر است که باید مورد حرمت و رعایت همه روزنامه‌نگاران قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران به دلیل قوام و استواری که دارد هیچ ترسی ندارد که مسائل چالش برانگیزی مطرح شود اما برخی مسائل وجود دارد که جایش در رسانه‌های عمومی نیست بلکه در رسانه‌های تخصصی باید به آنها پرداخته شود. سال گذشته نیز که نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها برگزار شد‌ بر شعار آزادی مسؤولانه تاکید شد که خود رسانه‌ها آن را انتخاب کرده بودند و این نشان‌دهنده آن است که خود مطبوعات به این رسالتی که دارند توجه دارند و اخلاق حرفه‌ای را پاس می‌دارند.

او با ابراز تاسف از اینکه امروز یکی از گمشده‌های عرصه رسانه، اخلاق است، یادآور شد‌: امروز بی‌توجهی به اصول اخلاق حرفه‌ای در برخی از مطبوعات ما کاملا دیده می‌شود و این امر برای جامعه‌ای که مدعی ارزش‌های دینی است و بویژه برای برخی نشریات که مدعی ارزش‌های دینی هستند زشتی مضاعف دارد که شایعه‌سازی کنند و اخلاق حرفه‌ای را زیر پا بگذارند. در حالی که به فرموده امام(ره)، رسانه یک دانشگاه است و مردم از این دانشگاه الگو می‌گیرند. ما باید بدانیم که چه الگویی تحویل می‌دهیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ارتباطی که در دو سال اخیر با خبرنگاران داشته است، یادآور شد: بسیار دیده شده است که آبروی افراد به دلیل اینکه دیدگاه‌های سیاسی آنها را نمی‌پسندیم خدشه‌دار شده است در حالی که با این کار ما جامعه را دچار سردرگمی می‌کنیم.

این مقام فرهنگی همچنین تاکید کرد: اعتقاد داریم دخالت دولت در رسانه‌ها مغایر امنیت ملی و امنیت پایدار اجتماعی‌، سیاسی و فرهنگی است و لذا باید این مساله به حداقل برسد؛ ضمن اینکه یک سیاست صحیح و درستی است که کار را به خود اصحاب رسانه واگذار کنیم و با این اقدام دولت هم بی‌جهت مقابل رسانه‌ها قرار نمی‌گیرد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این زمینه در جهت توسعه زیرساخت‌ها و توسعه حرفه‌ای رسانه‌ها تلاش می‌کند که بخش عمده‌ای از آن مربوط به مسائل رفاهی و معیشتی و بخشی مربوط به امنیت شغلی است.

جنتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره آیین‌نامه دسترسی آزاد اطلاعات که قرار است به مجلس ارائه و تصویب شود‌، عنوان کرد: در این آیین‌نامه یکی، دو مورد توسط کمیسیون مربوط در حال پیگیری و تصویب است.

او همچنین در این مراسم مطرح کرد: ما معتقدیم به جای شعارهای تعارف‌گونه مرسوم یا تقدیم بعضی از هدایای توپولیستی به خبرنگاران، به اصلاح قوانین و ساختارهایی که خبرنگاران با آن روبرو هستند بپردازیم.

وزیر فرهنگ همچنین با تاکید بر این مطلب که دولت باید خودش از رسانه‌داری فاصله بگیرد، یادآور شد: درگذشته به دولت و شهرداری‌ها یکسری روزنامه داده شد، در این زمینه ما فقط کاری که می‌توانیم بکنیم این است که یارانه‌ای که در گذشته برابر با بخش خصوصی به آنها داده می‌شد را قطع کنیم. مبنای ما بر این است که روزنامه‌های دولتی را یارانه ندهیم و بخش خصوصی را تقویت کنیم. دولت نباید بخش خصوصی را براند.

او سپس در زمینه اعطای مجوز به نشریات نیز عنوان کرد: با تلاشی که می‌شود‌ و تشکیلات منظمی که در هیات نظارت بر مطبوعات وجود دارد، اعطای مجوز برای نشریات از دو سال به پنج ماه رسیده است و در حال حاضر 3000 مجوز اعم از الکترونیک و غیرالکترونیک به رسانه‌ها داده شده است که رقم قابل توجهی است.

جنتی همچنین یادآورشد: از ابتدای دولت یازدهم عنوان شد که این دولت به افراد موافق و مخالف مجوز نمی‌دهد اما بعدها دیده شد که برای دولت فرقی نمی‌کند که آن رسانه موافق یا مخالف باشد یا منتقد باشد. اما طبیعتا این نباید فراموش شود با کسانی که با قانون مشکل دارند برخورد می‌شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از این مراسم اظهار کرد: کشور ما ایران کشوری با حکومتی دینی و اسلامی است. این که شما می‌بینید رییس جمهور هم یک شخصیت روحانی انتخاب شده است. یکی از مسائلی که مورد توجه است، رعایت و احترام مقدسات دینی است و متاسفانه برخی رسانه‌هایی که توقیف شده‌اند، با توجه به این حساسیت بوده است و احساس شده است که به برخی از مقدسات دینی توهین شده یا تحریف شده است.

او در ادامه تاکید کرد که حفظ خط قرمز احترام به مقدسات دینی از سوی رسانه‌ها پذیرفته شود و افزود: در ماده شش قانون مطبوعات نیز تاکید شده است که نشر مطالب مخالف اسلام جزو خطوط قرمز است.

وی سپس درباره برخورد با تخلفات رسانه‌ها نیز مطالبی را یادآور شد و گفت: در ارتباط با برخورد با متخلفان در رسانه سه مرجع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، هیات نظارت بر مطبوعات و قوه قضاییه فعالیت می‌کنند. در عین حال ما با قوه قضاییه مکاتبه‌ای کرده‌ایم که با توجه به اینکه نهادی که تشکیل شده است وظیفه‌اش همین است که به تخلفات نشریات رسیدگی کند‌، این را به هیات نظارت واگذارند، اگرچه از نظر قانون آنها، قوه قضاییه حق دارد با متخلف برخورد کند. اما اگر این پروسه به هیات نظارت واگذار شود، هیات نظارت پخته‌تر به مسائل رسانه‌ها رسیدگی می‌کند.

جنتی در بخش پایانی سخنان خود با یادآوری این مطلب که توقیف رسانه آخرین راه برخورد با یک رسانه است‌، یادآور شد: در لایحه قانونی که ارائه شده است‌، از نظر ما اقداماتی صورت گرفته است. این لایحه در اختیار تعدادی از صاحب نظران قرار گرفته و قرار است به مجلس برود و تصویب شود. در این لایحه نیز مراحل مختلفی را مدنظر قرار داده‌ایم که اگر تخلفی از رسانه‌ها سر زد، توقیف بعد از مراحل قانونی مقابله با تخلف و آخرین مرحله باشد.

انتظامی: دولت به نفع صنوف عقب‌نشینی می‌کند

حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم گرامیداشت روز خبرنگار ضمن گرامیداشت این روز و یاد و خاطره شهیدان عرصه رسانه، یادآور شد: مسائل روزنامه‌نگاری و روزنامه‌نگاران در دو رشته حقوق و رفاهی تقسیم می‌شود. از قضا در نیازهای جریان رسانه‌ای کشور، مسائلی حقوقی بنیادی‌تر از چیزی است که به مسائل زیستی برگردد اما معنایش این نیست که مسائل زیستی اهمیتی ندارد. در اینجا تشکل‌های مطبوعاتی اولویت دارد تا به طراحی راه حل‌ها کمک کند. شعار و برنامه این دولت عقب‌نشینی به نفع صنوف است و به این شعار پایبند است.

انتظامی افزود: ما در عرصه مناسبات سیاسی با این آسیب مواجهیم که نوعی پختگی باید ایجاد شود. یعنی وقتی صحبت از نهادسازی می‌کنیم این نیست که یک تشکل را ثبت کنیم بلکه لازم است مناسبات دموکراتیک بین ما برقرار شود. در واقع باید تئوری نمایندگی اجرا شود.

وی گفت: در حوزه رسانه تجربه نشان داده است، تشکل‌ها هر چه غیرسیاسی تعریف شوند، هم می‌توانند مشکلات حقوقی را حل کنند و هم مشکلات رفاهی رسانه‌ها را؛ وگرنه برچسب سیاسی به آن‌ها زده خواهد شد و این بهانه‌ای می‌شود برای کسانی که می‌خواهند رسانه‌ها را محدود کنند. در صورت تحقق این امر شاهد نخواهیم بود که روزنامه‌نگاران نقش کیسه شن سیاستمداران را بازی می‌کنند.

معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین عنوان کرد: اینکه از اخلاق رسانه‌ای نام برده می‌شود، اخلاق رسانه‌ای بهترین راه حل میثاقی است که خود رسانه‌ها باید به آن عهد و پیمان ببندند. با روش‌های پوپولیستی و مبنایی نمی‌شود کار را پیش برد. در این راستا اقداماتی با همکاری برجستگان رسانه‌ای انجام و سیاست‌هایی دنبال شد که به نفع روزنامه‌نگاران بود. از جمله این مسائل، مشکل بیمه خبرنگاران و رسانه‌ها با سازمان تأمین اجتماعی بود.

انتظامی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود در مراسم گرامیداشت روز خبرنگار، یادآور شد: یکی از محورهایی که لازم است دولت به عنوان ریل‌گذار فراهم کند، دسترسی آزاد به اطلاعات است.

حسین انتظامی که در این مراسم پیش از جنتی سخنرانی کرد، یادآور شد: شهادت می‌دهم که برای نخستین بار است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولتی در همه جلسات هیات نظارت بر مطبوعات شرکت می‌کند و یا اینکه در مراسم امروز از ابتدا تا انتها حضور دارد.

حاشیه‌های مراسم روز خبرنگار

بخشی از مراسم روز خبرنگار به گفت‌وشنود اهالی رسانه با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص داشت. در این گفت‌وشنود، اهالی رسانه حرف‌ها و درددل‌های خود را با وزیر ارشاد براحتی در میان گذاشتند و حتی برخی بی‌نوبت این فرصت را یافتند که مشکلاتشان را در مقابل مسوولان فرهنگی مطرح کنند.

این مراسم با حضور محمد جواد ظریف - وزیر امور خارجه کشورمان - همراه شد.

رضا رفیع - طنزپرداز - که پیشتر خبرنگار بوده است، اجرای مراسم روز خبرنگار را در تالار وحدت بر عهده داشت. او در بخشی‌هایی از این برنامه اشعار طنزی خطاب به وزرای کشور و خبرنگاران سرود و فضای شادی را به تالار وحدت بخشید.

او همچنین به جو شاد ایجاد شده در جامعه و بین مردم پس از توافق هسته‌ای اشاره کرد و سپس آن را به جو صمیمی تالار وحدت در روز خبرنگار تعمیم داد و گفت امروز همه خوشحالیم و می‌خندیم.

در این مراسم در مجموع چهار فیلم برای حاضران پخش شد که از این میان دو کلیپ‌ به خبرنگاران اختصاص داشت و دو فیلم شامل عکس‌هایی از محمد فرنود و فیلمی از کیوان مهرگان که رفع توقیف شده است، به نمایش درآمد.

این مراسم با جلسه گفت‌وگو شنود وزیر ارشاد با خبرنگاران ادامه یافت و اهالی رسانه مطالبی را درباره چالش‌های رسانه مطرح کردند.

حذف یارانه روزنامه‌های دولتی از جمله جام‌جم

علی جنتی در بخشی از این مراسم در جمع خبرنگاران حاضر شد و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه خبرنگاران برای بهتر شدن اوضاع چه تصمیمی باید بگیرند، گفت: خبرنگاران باید تصمیم بگیرند که همیشه واقعیت‌ها را منعکس کنند. خبرنگاران باید واقعیت‌ها را بدون کم و زیاد و تحریف منعکس کنند ما نیز قول می‌دهیم با تمام توان چه از نظر حقوقی و قانونی و چه از نظر معنوی و چه از نظر مادی از آن‌ها حمایت کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه تأکید کرد: افتخار ما این است که خدمتگزاران همه خبرنگاران، روزنامه‌ها و اصحاب رسانه‌ها باشیم.

جنتی همچنین درباره اقدامات جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تدوین برنامه ششم توسعه نیز اظهار کرد:‌ در حال حاضر در حال تدوین برنامه ششم توسعه هستیم که سیاست‌های کلان آن را مقام معظم رهبری ابلاغ کرده‌اند. بنده هم مسوول شورای فرهنگ، هنر، ورزش و جوانان هستم و یکی از بخش‌هایی که این شورا کمیته مخصوص دارد، کمیته امور جوانان است که به طور خاص به مسائل جوانان می‌پردازد.

او در این زمینه یادآور شد: خوشبختانه ما جدیدا توانسته‌ایم از خدمات دکتر گلزاری به عنوان مشاور امور جوانان و خانواده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استفاده کنیم. ایشان کمک خوبی به ما خواهند داد تا شناخت بهتری از حوزه جوانان پیدا کنیم و هم بتوانیم خدمات بیشتری به آن‌ها ارائه کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تدوین برنامه ششم توسعه یادآور شد: امیدواریم در برنامه ششم توسعه بتوانیم به گونه‌ای رفتار کنیم که آنچه که به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید بتواند یک آینده نویدبخشی را برای جوانان ترسیم کند.

جنتی در بخش دیگری از پاسخ خود به پرسش خبرنگاران درباره حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از رسانه‌های خصوصی نیز گفت:‌ در این زمینه ما اعلام کردیم که همه امکانات مالی‌مان در بخش خصوصی قرار می‌گیرد و قرار شد بخش دولتی را حذف کنیم.

او گفت: یارانه تمام روزنامه‌ها و مطبوعاتی که به نوعی به دستگاه‌های دولتی یا صداوسیما مربوط هستند مثل روزنامه جام‌جم که مربوط به صداوسیماست را حذف کرده‌ایم و فقط و فقط به بخش خصوصی که از راه مردمی اداره می‌شود، کمک می‌کنیم.

جنتی : از دیدن کاریکاتورم ناراحت نمی‌شوم

علی جنتی در پایان گفت‌وگوی خود با اهالی رسانه همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ناراحت نمی‌شود که کاریکاتورش در رسانه‌ها کشیده می‌شود؟ اظهار کرد: از کشیدن کاریکاتورم ناراحت نمی‌شوم. من کاریکاتور خودم را سال گذشته در نمایشگاه مطبوعات دیدم. با وجود اینکه متأسفانه در بخش فرهنگ خیلی کم لطفی کرده بودند و روی آن ضربدر کشیده بودند، همان جا عکس گرفتم و پایش را امضا کردم.