«قاب سرخ»، از جنایت صدام تا آل‌سعود

عکس‌هایی از گلزار شهدا، عزاداری خانواده‌های شهدا در کنار آرامگاه شهیدانشان در سرما و گرما و عکس‌هایی از نمادهایی که سال‌های اخیر برای گلزار شهدا ساخته شده است؛ اینها محور عکس‌هایی است که این روزها در گالری فکه باغ موزه دفاع مقدس به نمایش درآمده است.

در این نمایشگاه عکس، آثار برگزیده نخستین جشنواره عکس گلزار شهدا با عنوان «قاب سرخ» روی دیوار رفته است. جشنواره ملی «قاب سرخ» به همت بنیاد شهید و امور ایثارگران،گردآوری آثار جشنواره را از بیست و پنجم اسفند سال گذشته آغاز کرد و موفق شد بیش از 3000 عکس از استان‌های مختلف کشور مرتبط با موضوع گلزار شهدا گردآوری کند. حالا بعد از حدود دو ماه، بیش از 70 عکس از این جشنواره گلچین شده و به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر به تماشا درآمده است.

با قدم زدن در گالری فکه، عکس‌های تامل‌برانگیزی جلوه می‌کند. یکی از این عکس‌ها که مضمونش در چند عکس دیگر هم دیده می‌شود، لحظه سال تحویل بر مزار گلزار شهداست. در این عکس‌ها، مزار شهدا در انبوهی از سبزه‌ها و بنفشه‌های شب عید تصویر شده است. نمونه‌اش عکسی از محمد رضایی از ساری است.

یکی دیگر از عکس‌های جالب توجه نمایشگاه، سه‌تارنوازی است که بر مزار یک شهید گمنام خلوت کرده و برای دلش می‌نوازد. عکس دیگر از زهرا روستایی حسین‌آبادی، انبوه فانوس‌ها را در یکی از شب‌های گلزار شهدا به تصویر کشیده است. عکس مرضیه ایوتین هم مرد لحاف‌دوزی را با ابزار کارش در حال قرائت فاتحه بر مزار یک شهید تصویر کرده است.

عکس حسین بهرامی، پیرزنی را در دشت‌های سقز در حال رفتن به مقبره شهدا نشان می‌دهد. عکس حمیده شفیعی‌ها هم تصویری از نمای بالاست که مقبره‌های شهدا را به صورت ردیفی در کادر دوربینش جا داده است.

یکی از عکس‌های تامل‌برانگیز این نمایشگاه که اغلب مخاطبان و بازدیدکنندگان را لحظاتی درگیر خودش می‌کند، مربوط به عکس جمشید فرجوند فرداست. او این عکس را از برف و یخبندان در شهر بیجار فرستاده و در آن پیرزنی انبوه برف‌ها را کنار زده تا سنگ مزار شهید معلوم شود و بتواند فاتحه‌ای بخواند. در بالای این تصویر، مرد برف‌روب، با پارویی روی کول، به پیرزن لبخند می‌زند.

تشییع پیکر شهدا و مویه زنان، عکسی از امیر بهروزی از رشت است. اشک‌های مادر شهید در کنار مزار پسرش و قاب عکس پسر شهیدش هم تصویر تکان‌دهنده دیگری از این نمایشگاه است که از اهواز به نمایش درآمده است. مقبره شهدای گمنام در ارتفاعات تهران هم مضمون عکس دیگری از مرضیه ایوتین است.

در سال های گذشته، بنیاد شهید و امور ایثارگران در زمینه ساخت یادمان شهدا بخصوص در روستاها و شهرهایی که شهدایش به تعداد کمتر از انگشتان یک دست است، اقداماتی انجام داده است. بر همین اساس یکی از محورهای جشنواره «قاب سرخ» عکس هایی است که از این یادمان‌ها گرفته شده است؛ یادمان‌هایی که در فضای روستایی با نوعی معماری مذهبی و بومی، خوش می‌درخشد.

‌پرچم‌ها و مقبره‌ها در مسجد هویزه، عکسی است که علی متقی شکار کرده است. عکس دیگر این نمایشگاه مربوط به مراسم عزاداری شب‌های قدر در گلزار شهداست که مهرداد ربیع لاله آن را تصویر کرده است.

در حاشیه نمایش گزیده ای از عکس‌های «قاب سرخ» تعداد 15 عکس هم از فجایع خاندان آل‌سعود در یمن و ستمی که این روزها بر مردم یمن می‌رود، به نمایش درآمده است.

یکی از نکات قابل توجه جشنواره «قاب سرخ» و همچنین نمایش گزیده آثار این جشنواره، تماشای عکس‌هایی از تمام استان‌های کشور است. به طوری که می‌توان از اغلب شهرهای کشور در شمال، جنوب، شرق و غرب کشور عکس‌هایی دید. از جمله عکس‌های مزار نورانی شهدایی که از جای جای خاک پهناور ایران خود را به جبهه‌های غرب و جنوب غرب کشور رساندند تا مردانه از این خاک دفاع کنند و نگذارند دشمن حتی فکر تصاحب سانتی‌متری از این مرز را در سر بپروراند و حالا بعد از سال‌ها این عکاسان هستند که دوربین به دست گرفته‌اند و از زیبایی‌های مزار آن قهرمانان هنر می‌آفرینند. عکس‌هایی که برخی، از عکاسان معروف است و برخی دیگر را مردم عادی با دوربین‌های تلفن همراه خود شکار کرده‌اند و همه اینها در کنار هم چه خوش نشسته‌اند؛ آن هم در گالری مزین به نام فکه و در باغ موزه‌ای با نام دفاع مقدس.

قرار است اختتامیه این نمایشگاه فردا (یکشنبه دهم خرداد) با حضور حجت‌الاسلام شهیدی معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران و همچنین دکتر عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی برگزار شود. مراسمی که از ساعت 10 و30 دقیقه آغاز و در آن از یک عکاس یمنی که فجایع آل‌سعود را در قاب دوربین ثبت کرده، تجلیل می‌شود. با این حال امروز هم از ساعت 9 صبح تا 7 عصر فرصت بازدید از این نمایشگاه را دارید.

سجاد روشنی / گروه فرهنگ وهنر