لیبی اسیر جنگی بی سرانجام

درگیری‌ها روز جمعه و پس از آن آغاز شد که نیروهای وابسته به دولت مستقر در طرابلس و ائتلاف نظامی فجر لیبی به شبه نظامیان وابسته به خلیفه حفتر و ائتلاف عملیات کرامت حمله کردند. جمال ناجی، رئیس رسانه‌های خارجی دولت طرابلس گفت: حفتر هیچ جایگاهی در طرابلس ندارد و هرگز اجازه نمی‌دهیم وارد پایتخت شود.

این روزها درگیری و جنگ به اتفاقی عادی در مناطق پایتخت تبدیل شده و ایست‌های بازرسی در بیشتر راه‌‌های منتهی به طرابلس وجود دارد. محمد، یکی از شهروندان منطقه تاجورنا که در نزدیکی مناطق درگیری زندگی می‌کند، در این زمینه می‌گوید: ما هر روز با صدای انفجار بیدار می‌شویم. چگونه عده‌ای می‌توانند در مورد صلح صحبت کنند در حالی که عده دیگری مردم را می‌کشند. باید اول درگیری‌ها را متوقف کرد و بعد پای میز مذاکرات نشست.

نمایندگان دو طرف برنامه‌های مدنظر خود را برای تشکیل دولت وحدت ملی روز بیست و چهارم مارس به برناردینو لئون، نماینده سازمان ملل در مراکش ارائه کردند. حال سازمان ملل تلاش می‌کند این پیشنهادها را در قالب یک برنامه تصویب کند. لئون چند روز پیش و در آغاز مذاکرات طرفین، گفت: امیدوارم این آخرین دور برای پایان دادن به این تنش‌ها باشد.

مذاکرات سازمان ملل در این زمینه سپتامبر 2014 آغاز شد. این مذاکرات در ابتدا در ژنو بود و حال در مراکش دنبال می‌شود. فعالان، سیاستمداران، رهبران قبایل و رهبران شبه نظامیان در لیبی در این فرآیند شرکت کرده‌اند. در این میان نبرد میان گروه‌های مخالف بر سر کنترل شهرهای مهم، میادین نفتی و پایگاه‌های نظامی همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر تروریست‌های داعش از تنش‌های به وجود آمده در این کشور سوءاستفاده کرده و به دو گروه مخالفان حمله می‌کنند.

یکی از شخصیت‌های بازرگان مصراته که در این مذاکرات شرکت کرده به الجزیره می‌گوید:‌ «لیبیایی‌ها باید بدانند که هیچ فردی برنده این جنگ نخواهد بود. جنگ خلیفه حفتر علیه تروریسم تنها باعث ویرانی بیشتر در این کشور شده است. تنها راهکار موجود این است که طرفین بر سر تشکیل دولت وحدت ملی با هم توافق کنند». یکی دیگر از چالش‌های پیش‌رو، سخنانی است که حفتر اوایل هفته گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی در اردن به آن اشاره کرد. وی گفت: در صورتی که مذاکرات شکست بخورد، راهکار نظامی تنها راه موجود است. وقتی سرزمین ما توسط شبه نظامیان و تروریست‌ها در حال دو پاره شدن است، این روش بهترین پاسخ است.

در این میان مجلس نمایندگان تحت حمایت دولت مستقر در طبرق تلاش کرده است شرکت ملی نفت لیبی و بانک مرکزی این کشور را تحت کنترل خود در آورد. البته این دو سازمان تلاش کرده‌اند در بحبوحه این درگیری‌ها نقش بی طرفانه‌ای داشته باشند. ریچارد مانیسون، تحلیلگر موسسه انگلیسی «چشم اندازهای انرژی » در این زمینه گفت: این گونه تلاش‌ها برای ایجاد یک شبکه فروش مجزا در واقع باعث بی ثبات شدن بازار می‌شود. در این شرایط بازار نمی‌داند که کدام طرف فروشنده قانونی در این کشور خواهد بود. وی افزود: به این ترتیب نبرد میان گروه‌های مخالف ادامه پیدا می‌کند تا هرکدام‌شان زودتر بتواند کنترل این میادین و فروش نفت را به دست بگیرد.

لیبی روزانه 550 هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کند و با توجه به این‌که میادین مهم رای لانوف و اس سیدر در جریان درگیری‌ها آسیب دیده‌اند، جریان تولید در نوسان است. بنا به گزارش‌های سازمان ملل بیش از 400 هزار آواره در داخل این کشور وجود دارد و علاوه بر این طی یک سال گذشته حدود 2800 نفر جان خود را در درگیری‌ها از دست داده‌اند.

با توجه به بسته شدن شرکت‌های بین‌المللی، سازمان‌های غیر دولتی و سفارت‌ها در لیبی، اوضاع بیش از پیش به وخامت گراییده است. هم‌اکنون لیبیایی‌ها احساس می‌کنند اسیر خشونت روزانه‌ای شده‌اند که آینده‌ای نامعلوم را برای آنها رقم زده است. یکی از دیپلمات‌های اروپایی نزدیک به این مذاکرات، گفت: در طبرق، افراطی‌ها در حال پیروز شدن هستند. اما در طرابلس آنها واقع‌بین‌تر هستند؛ آنها می‌دانند که باد در خلاف جهت آنها در حال وزیدن است و باید با طبرق به توافق برسند. وی افزود: برناردینو لئون کار بسیار دشواری را در این مذاکرات دارد و بعید می‌دانم این توافق بزودی شکل بگیرد. جامعه بین‌الملل و بخصوص ایتالیا و فرانسه از افزایش حضور داعش در لیبی ابراز نگرانی می‌کنند.

عبدالمنهام 30 ساله که ناظر گروهی از کارگران در بانک مرکزی است و در سال 2011 عضو گردان طرابلس در نبرد علیه قذافی بود، می‌گوید: امنیت اولویت اصلی ما است. ما از دولت وحدت ملی حمایت می‌کنیم زیرا نمی‌خواهیم اتفاقات بنغازی در پایتخت نیز بیفتد. اما انس القماطی، رئیس اتاق فکر «صادق» در لیبی عقیده دارد سازمان ملل به گروه‌های مبارز راهکار مشخصی برای پایان دادن به درگیری‌ها ارائه نکرده است. وی افزود: بسیاری از این افراد به‌خاطر اهداف منطقه‌ای، هویت خود و حفظ موقعیت اقتصادی مردم‌شان در جنگ هستند. در نتیجه تا زمانی که جواب مناسبی برای این مسائل ارائه نشود، آنها حاضر به زمین گذاشتن سلاح‌های خود نیستند.

الجزیره انگلیسی ‌/‌ مترجم: حسین خلیلی