«جام‌جم»، تاثیر تغییر شیوه برگزاری انتخابات مجلس بر ماهیت رقابت‌های پارلمانی را بررسی می‌کند

انتخابات استانی در اولویت بهارستان

قریب به 300 روز مانده به انتخابات مجلس دهم، تلاش‌ها برای اصلاح قانون انتخابات و استانی شدن رقابت‌های پارلمانی در کشورمان ادامه دارد؛ تلاش‌هایی که البته معلوم نیست بتواند با کسب نظر مثبت بهارستانی‌ها، در دستورکار نهادهای اجرایی انتخابات قرار گیرد.
کد خبر: ۷۹۰۴۷۷

دیروز نمایندگان مجلس با 142 رای موافق در برابر 68 رای مخالف، دستور کار خود را تغییر داده و بررسی استانی شدن قانون انتخابات را در اولویت خود قرار دادند تا نشان دهند عزمی جدی برای تغییر شیوه برگزاری انتخابات پارلمانی در کشورمان دارند. مهرداد لاهوتی، نماینده مردم لنگرود در مجلس که پیشنهاد تغییر دستور کار برای بررسی طرح استانی شدن انتخابات را داده بود، خطاب به نمایندگان گفت: «طرح استانی شدن انتخابات در کمیسیون شوراهای مجلس بررسی شده و با توجه به نزدیکی انتخابات مجلس می‌خواهیم بحث تغییر دستور کار را مطرح کنیم که این موضوع بررسی شود، زیرا دولت به عنوان مجری انتخابات باید تکلیف خود را بداند.

با وجود این پیشنهاد، قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در مخالفت با این تغییر دستور گفت: «وقتی شما انتخابات را استانی می‌کنید آیا اندیشیده‌اید که افراد برای به‌دست آوردن رای استان چه کارهایی باید انجام دهند؟ متاسفانه در کشور ما احزاب با پایه و خاستگاه مدنی که از دل مردم سرچشمه گرفته باشد، وجود ندارد. بسیاری از احزاب در کشور ما با آمدن دولت شکل گرفتند و با افول دولت شعله چراغ آنها نیز پایین آمده است... در چنین شرایطی اگر کسی بخواهد در استانی رأی بیاورد یا باید به گروه‌هایی که نفوذ دارند وابستگی داشته باشد یا باید به کسانی که سرمایه دارند و می‌توانند برای او تبلیغات اساسی راه بیندازند، بپیوندد که نتیجه آن این می‌شود که یک شرکت تبلیغاتی بگوید به فلانی رای بدهید و فلان جایزه را ببرید که این به نفع ملت نخواهد بود... با استانی شدن انتخابات مناطق محروم قطعا فراموش خواهند شد.»

در برابر دیدگاه‌های مخالف با طرح استانی شدن انتخابات، قسیم عثمانی نماینده بوکان در مجلس اظهار کرد: «طرح استانی شدن باعث می‌شود نمایندگان به نقش ملی و استانی خودشان بیشتر برسند و از نگاه نقطه‌ای که برای کشور مضر است، فاصله بگیرند.»

قوانین قدیمی و تلاش برای نشاط سیاسی

طی سال‌های گذشته، در آستانه برگزاری هر انتخابات، طرح‌هایی برای اصلاح قوانین انتخاباتی در دستورکار قرار می‌گرفته که در سه دهه گذشته کمتر عملیاتی شده، چراکه به‌نظر می‌رسد بسیاری از این اصلاحات بدون درنظر گرفتن گستره اثرگذاری انتخابات بوده و بویژه، ماهیت حزبی رقابت‌های پارلمانی را مورد توجه قرار نداده است.

سهم نابرابر شهرهای بزرگ و کوچک از کیک انتخابات

با وجود این‌که استانی شدن انتخابات مجلس، فارغ از بحث‌های موجود درباره نسبت رقابت‌های پارلمانی و جناح‌بندی‌های سیاسی، تغییر شکل انتخابات را مورد توجه قرار داده، اما تصویب آن همچنان با اما و اگرهایی روبه‌روست.

چنان‌که از اظهارات مخالفان استانی شدن انتخابات پیداست، نمایندگان شهرهای کوچک، مخالف تصویب این طرح هستند، زیرا معتقدند استانی شدن انتخابات پارلمان، موازنه انتخاباتی را به سود چهره‌های شناخته شده در شهرهای بزرگ تغییر خواهد داد. با این حال موافقان، با این استدلال که استانی شدن انتخابات، نماینده‌ها را از دغدغه‌ها و وعده‌های بخشی‌نگرانه دور می‌کند، تصویب این طرح را به سود ارتقای شأن و جایگاه مجلس در ساختار سیاسی کشور می‌دانند.

براساس طرحی که نمایندگان مجلس برای استانی شدن انتخابات ارائه کرده‌اند، «در انتخابات مجلس، محدوده جغرافیایی هر استان به عنوان حوزه استانی انتخابات محسوب می‌شود». «تعداد نمایندگان هر حوزه استانی معادل تعداد نمایندگان حوزه‌های انتخابیه موجود در استان است» و «رای‌دهندگان در هر حوزه انتخابیه می‌توانند به تعداد نمایندگان لازم برای استان از بین نامزدهای انتخاباتی استان، نمایندگان موردنظر خود را انتخاب کنند».

در این طرح تصریح شده است که «هر یک از داوطلبان نمایندگی مجلس باید منحصرا برای یکی از حوزه‌های انتخابیه موجود در استان ثبت‌نام کنند» و «از هر حوزه انتخابیه موجود در حوزه استانی نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۱۵درصد آرای صحیح مأخوذه حوزه انتخابیه موضوع تبصره یک ماده یک این قانون را کسب کنند و بالاترین رای را در کل استان به‌دست آورند، نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه محسوب می‌شوند.»

براساس نظر برخی منتقدان این طرح، در صورت استانی‌شدن فرآیند انتخابات مجلس ـ شبیه انتخابات خبرگان رهبری ـ نامزدهایی شانس بیشتری برای انتخاب دارند که چهره شناخته‌شده محسوب شده و بویژه در مراکز استان‌ها که تعداد رأی بیشتری دارند، شناخته‌شده‌تر باشند. همین واقعیت است که فعالان سیاسی شهرهای کوچک را به مخالفان طرح استانی شدن انتخابات تبدیل کرده، هر چند بخشی از نمایندگان فعلی مجلس به‌دلیل سرشناس بودن در استان خود، از این اصلاحیه انتخاباتی حمایت می‌کنند.

تقویت پارلمان‌های محلی، پیش‌شرط انتخابات استانی

علاوه بر تاثیراتی که استانی شدن انتخابات مجلس ـ مانند پیشنهاد تک‌مرحله‌ای شدن انتخابات که پیش‌تر مطرح شده بود ـ بر ساختار رقابت‌های حزبی خواهد داشت، تغییر رویکردهای اجرایی رأی‌گیری نتایجی در حوزه توزیع قدرت سیاسی از منظر جغرافیایی نیز دربردارد که سیاستگذاران باید آن را مورد توجه قرار دهند. بنابراین مساله اساسی در طرح استانی شدن انتخابات، نه‌فقط نقش تعیین‌کننده آن در تغییر معادلات سیاسی در رقابت‌های حزبی، که تاثیر آن بر توجه به شهرهای دورافتاده است.

یکی از جدی‌ترین نقدهای وارده به طرح موجود آن است که استانی‌شدن رأی‌گیری‌های انتخاباتی، از اهمیت رأی‌های اندک حوزه‌های انتخابیه که جمعیت کمی دارند، خواهد کاست و این در حالی است که در شیوه فعلی رأی‌گیری، نامزدها دست‌کم برای برخورداری از رأی بیشتر هم که شده، مطالبات این شهرستان‌ها را مطرح می‌کنند.

کولیوند، موافق طرح:

استانی شدن انتخابات از ارتباط مردم و نمایندگان نمی‌کاهد

محمدجواد کولیوند، نایب‌ رئیس کمیسیون شوراهای مجلس درباره طرح استانی شدن انتخابات گفت: براساس طرح استانی‌ شدن انتخابات مجلس، نامزدهای انتخاباتی باید از حوزه انتخابیه خود حداقل ۱۵ درصد آرا را به‌دست آورند و در صورت تحقق این موضوع، آرای آنان در کل استان مربوط با دیگر نامزدها مقایسه می‌شود.

نماینده کرج که یکی از طراحان و موافقان این طرح به‌شمار می‌رود، در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح کرد: بعد از تغییر دستور، احتمالا این طرح روز چهارشنبه (امروز) در دستور کار مجلس قرار گیرد. او با اشاره به این‌که طرح استانی شدن انتخابات در ادوار گذشته مجلس نیز مطرح بوده ولی این‌بار با اصلاحاتی ارائه شده، افزود: قرار بود که نامزدها به صورت کلان و استانی در انتخابات حاضر شوند، اما براساس اصلاحات نهایی همه حوزه‌های انتخابیه در انتخابات نماینده خواهند داشت، اما این موضوع با ترکیب حوزه شهرستانی و استانی صورت می‌گیرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا چنین طرحی باعث کم شدن ارتباط مردم با نمایندگان نخواهد شد، گفت: چنین اتفاقی رخ نخواهد داد زیرا نمایندگان علاوه بر مباحث کلان در مجامع استانی، موظف به پاسخگویی به مردم هستند.نماینده کرج افزود: با تصویب چنین طرحی نمایندگان مجلس می‌توانند بیشتر به مباحث کلان کشور بپردازند و فرصت مطالعه و تحقیق برای بررسی قوانین را داشته باشند.

حاجی دلیگانی، مخالف طرح:

استانی شدن انتخابات باعث کاهش توجه به نقاط محروم می شود

حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس در مخالفت با اجرایی‌شدن طرح استانی انتخابات مجلس گفت: اجرای این طرح چیزی جز کاهش دسترسی مردم به نمایندگان نیست.نماینده شاهین‌شهر و میمه با تاکید بر این‌که از مخالفان سرسخت این طرح به‌شمار می‌رود، افزود: با اجرایی شدن طرح استانی انتخابات مجلس، علاوه بر کاهش ارتباط بدنه جامعه با نمایندگان، مشارکت و حضور برای رأی به نامزدهای انتخاباتی کاهش می‌یابد.وی تاکید کرد: با اجرایی‌شدن این طرح، هزینه تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی افزایش می‌یابد و با اضافه شدن هزینه تبلیغات، ارائه پیشنهاد از سوی برخی افراد فرصت‌طلب به نمایندگان احتمالی بیشتر می‌شود.او با اشاره به این‌که ‌اکنون یک نماینده می‌تواند در حوزه انتخابیه خود جوابگوی مردم حوزه انتخابیه‌اش باشد، گفت: با اجرایی‌شدن طرح استانی شدن انتخابات، نماینده‌های استان، برطرف کردن مشکلات مردم را به‌عهده یکدیگر می‌اندازند و حالت نامتعادل در میان نمایندگان به‌وجود می‌آید.حاجی‌دلیگانی افزود: با این طرح دیگر نقاط محروم و دورافتاده کمتر مورد توجه نماینده قرار می‌گیرند و بیشتر توجه معطوف به مرکز استان می‌شود.وی در پاسخ به نظر موافقان که کلان‌نگر شدن نمایندگان را از مزایای این طرح عنوان می‌کنند، گفت: درست است که باید مسائل کلان مورد توجه نماینده باشد، اما مسائل مهم، از متن جامعه به نمایندگان منتقل می‌شود.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها