ایران و عراق؛ حرکت به‌سوی همکاری راهبردی

تجربه ایران در سازندگی کشورمان پس از جنگ تحمیلی از یک‌سو و درگیر شدن عراق با جریانات تکفیری و تروریستی از سوی دیگر باعث شده است تا زمینه‌های مشترک برای همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، دفاعی و امنیتی تهران و بغداد همه‌جانبه باشد.

از یاد نباید برد که در حوزه همکاری‌های اقتصادی، ایران بهترین مسیر برای ترانزیت کالا به‌شمار آمده و همچنین وجود اماکن مقدس در 2 کشور، ظرفیت بالایی برای افزایش تبادلات تجاری به‌وجود آورده است.

در سال گذشته حجم تبادلات غیرنفتی دوجانبه 2 کشور 13میلیارد دلار بوده که حوزه‌هایی چون صدور خدمات فنی و مهندسی، گردشگری و ترانزیت را دربرمی‌گرفته است.

با وجود این به‌نظر می‌رسد ظرفیت‌های 2 کشور به آن اندازه است که حجم این مبادلات می‌تواند به 2 برابر حجم فعلی افزایش یابد.

همچنین توسعه گردشگری مذهبی میان ایران و عراق از چنان اهمیتی برخوردار است که حجم 4 میلیون نفری موجود می‌تواند به 10 میلیون نفر برسد.

افزون بر این زمینه‌های همکاری اقتصادی، نگاه مشترک ایران و عراق در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز دارای اهمیت است؛ هرچند ممکن است 2 کشور در برخی مسائل دیدگاه‌های مختلفی داشته باشند، اما نگاه یکسان آنها در مقولات مهمی چون مبارزه با تروریسم، مقابله با اشغالگری، چگونگی تأمین امنیت منطقه و بحران سوریه باعث شده بغداد سیاست‌هایی متناسب با مصالح ملی مردم عراق اتخاذ کند.

در همین راستا به‌نظر می‌رسد سفر رئیس‌جمهور عراق به کشورمان نه فقط به رشد همکاری‌های دوجانبه کمک می‌کند، بلکه فراتر از آن، می‌تواند منتهی به رایزنی‌هایی برای حل مسائل منطقه‌ای شود.

واقعیت این است که اکنون منطقه غرب آسیا کانون تحولات ژئوپلتیک بوده و رشد جریانات تکفیری چون داعش از یک‌سو، دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای چون آمریکا و رژیم صهیونیستی از سوی دیگر و تجاوز به یمن در کنار اینها، به بی‌ثباتی منطقه دامن زده است.

همچنین طرح موضوع تجزیه عراق در کنگره آمریکا نشان می‌دهد که تلاش‌هایی برای تغییر ژئوپلتیک منطقه در جریان است و همه اینها می‌تواند در جریان سفر فواد معصوم به تهران مورد بررسی قرار گیرد.

از آنجا که عراق قربانی تروریسم و اشغالگری است، رایزنی رئیس‌جمهور این کشور با مقامات ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای منطقه می‌تواند ضمن تسهیل رسیدن به درکی مشترک در قبال مسائل دوجانبه و منطقه‌ای، به چاره‌اندیشی برای کاهش ناامنی در خاورمیانه کمک کند؛ افزون بر این، از آنجا که امروز فضایی سرنوشت‌ساز بر منطقه حاکم است، چنین رفت‌وآمدهایی خواهد توانست ضمن تقویت همکاری‌های راهبردی، به حل مشکلات منطقه‌ای یاری رساند.

حسن کاظمی قمی - سفیر سابق ایران در عراق