رفع تحریم‌ها، چند هفته پس از توافق جامع هسته ای

دکتر "علی اکبر صالحی" روز یکشنبه در گفت و گو با برنامه "من طهران" شبکه خبری العالم تاکید کرد: هرکسی می خواهد روایت خودش را از مذاکرات هسته ای داشته باشد؛ ولی باید به این مسائل توجه داشت که اولا ما تا به امروز هیچ توافقی نکرده ایم، هرآنچه تا به امروز انجام گرفته، فهم مشترک روی موضوعات مختلف بوده، بین فهم مشترک و توافق فاصله قابل توجهی هست، از یک جهت، فهم مشترک برای رسیدن به توافق کمک می کند.

وی افزود: اگر فهم مشترکی روی موضوعات مهم نمی داشتیم، یقیناً اگر می خواستیم به یک توافقی برسیم، خیلی مشکل می شد، پس الان می توان گفت که زمینه برای رسیدن به توافق هموار شده، البته جزئیات و مسائلی هست که بعداً باید به آن رسیدگی کرد و این دو سه ماهی که پیش رو داریم، برای همین کار است.

تاسیسات هسته ای ایران تعطیل نمی شوند

صالحی گفت : اما روایت ما اینکه چرا ما می گوییم تا به امروز با توجه به فهم مشترک حاصل شده، خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران به هر حال یک بردی داشته است، برد به این صورت هست که هیچکدام از تاسیسات جمهوری اسلامی ایران تعطیل نخواهد شد.

وی خاطرنشان کرد : اگر به گفتار و موضع گیری های سابق مسئولان آمریکایی واروپایی توجه کنید ، مثلا در سال های گذشته ، متوجه خواهید شد که آن ها گفته بودند که مثلا ًایران نباید غنی سازی داشته باشد، ایران حق داشتن راکتور آب سنگین را ندارد و غیره ، یعنی ایران را درمسیری می خواستند ببینند ، مانند همان سرانجامی که برای لیبی انجام شد ، خب می بینیم که این اتفاق نیفتاد ، ما غنی سازی را داریم ، آب سنگین را داریم که می شود گفت دو فعالیت مهم است.

معاون رئیس جمهوری تاکید کرد که اورانیوم غنی شده وآب سنگین کالاهای استراتژیک هستند و جمهوری اسلامی ایران به لطف الهی توانست حقوقی که در ان.پی.تی و در اساسنامه آژانس دراین باره تصریح شده را به دست آورد.

وی یادآور شد : کشورهای عضو ان.پی. تی و عضو آژانس بالقوه می توانند از فعالیت های صلح آمیز هسته ای در همه عرصه ها استفاده کنند ، اما آیا این اتفاق می افتد ، مثلا الان کشورهای درحال توسعه که می خواهند نیروگاه هسته ای بسازند ، ازآن ها خواسته می شود که نامه ای را امضا کنند که از این حقوق بالقوه خود صرف نظر کنند یعنی اگر می خواهند از نیروگاه هسته ای برخوردار باشند ، نباید به دنبال این حقوق بروند .

صالحی گفت : من نمی خواهم نام کشورها را ببرم ، کشورهایی که در اطراف ما دارند نیروگاه می سازند و این حقوق را به نحوی از آنان سلب کردند. اما جمهوری اسلامی علیرغم همه فشارها و محدودیت هایی که کشورهای استکباری به ناحق به کشورهای درحال توسعه وارد می کنند ، توانست این حقوق خود را درباره حق غنی سازی و حق تولید آب سنگین تثبیت کند واین به نوبه خود ، امر مهمی است.

رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: پس روایت ما از اینکه ما برنده این مذاکرات هستیم ، یکی تثبیت حقوق مان هست ، آن ها با داشتن قدرت رسانه ای ، به گونه ای در افکار عمومی جهان جا انداخته بودند که گویی ما به دنبال سلاح می رویم ، این را جا انداخته بودند حالا هر چقدر هم که ما فریاد می زدیم که با فتوایی که مقام معظم رهبری دادند، و درجنگ تحمیلی عراق علیه ایران هم نشان داده بودیم ، ما هرگونه سلاح کشتار جمعی ، اعم از هسته ای ،شیمیایی و بیولوژیکی را ، چه تولید ، چه انباشت و به کارگیری وذخیره آن را حرام می دانیم ، اما آن ها حرف خود را می زنند ، پس دردنیا این گونه جا انداخته بودند که ما به دنبال اغراض غیرصلح آمیز هستیم .

ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت ناحق بود

صالحی ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت را اقدامی به ناحق توصیف کرد و افزود : آژانس ، شورای حکام نتوانست بر اساس بند دوازده خود ایران را به عنوان کشوری که ملتزم به قواعد و تعهدات خود نبوده ، معرفی کند، ولی علیرغم این پرونده ما را به شورای امنیت سازمان ملل فرستادند ، زمانی باید پرونده به شورای امنیت برود که شورای حکام آژانس تایید کند و مصداق بدهد که کشور خاطی خطا کرده است ولی ما خطایی نکرده بودیم .

وی تاکید کرد : تمام مسیری که طی کرده اند، غیرقانونی و ظالمانه بوده است ، ولی چون صاحب قدرت هستند ، این کار را کردند، برای همین است که می گوییم استکبار، استکبار یعنی همین ، آمریکا وارد عراق شد ، بدون اینکه از مجرای سازمان ملل عبور کند، هر موقع هر کاری که بخواهند انجام می دهند، به خاطر آن منطق قدرت ، به جای اینکه قدرت منطق سرکار باشد، پس روایت ما این است که حقوق ما تثبیت شد.

وی یادآور شد : اما آنها چگونه می توانند روایت خود را بیان کنندکه بگویند ما بردیم از دید آن ها ، آن ها اساس و فرض را براین گذاشته بودند که جمهوری اسلامی ایران به دنبال اغراض غیرصلح آمیز می رود و نیت ساخت سلاح هسته ای را دارد ، آن ها به افکار عمومی خود این طوری اعلام کردند که ما راه هایی را که منتهی به ساخت سلاح هسته ای می شد، به گونه ای ناهموار کردیم که چنانچه ایران اگر خواست به سمت سلاح هسته ای برود، حداقل یک سال طول بکشد و این هم روایت آنان از برد درمذاکرات هسته ای است.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در باره ابعاد مختلف مذاکرات هسته ای ، تاکید کرد : این مذاکرات سه لایه اساسی دارد، لایه اول و اصلی آن، فنی است ، اگر مسائل فنی حل نشود، سایر مسائل قابل حل نخواهد بود، هرچندآن ها موضوع را سیاسی کردند، اما یک موضوع فنی را سیاسی کردند و صبغه سیاسی به آن دادند، پس لایه اول فنی است که به لطف الهی توانستیم تا حدود قابل توجهی نقاط مورد اختلاف را به فهم مشترک برسیم . در امور فنی نقطه ای نیست که تا به امروز ما فهم مشترک نداشته باشیم .
صالحی گفت : لایه بعدی حقوقی است مسائلی مانند نظارت ها و دسترسی و لایه سوم ، سیاسی است که نهایتاً باید اراده سیاسی در هر دو طرف باشد ، مبنی براینکه حالا که طرفین به توافق رسیدند درامور فنی و حقوقی پس باید یک اراده سیاسی باشد که این تفاهم را به یک توافق الزام آور برای طرفین تبدیل کند.

صالحی گفت : در بعد فنی به فهم مشترک رسیدیم ، مسائل فنی از مسائل حقوقی و سیاسی روشنتر است مسائل فنی مسائلی است که علی الارض است واقعتیهایی است که روی زمین و کاملا روشن است و اقدام های لازم را انجام داده ایم و امادگی لازم هست چنانچه ورود پیدا کنیم به جزئیات ، می توانیم پیشنهاد خود را عرضه کنیم البته دوستان در حال کارکردن بر روی جزئیات بیشتر هستنداز آن جهت مشکلی نیست .

دوره اعتماد سازی 10 ساله است

معاون رئیس جمهوری تاکید کرد : وقتی که مذاکرات شروع شد امریکائیها بحث 25 سال را پیش کشیده بودند ایران نیز بحث دو سال را بالاخره در طول مذاکرات اینقدر این بحث ادامه یافت تا دو طرف نهایتا بر ده توافق کردند پس دوره اعتماد سازی همان ده سال است اما تفاهم شد که برخی امور موردی نه اساس و کلیت کار مواردی که خیلی برای ما محدودیت ایجاد نمی کند مثلا بازفراوری پلوتونیوم ، درافق 15 ساله ضرورتی برای بازفراوری نمی بینیم گفتیم اشکال ندارد اگرآنها گفتند باز فراوری پلوتونیوم وجود نداشته باشد زیرا برای ما اهمیتی ندارد یا معدنها که بر اساس پروتوکل عمل خواهد شد و خارج ازپروتوکل اقدامی نخواهیم داشت.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران افزود: ما سنگ اورانیوم را استخراج می کنیم و بعدا تغلیظ می کنیم و آنها می خواهند تفاهمی صورت گیرد که حجم مقدار کیک زرد که ما تولید کرده ایم، در مبدا مشخص شود که چقدر است. مثلا ما می گوییم 50 تن است در مقصد هم که باید به اصفهان حمل شود نیز مشخص شود. ما از مبدا که همان معادنمان است و هر جا سنگ اورانیوم استخراج کنیم و بعد تغلیظ کنیم و به کیک زرد تبدیل کنیم، اینها را باید به ‌اصفهان ببریم و به یو اف 6 تبدیل کنیم و جای دیگری این کار را انجام نمی دهیم. مثلا ما برای مدت 15 یا 20 سال ما پذیرفته ایم که این اطلاع اضافی را به آنها بدهیم؛ یعنی آنجایی که تبدیل به کیک زرد می شود با آژانس تفاهم می کنیم که چند تن است و در اصفهان نیز که تحویل می گیرند پلمپ شده است.

وی گفت : قرار شد ما 10 سال محدودیت بپذیریم و بعد از 10 سال آزاد هستیم که با یک آهنگی (پیش بریم.) درباره اینکه آزادیم تصور نشود که ‌فرض کنیم که ده سال پایان یافته و امشب شب آخر ده سال است و فردا صبح ما تغییر ناگهانی خواهیم داشت. این غیر ممکن است بلکه ما بعد از ده سال با یک شیبی سیر صعودی خود را ادامه خواهیم داد.

فکت شیت ایرانی ممکن است منتشر شود

وی درباره اینکه آیا ایران ممکن است «برگه شرح ماجرا» (فکت شیت) درباره تفاهم نامه لوزان منتشر کند گفت: ‌همین سخنانی که بنده و آقای ظریف و عراقچی ایراد کرده ایم همه اینها فکت شیت( شرح ماجرا) است. اکنون نه اینکه ما فکت شیتی نداشته باشیم، داریم، اما مسؤولیت این امر برعهده مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران است که دکتر ظریف است و می تواند با دکتر روحانی اگر صلاح دانستند منتشر کنند.

وی یاد آور شد: آمریکایی ها هم فکت شیتشان همین صحبت هایی است که ما کردیم، ولی مواردی را نادرست، مبهم و سوال برانگیز بیان می کنند. اما اساسش همان هایی بوده که بحث شده و درباره نطنز، فردو، اراک، تحریم ها و دسترسی ها و بازرسی ها بوده است. اساسش همین است. به عنوان مثال- که من همین جوری می گویم و نمی دانم که در فکت شیتشان هست یا نه - آنها بگویند که می توانند از تاسیسات نظامی ما هم بازدید کنند، در حالی که چنین چیزی وجود نداشته است بلکه ما پروتکل الحاقی را عمل خواهیم کرد. اگر آنها بخواهند فکت به معنای واقعیت باشد، باید آن را می نوشتند. اما آنها از پروتکل الحاقی به نفع خود استنباط و استخراج می کنند که ما با آن موافق نیستیم.

صالحی درباره اینکه آیا آنها درباره تاسیسات نظامی ایران شک و تردید کنند آیا به آنها اجازه بازدید از این تاسیسات داده می شود یا خیر گفت: خیر. درباره تاسیسات نظامی تکلیف کاملا مشخص است. جمهوری اسلامی ایران اجازه نمی دهد که از تاسیسات نظامی و تاسیسات غیر هسته ای بازدید شود و در این خصوص تکلیف روشن است. اما طبق پروتکل الحاقی ما عمل خواهیم کرد. در آنجا پیش بینی هایی کرده است و ما می آییم می گوییم که بروند اطراف آن منطقه را نمونه برداری کنند.

صالحی درباره اینکه اینکه آیا احتمال رسیدن به توافق نزدیک است و عوامل تهدید کننده این توافق چیست گفت: عناصری که ممکن است برای رسیدن به توافق تهدیدکننده باشند، لابی صهیونیستی در آمریکاست که به شدت در حال کار است. برخی کشورهای منطقه که علاقه مند نیستند این توافق حاصل شود به شدت کار می کنند و هم از نفوذ سیاسی و قدرت مالی خود استفاده می کنند که جای تاسف دارد.

وی افزود : کنگره بر اساس لابی صهیونیست تلاش می کند. در مجموع، باید گفت که وزن آنهایی که مایل به حل اند هنوز بیشتر از وزن آنهایی است که مایل به حل نیستند. از این رو، من درباره حل و فصل خوشبین هستم، اما ممکن است در فرایند گفتگوها و مذاکرت در طی سه ماه آینده یک مقداری فراز و نشیب داشته باشیم به ویژه درباره جزئیات تحریم ها و لغو آنها و مسائل حقوقی که باید گفتگوهای سختی داشته باشیم.

رئیس سازمان ا نرژی اتمی درباره لغو تحریم ها و اختلاف ها در خصوص اینکه آیا تحریم ها یکجا برداشته خواهد شد یا به تدریج تاکید کرد : این مسئله روشن است. زمانی که توافق حاصل شد- و این را اعلام کرده اند- اولا قطعنامه های شورای امنیت لغو می شود - و این اصلا در گفتگوهاست- بعد وارد مرحله اجرایی می شویم.

همان روز توافق ، قطعنامه ها لغو می شود

وی افزود : پس ابتدا توافقی حاصل خواهد شد و توافقنامه ای از طرف دو طرف که الزام آور است امضا می شود و همان روز قطعنامه ها لغو می شود و بعد وارد مرحله اجرایی می شود که در آن یک سری اقداماتی وجود دارد که ما باید انجام دهیم و اقداماتی نیز هست که آنها باید انجام دهیم.

معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی یادآور شد : اشکالی که پیش می آید اقدامات ما واقعی و عینی است به این معنا که برخی لوله و ماشین آلات را باید برداریم و اقدامات آنها روی ورقه و یکی سری قوانین و مقررات است. ما باید جانب احتیاط را به گونه ای حفظ کنیم که همزمانی و توازن بین این دو برقرار شود زیرا با یک قلم می توان یک جمله را حذف و اضافه کرد، اما وقتی که یک لوله بریده شود، نمی توان آن را به راحتی در همان لحظه به حال اول برگرداند.

وی بیان کرد : چگونگی رفع تحریم به لحاظ همزمانی یک مطلب است و مطلب دیگر این است که آنها گفته اند که برخی تحریم ها ممکن است به گونه ای دیگر بماند، نه تحریم های اقتصادی بلکه مثلا تحریم های تسلیحاتی. آنها گفته اند که ممکن است نه در چارچوب قطعنامه بلکه در چارچوب دیگری مثل یک پیوستی بنویسند که برای مدتی تحریم تسلیحاتی پابرجاست که اکنون در خصوص این مسائل همچنان گفتگوادامه دارد تا تمامی ابعاد آنها مشخص شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درباره اینکه چه مقدار زمان می برد که طرف ایرانی به تعهداتش عمل کند و طرف دیگر نیز تحریم ها را رفع کند گفت: ما تلاش می کنیم به ماه نرسد، اما ممکن است برخی به ماه برسد. مدتی طول می کشد و ما تلاش می کنیم این مدت را کاهش دهیم.