جنگ با داعش برخلاف انتظارها طولانی شد و معلوم نیست تا چه زمان ادامه خواهد داشت. در این میان توطئههای بیگانه نیز هست که بذر کینه و نفاق میپاشد تا یکپارچگی ملت عراق را در برابر داعش خدشهدار کند. تبدیل کردن جنگ با داعش به یک جنگ مذهبی بین شیعه و سنی در عراق یکی از مهمترین طرحهای دشمنان عراق است، توطئهای که مقامات عراقی از جمله مراجع تقلید به آن وقوف کامل دارند. آنها میدانند عراق فقط درصورتی موفق به مقابله با داعش خواهد شد که از دام این فتنهها رهیده باشد. ابراهیم الجعفری، وزیر خارجه عراق در این گفتوگو به تحولات منطقه ، جنگ در یمن، دلیل عدم مشارکت عراق در ائتلاف سعودی و نبرد با داعش می پردازد.
اجازه بدهید بحث را با موضوع خرید سلاح عراق از ایالات متحده آمریکا آغاز کنیم. در اینجا دو مساله وجود دارد؛ یکی اینکه کشور شما با مشکل کمبود بودجه روبهروست و از سوی دیگر خرید این سلاحها میلیونها دلار برای شما هزینه خواهد داشت. شما چطور این مساله را حل میکنید؛ آیا میتوانید برای آن پول نقد پرداخت کنید؟
نفت و پول نقد مساله مهمی است، اما خون و جان مردم عراق نیز نزد ما اهمیت و ارزش بالایی دارد. خریدن سلاح و مهمات به عنوان یک موضوع تجملی در نظر گرفته نمیشود. باور ما این است که شرف و جان مردم عراق برای استقلال این کشور بسیار مهم و حیاتی است. قرار نیست با صرف هزینهها و مبالغ فراوان استقلال و عزت مردم عراق حفظ نشود. این کار را برای تفریح انجام نمیدهیم، در واقع به دنبال حفاظت از جان عراقیها و حفظ شان و کرامت آنها هستیم. به طور طبیعی سلاحهایی را خریداری میکنیم که برای حفظ امنیت و استقلال کشور ضروری باشد.
آمریکا در گذشته تمایل چندانی به ارسال سلاحهای پیشرفته به عراق نداشت. آنها این تصور را داشتند که ممکن است این سلاحها به دست ایران برسد. نظر شما در این باره چیست؟
روابط دوگانه آمریکا و عراق موضوعی است که کاملا با روابط آمریکا و ایران تفاوت دارد. تسلیحات در عراق یک موضوع کاملا عراقی است و نگرانی نسبت به ایران دلیلی ندارد. ما هماکنون سلاحهای خود را از طریق بازارهای بینالمللی خریداری میکنیم. بازار سلاح هماکنون در جهان آزاد است و هر فردی با قدرت خرید میتواند آن را خریداری کند. این مسالهای که مطرح کردید مربوط به ذهنهای به روز نشده است. از سوی دیگر باید به این موضوع توجه داشت که ایران یک کشور ضعیف نیست. این کشور صنعت تسلیحاتی خوبی دارد و در بازارهای بینالمللی نیز حضور پیدا میکند. در واقع سلاح ندادن آمریکاییها به ما هیچ ربطی به این موضوع ندارد. این مساله به هیچ وجه توجیه منطقی ندارد.
اما بتازگی برخی مقامات عراقی گفتهاند در صورتی که ایالات متحده سلاح در اختیار عراق قرار ندهد، برای تامین این خواسته به سمت ایران خواهیم رفت. آیا به این معناست که عراقیها به سلاحهای مورد نیاز خود نرسیده و به دنبال گزینههای دیگری باشند؟
این به سوالی که به آن اشاره کردید ارتباط ندارد . شما در ابتدا میگویید این نگرانی وجود دارد که ایران از فروش سلاحهای آمریکایی به عراق نفع ببرد، حال میگویید به جای سلاحهای آمریکایی ما از ایرانیها سلاح خواهیم خرید. ما به سلاح نیاز داریم و تا زمانی که با عملکرد و آموزش نیروهای عراقی تناسب داشته باشد، برای تامین این مساله به بازارهای بینالمللی مراجعه میکنیم. این دقیقا همان اصلی است که در زمان خریداری سلاح از کشورهای مختلف به آن توجه میکنیم. نیروهای مسلح در هر کشوری براساس سلاحهای مشخصی آموزش میبینند. ممکن است این سلاحها مربوط به الگوی شرقی یا غربی باشد. ما در بازار به دنبال مواردی هستیم که بتواند به بهترین نحو ممکن نیازهای ما را پاسخ دهد.
داعش اخیرا حملات گستردهای را به میادین نفتی در بیجی انجام داده است. شما چگونه توانایی داعش در انجام حملات مختلف در مناطق مختلف عراق را توضیح میدهید؟
دولت سوریه و عراق ضربات سختی به داعش وارد کردهاند. در همین حال این گروه تروریستی تلاش میکند برخی حملات را جبران کرده و نشان دهد هنوز در میدان جنگ حضور دارد. این طبیعت هر جنگی است: ضربه زدن و فرار. شما در ابتدا پیشروی و سپس عقبنشینی میکنید. از سوی دیگر، درگیریهای نظامی زیادی بین نیروهای عراقی و داعش است. نزدیکی بغداد، بین هلوک و کربلا، در اسحاقی و دیاله مکانهایی است که پیشتر توپخانه داعش در آنجا حضور داشت. اما هماکنون از تمامی این مناطق عقب نشینی کرده است. این موضوع حاکی از پیشروی مشخص نیروهای عراقی است. در اینجا باید از عوامل متعددی تشکر کرد که در این پیروزیها دخیل بودهاند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا تاکنون حملات هوایی علیه مواضع القاعده و داعش در عراق و سوریه انجام داده است. اجازه بدهید در مورد عراق صحبت کنیم. آیا این حملات بر توانایی داعش در انجام حملات بیشتر تاثیر گذاشته است؟
شکی وجود ندارد که آنها تاثیرات مثبتی داشتهاند، اما امیدواریم این حملات با سرعت بیشتر و در مقیاس گستردهتری انجام شود، در غیر این صورت حتی اگر بزرگترین کشور دنیا نیز در این امر شرکت داشته باشد، توانمندیهای بینالمللی چندان کاربردی نخواهد داشت. چالش کنونی ما، داعش است. پاسخ مورد نیاز باید به گونهای باشد که بتواند در مقابل این چالش بایستد. با ارزشترین موضوع در این جنگ، جان انسانهاست. عراق نیروهایی دارد که با شجاعت و جدیت در حال جنگ هستند. آمریکاییها با تامین ادوات در حال حمایت از عراق هستند. اما تمامی این تسلیحات در مقابل جان مردم، ارزشی ندارد. سربازان عراقی هماکنون در حال جنگ با دشمن هستند و پیروزیهای متعددی به دست آوردهاند. همانطور که گفتم انتظار داریم پاسخ به این چالش سریعتر و گستردهتر باشد.
شما وقتی از «بیشتر» صحبت میکنید، منظورتان انجام حملات هوایی بیشتر است یا حضور بیشتر نیروهای بینالمللی در خاک عراق برای مبارزه با داعش؟
به هیچ وجه نیاز به حضور نیروهای خارجی در خاک عراق نداریم. زمانی که در وزارت خارجه نامهای را برای دریافت کمکهای بینالمللی به منظور مبارزه علیه داعش فرستادیم، بر همین موضوع تاکید داشتیم. صراحتا اعلام کردیم حضور هیچ پایگاه نظامی خارجی را داخل کشور که دوباره فضای اشغال در گذشته را تداعی کند، نمیپذیریم. حمایت مالی، پوشش هوایی، حمایت لجستیک و کمک اطلاعاتی مواردی است که به آن نیاز داریم. البته باید توجه داشت که این جنگ از ماهیت نظامی خود به یک مشکل انسانی تبدیل شده است. نیاز به کمکهای انسانی برای آوارگان عراقی داریم که طی این مدت خانههای خود را از دست دادهاند و هماکنون تعدادشان به حدود 5/2 میلیون نفر میرسد. ما خواستار کمک در این زمینه هستیم. اما سختترین کار در این میان، مدیریت عملیات میدانی است. شهروندان عراقی نیاز مبرم به رسیدگی سریع دارند.
در نبرد علیه داعش، آنچه ما شاهد آن هستیم این است که این نبرد توسط شبه نظامیانی به پیش میرود که تحت عنوان «بسیج مردمی عراق» شناخته میشوند. هماکنون این اتهام علیه آنها مطرح میشود که اقدامات خشنی علیه جامعه سنیها در عراق انجام میدهند. شما این مساله را چگونه توضیح میدهید؟
نیروهای بسیج مردمی به هیچ وجه شیعیانی علیه سنیها نیستند. این دقیقا یکی از مسائل تفرقهبرانگیز است که به شدت آن را رد میکنیم. نیروهای مردمی در واقع گروهی از مردم عراق هستند که احساس میکنند این وظیفه ملی و دینی آنها است تا از کشور خود دفاع کرده و مانع از وقوع حوادثی شوند که در موصل اتفاق افتاد. آنها در این مسیر قدم گذاشتند. این یک مساله فقط مربوط به سنیها نیست. شما چه انتظاری از اعضای جامعه مردمی در الانبار و صلاحالدین دارید که از سنیها، شیعیان و کردها تشکیل شده است. چتر حمایتی نیروهای نظامی عراق نیز به گونهای است که بین این موارد تفاوتی قائل نمیشود و نمیگوید این فرد سنی، شیعه، کرد، ترکمن یا عرب است. همه آنها در کنار یکدیگر فعالیت میکنند. خالد العبیدی، وزیر دفاع عراق یک فرد سنی است. این مساله که در برخی شبکههای ماهوارهای مطرح میشود، به هیچ وجه در عراق وجود ندارد.
آقای وزیر شما بخوبی میدانید ارتش عراق ضعیف شده است و این شبهنظامیان پشتوانه مالی گستردهای به واسطه مراجع دینی دارند. در نبود ارتش قوی برخی از حضور این نیروها احساس نگرانی میکنند. نظر شما در این باره چیست؟
نه به هیچوجه، این شبهنظامیان برای حفاظت و حمایت از دولت ایجاد شدهاند. مراجع دینی در حال رقابت با دولت نیستند. مرجعیت دینی در امور کشور دخالتی نداشت تا اینکه عراق در آستانه فروپاشی قرار گرفت. آنها از مردم خواستند بر اساس وجدان انسانی و ملی خود وارد کار شوند و بین شیعه و سنی تفاوت قائل نشدند و در تمامی موارد و موقعیتها بر قدرت نیروهای نظامی عراق تاکید داشتهاند. در واقع آنچه باعث تفاوت در این کمیتههای مردمی میشود، غرور ملی این افراد همراه با حس فداکاریشان است. آنها اینجا هستند تا بدون ترس از داعش، جان خود را فدای کشور کنند. البته همیشه ممکن است فساد در یک یا چند مجموعه وجود داشته باشد، اما کمیتههای مردمی نشان دادند شجاعت لازم را برای نبرد دارند و حتی پیش از آنکه ائتلاف بینالمللی به درخواست ما پاسخ بدهد، آنها وارد میدان نبرد شدند.
ژنرال دیوید پترائوس که پیشتر فرمانده ائتلاف بینالمللی بود، اخیرا در اظهارنظری گفته، چالش بلندمدت عراق نه داعش، بلکه شبهنظامیان شیعه است. نظر شما در این مورد چیست؟
من این موضوع را تاکنون نشنیدهام. اما هر زمانی که او چنین حرفی بزند، پاسخش را خواهم داد. اگر این سخن مربوط به شماست، پس پاسخ شما را میدهم. اما من هنوز چنین حرفی از دیوید پترائوس نشنیدهام. این موضوع بههیچوجه درست نیست. اول اینکه شیعیان در عراق به گونهای رفتار نمیکنند که گویی سیاست زدهاند. آنها در کنار برادران سنی خود بخشی از جامعه عراق هستند و هر دوی شیعه و سنی در کنار یکدیگر و همراه با شهروندان دیگر مذاهب در کمال آرامش زندگی میکنند. چه کسی به سنجار حمله کرد. آنهایی که به سنجار حمله کرده و شرایط سختی برای برادران ایزدی ما ایجاد کردند، نه شیعه بودند و نه سنی. سنیها هماکنون در موصل هستند؛ موصل پایتخت قانونگذاری در عراق است. الانبار، تکریت و صلاحالدین همگی جزو مناطق اکثرا سنینشین عراق هستند. معاذ الکساسبه، خلبان سرشناس اردنی هم سنی بود.
تمام این اقدامات تروریستی بیشتر برای ضربه زدن به سنیها بوده است. بههیچوجه درست نیست که این اقدامات را به سنیها نسبت بدهیم. موضوع دیگر اینکه شیعیان مردم ابتدایی عراق بودهاند. امیدوارم که شما دانش فرهنگیتان را ارتقا داده و اطلاعات کافی در مورد تاریخ شیعیان و سنیها در عراق و ایران بهدست آورید. ایران در قرن شانزدهم شاهد ورود مذهب تشیع به کشورش بود. قبل از آن، مذهب ایران سنی بود. چرا ما آنها را شیعه مینامیم؟ زیرا آنها پیروان علی بن ابیطالب (ع) هستند. بنابراین شیعیان اعرابی هستند که ابتدا در عراق بودند. به همین دلیل نیازی وجود ندارد که بگوییم شیعیان به ایران مربوط میشوند. ایران به هیچ وجه به این موضوع نیاز ندارد. در واقع ایران از عراق حمایت کرده است و این در حالی است که این کشور به خاطر جنگ خسارات زیادی دید. ایران همواره از عراقیها چه در جبهه مخالفان و چه در میان دولتیها حمایت کرده است. شیعیان عراق به خودشان افتخار میکنند و سنیها را برادران خود میدانند. این ایده تفرقهانگیز در ذهن افرادی وجود دارد که بهدنبال زیاد کردن اختلافات هستند. آنها موضوعات و مسائل را آنطور که میبینند، برای دیگران تعبیر و تفسیر میکنند. عراق این موضوع را بارها ثابت کرده است، اما اجازه بدهید یک سوال از شما بپرسم: هماکنون چه کسی موصل را کنترل میکند؟ در واقع داعش است که این شهر و بخشی از الانبار و بخشی از صلاحالدین را در اختیار دارد. آیا تصور میکنید این موضوع بر حضور سنیها در پارلمان تاثیر گذاشته است؟ آنها با تمام عزت و احترام هماکنون در پارلمان و دولت هستند. ما هیچگاه در پارلمان به آنها نگفتهایم افرادی که ادعا میکنند سنی هستند این کارها را انجام دادهاند. ما همواره با آنها از سر احترام و محبت سخن گفتهایم. رهبران سنی ما هماکنون کنترلی بر سنیها و بخصوص در موصل که از سوی دشمنان آنها اداره میشود، ندارند؛ به همین دلیل تنها چیزی که باعث پیوند ما میشود، احترام به یکدیگر است. من صرفا به سنیها یا شیعیان وابسته نیستم. در این جامعه نیز سنیها و شیعیان بد هم وجود دارد. شما همچنین میتوانید یک عرب یا یک کرد بد پیدا کنید. بنابراین من نمیتوانم کل جامعه سنیها را براساس رفتار یک نفر قضاوت کنم. همین مساله برای شیعیان و کردها نیز صدق میکند.
ایران نقش مهمی در نبرد علیه داعش در عراق دارد و کمکها و مشاوران نظامی در اختیار شما قرار داده است. آیا این امکان وجود دارد که در آینده ایران، عراق و آمریکا با یکدیگر همکاری کرده و به نبرد علیه داعش بپردازند؟
این مقابله در خاک عراق انجام شد و تصمیمگیری آن هم با عراق بود. با این حال آنها موافقت کردند و هر زمانیکه عناصر و دشمنان مشترک در عراق داشته باشند به ما کمک کنند. مهم این است که ابتکار عمل باید در دست عراق باشد زیرا هر اتفاقی که در خاک عراق میافتد باید در راستای تمامیت ارضی و قانون اساسی عراق باشد. این موضوع میتواند با همکاری مقامات عراقی صورت گیرد و به هیچ وجه مسالهای به عراق دیکته نخواهد شد.
اجازه بدهید در مورد بحران یمن صحبت کنیم. شما علنا با حملات ائتلاف به رهبری عربستان علیه مواضع حوثیها و طرفداران علی عبدالله صالح مخالفت کردید.
ما نشست اتحادیه عرب را رد کردیم زیرا به عنوان یک اصل ما با هرگونه دخالت در امور داخلی یک کشور عرب مخالف هستیم، بخصوص اگر صحبت از مداخله نظامی باشد. به دلیل اینکه این موضوع منطقه را وارد جنگهای طولانیمدت کرده و خسارات فراوانی بر جای میگذارد. ما با این مساله به عنوان یک اصل استراتژیک مخالفت کردیم.
بر این اساس، بهترین روش و راهکار برای برونرفت از بحران کنونی یمن چیست؟
مذاکره بین احزاب مختلف، زیرا حوثیها در یمن همچون داعش در عراق نیستند. داعش از ابتدا از افراد 62 ملت سراسر دنیا تشکیل شده بود. اما در مورد حوثیها باید گفت که آنها یمنی بوده و متعلق به این کشور هستند.
اما برخی کشورهای منطقه ادعا میکنند حوثیها تحت کنترل ایران هستند و با گسترش تفکر شیعیان، عربستان احساس بیثباتی میکند؟
من هیچ نظری در این مورد ندارم زیرا آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه وجود ندارد. اما من بین گسترش ایدهها و سیاسی کردن مسائل تفاوت قائل میشوم. حوثیها یمنی هستند و ریشه اعراب به یمن بازمیگردد. بنابراین اگر آنها به خاندان پیامبر (ص) احترام میگذارند، این موضوع مایه افتخار است و من مخالفتی با آن ندارم. ما همچنین به اصحاب پیامبر(ص) نیز احترام میگذاریم و با آنها دشمنی نداریم. همه ما مسلمان هستیم و به «لااله الاالله و محمدرسولالله» ایمان داریم. حال شاهد این هستیم که به یک نقطه جدید رسیدهایم و این است که اگر شما حوثی باشید، در نتیجه شیعه هستید و اگر شیعه باشید، پس ایرانی هستید. این یک منطق تنشزاست. این موضوع دقیقا شبیه افرادی است که نمیتوانند بین ایران فارس و ایران شیعه (ایران قبل از اسلام و بعد از اسلام) تفاوت قائل شوند. اعراب حوثی و شیعیان حوثی. حال ما باید بدانیم که معنای حوثی چیست؟ آنها طرفدار خاندان پیامبر (ص) هستند. این چه مشکلی دارد. به این معنا نیست که آنها از ایران آمدهاند.
شما مخالف حملات عربستان در یمن علیه حوثیها هستید و با تشکیل نیروهای مشترک که توسط اتحادیه عرب اعلام شد، مخالفت میکنید. دلیل این موضوع چیست؟
ما در مورد یک ارتش مشترک عرب اظهارنظری نکردهایم، اما با دخالت در یمن مخالف بودیم. مخالفت کردن منافاتی با داشتن یک نیروی ذخیره ندارد. ما باید نیروی ذخیره داشته باشیم. این ایده و اصل تاحدودی خوب بود، اما در مسیری قرار گرفت و عملی شد که شرایط و فضای مناسبی ایجاد نکرد. ما امیدواریم مذاکرهای انجام شود تا این ایده نظامی مشخص شده و ما با همه ابعاد آن آشنا شویم. آیا این یک کار گروهی است یا یک ساختار جدید؟ از سوی دیگر این موضوع نباید در نشست وزرای خارجه و روسای جمهور اتحادیه عرب مطرح شود. رهبران و فرماندهان نظامی را که تجربه و توانایی لازم در این زمینه دارند باید وارد این کار شوند. در همین حال، کشورهای عضو باید پیش از رسیدن به قاهره از این موضوع اطلاع پیدا میکردند. این موضوعی نیست که بتوانید ناگهانی آن را انجام دهید. این مساله باید یک مقدمه داشته باشد. ارتش عراق در سال 1921 شکل گرفت و تا شش سال دیگر، این ارتش صد ساله میشود. قهرمانان عراقی در نبردهای متعددی جنگیدند. آنها نباید به محض ورود به نشست، از چنین طرحی مطلع شوند. بنابراین ما با آن مخالفت کردیم زیرا فاقد اجزای کافی و لازم برای موفقیت بود. ما نیروی ذخیره داشتیم و گفتیم پیش از رسیدن دیپلماتها در قاهره، این موضوع باید به اطلاع افسران عالیرتبه نظامی میرسید.
به نظر شما بهترین راه برای کم کردن اختلافات میان شیعیان و سنیها در جهان عرب چیست؟
این موضوع به هیچ وجه در گذشته مطرح نبود و از سال 2003 آغاز شد. این رویکرد مشخص برخی دولتها بود که بین سنیها و شیعیان در جهان اسلام اختلاف بیندازد. وقتی ما در مورد الگوی عراقی سخن میگوییم، از یک مکتب فکری حرف میزنیم که براساس آن شیعیان و سنیها زندگی مسالمتآمیزی در کنار یکدیگر داشته باشند. هیچ شهر عراق یا قبیله عراقی وجود ندارد که در آن شیعیان و سنیها در کنار یکدیگر نباشند. آنها در کمال آرامش در کنار هم زندگی میکنند. ما شاهد همکاری آنها در مدارس، بیمارستانها و کارخانهها هستیم. پیشتر اصلا چنین موضوعی مطرح نبود. اما خدا را شکر هماکنون اوضاع خوب است. براساس آمار موجود، 27 درصد از ازدواجها بین شیعیان و سنیهاست. از هر چهار عراقی، یک نفر خویشاوند سنی و شیعه دارد. اما افرادی که به دنبال اختلافافکنی هستند، از این صلح و آرامش ما راضی نیستند. آنها میخواهند این رابطه مسالمتآمیز را خراب کرده و به یک جنگ فرقهای بکشانند. امیدواریم آنها شکست خورده و به هدف خود در این راه نرسند. زیرا این موضوع به جامعه اسلامی ضربه میزند. در واقع این جنگ هیچ برندهای ندارد. برندگان و بازندگان این جنگ هر دو شکستخورده محسوب میشوند.
تصور میکنید امکان مذاکره میان ایران و عربستان در آینده نزدیک وجود دارد؟
هیچ مشکلی وجود ندارد که راهحل سیاسی نداشته باشد. اگر همه طرفها حسننیت داشته باشند، ما آمادهایم در این زمینه مشارکت کنیم. ما اعتقاد داریم که امکان یافتن زمینه مشترک در این رابطه وجود دارد. منافع مشترکی بین ما وجود دارد و بخصوص اینکه هیچگاه جنگی بین سعودیها و ایرانیها نبوده است. آنها هر دو همسایگان ما هستند: یکی در غرب و دیگری در شرق. ما امیدواریم آنها به هم نزدیکتر شوند. ما یک زبان ملی مشترک با سعودیها داریم و از سوی دیگر رابطه خوب همسایگی با ایران داریم. در ایران شیعیان و سنیها کنار هم هستند، گرچه اکثریت آن شیعه است. عراق نیز شیعه و سنی دارد. ما نشان دادهایم که میتوانیم با مسالمت کنار یکدیگر زندگی کنیم و میخواهیم بین شیعیان و سنیها در عراق تعادل ایجاد کنیم. تصور میکنم پیش از آنکه منطقه در معرض این خطر قرار بگیرد، هر دو طرف باید حساسیت این موضوع را درک کنند. بنابراین ما از روابط خوب با دو طرف لذت میبریم. ما همچنین از برقراری روابط خوب میان سوریه و ترکیه نیز استقبال میکنیم. این دو کشور اختلافی با هم ندارند. ما روابط مناسبی با هر دو طرف داریم. ما عقیده داریم که نزدیکی این دو کشور، به نفع کل منطقه خواهد بود.
شما گفتید که در جریان حملات آمریکا به مواضع داعش در سوریه، میان سوریه و آمریکا میانجیگری کردید. فکر میکنید میتوانید این موضوع را به مذاکره میان سوریه و آمریکا گسترش داده و بحران سوریه را پایان دهید.
این یک تلاش یکطرفه و نه یک میانجیگری بود. جانکری، وزیر خارجه آمریکا از من خواست این پیام را به سوریه برسانم که آنها قصد حملات هوایی به پایگاههای داعش در سوریه را دارند. من به این موضوع اشاره کردم که نگرانیهایی در این زمینه دارم. نمیخواستم حملاتی علیه مناطق مسکونی انجام شود و دخالتی در امور داخلی حکومت سوریه صورت بگیرد. من این پیام را گرفتم و زمانی که تنها یک بار از من خواسته شد در این زمینه میانجیگری کنم، آن را پذیرفتم؛ در واقع اگر شرایطی وجود داشته باشد که ما بتوانیم از ریخته شدن خون شهروندان بیگناه جلوگیری کنیم، آنگاه کاملا آماده هستیم.
الجزیره انگلیسی / مترجم: حسین خلیلی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
گفتوگوی بیپرده با محمد سیانکی گزارشگر و مربی فوتبال پایه
گفتوگو با محسن بهرامی، گوینده کتاب «مسیح بازمصلوب»
در استودیوی «جامپلاس» میزبان دکتر اسفندیار معتمدی، استاد نامدار فیزیک و مولف کتب درسی بودیم