زندگی واقعی در قاب صبحی دیگر

برنامه‌های صبحگاهی در شبکه‌های مختلف تلویزیون با همین دیدگاه تولید می‌شوند و در ارائه آنها ایجاد حال خوب برای مخاطب اهمیت ویژه‌ای دارد. همه برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون با هدف ایجاد نشاط، امید و شادابی ساخته می‌شوند، اما در میان آنها «صبحی دیگر» وظیفه دیگری نیز بردوش دارد؛ این برنامه از شبکه آموزش به نمایش درمی‌آید و باید بتواند ضمن ایجاد نشاط، چیزی برای آموختن به مخاطب داشته باشد. صبحی دیگر به تهیه‌کنندگی رامین موسوی‌ملکی و با اجرای نیما کرمی و علی ‌نیکزاد، اردیبهشت 1389 در شبکه آموزش متولد شد و به مرور بخش‌های متنوع و متعددی پیدا کرد.

چهل تکه‌ رنگارنگ

برنامه صبحی دیگر بخش‌های متعدد و متنوعی دارد. از بخش‌های گفت‌وگو محور برنامه که دو تا شش دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد تا بخش‌های آموزش آشپزی و بازی‌های محلی.

رامین موسوی ملکی می‌گوید: صبحی دیگر آرام‌آرام و بر اساس خواست و نیاز مخاطب به سمتی پیش رفته که بخش‌های متعدد و متنوعی داشته باشد. در این برنامه علاوه بر خواست مخاطب به مسائل روز جامعه نیز توجه داریم و در مجموع تلاش می‌کنیم این برنامه هم فرحبخش باشد و هم مفید.

وی ادامه می‌دهد: وقتی رهبر معظم انقلاب به بازی‌های محلی اشاره کردند ما گروهی را به شهرستان‌ها فرستادیم تا این بازی‌ها را در برنامه معرفی کنیم یا همین طور وقتی قرار شد بر اساس خواست مخاطب به آموزش آشپزی بپردازیم راهی برای متفاوت‌شدن آن پیدا کردیم و از مردم خواستیم خودشان غذاهای محلی را آموزش بدهند.

آموزش‌های ساده در امر اداره خانه نیز از بخش‌های متنوع این برنامه است؛ مثلا این‌که در خرید برنج، چای و دیگر محصولات مورد نیاز باید به چه مواردی دقت کرد یا شیوه درست آویزان کردن لباس‌ها، شستن ظرف‌ها و اتوکشی لباس‌ها چیست. همین بخش‌های ساده و کوتاه از صبحی دیگر یک چهل‌تکه رنگارنگ ساخته که تماشای آن خالی از لطف نیست.

این برنامه هر روز حدود ده بخش مختلف به تماشاگران خود ارائه می‌کند که تمامی آنها وجه آموزشی نیز دارند. ملکی تاکید می‌کند: با توجه به رسالت شبکه آموزش باید آگاهی‌بخشی را مد نظر داشته باشیم، اما در کنار آن برای ایجاد نشاط صبحگاهی نیز بسیار تلاش می‌کنیم.

صبحی دیگر در آغاز برنامه‌ای گفت‌وگو محور بود، اما به مرور از حجم گفت‌وگوهای برنامه کاسته و به بخش‌های متنوع آن افزوده شد. به اعتقاد تهیه‌کننده این برنامه، کلاس درس هم نیازمند زنگ تفریح است و بخش‌های تصویری این برنامه حکم زنگ تفریح را دارند. وی برای ریتم و تنوع در یک برنامه صبحگاهی اهمیت بسیاری قائل است و از این روست که صبحی‌دیگر توانسته به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون بدل شود.

آینه‌ای در قاب کوچک

صبحی دیگر مانند بسیاری از برنامه‌های تلویزیون یک اتاق فکر دارد، اما به موازات آن از افکار و ایده‌های مخاطبانش نیز بهره برده است. بر اساس توضیحات رامین موسوی‌ملکی، این برنامه همواره از مردم الهام گرفته و آموزش‌هایی ارائه کرده که خواست خود آنها بوده است.

صبحی دیگر یکی از اولین برنامه‌های تلویزیونی است که ارائه اطلاعات حقوقی را مورد توجه قرار داده یا آموزش زناشویی را با حضور کارشناسان ارائه کرده است.

بر اساس توضیحات موسوی‌ملکی، دغدغه‌های جامعه و خانواده‌ها باعث شده در صبحی دیگر به موضوعاتی مانند فرزندپروری، سبک زندگی ایرانی و اسلامی، رفتار زوجین در پنج سال اول زندگی، نگهداری گل و گیاه در آپارتمان، نقاط دیدنی کشور، استفاده خلاقانه از مواد دورریختنی، مشاوره حقوقی و طب سنتی پرداخته و برای هر کدام بخشی در نظر گرفته شود.

وی در این باره می‌گوید: از مردم پیشنهاد و ایده می‌گیریم؛ یکی از همین ایده‌ها زیارت اهل قبور است که پنجشنبه‌ها ساعت 10 به مخاطبان ارائه می‌شود و بسیار هم مورد توجه واقع شده است.

این تهیه‌کننده درباره اتاق فکر برنامه می‌گوید: اعضای اتاق فکر بسیار فعال هستند. خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و کارشناسان حوزه‌های مختلف در این اتاق فکر حضور دارند و ایده‌های متعددی ارائه کرده‌اند که از آن جمله می‌توانم به بخشی اشاره کنم که با هدف ترویج افزایش جمعیت و فرزندآوری ساخته بودیم و در این بخش از زبان بچه‌ها نکاتی را به والدین یادآوری می‌کردیم.

به اعتقاد این تهیه‌کننده که تولید برنامه گفت‌وگوی تنهایی را نیز در کارنامه دارد، صبحی دیگر برنامه‌ای است که در آن اکسیژن جاری است. وی می‌گوید: تلاش می‌کنیم برنامه زنده باشد، روح داشته باشد و از مجریان هم خواسته‌ایم ضمن حفظ و رعایت احترام به مخاطبان راحت باشند و لحظه‌های اجرای این برنامه را زندگی کنند.

میزبانان خودمانی

ممکن است نیما کرمی، مجری برنامه صبحی دیگر با مهمان برنامه‌اش ایستاده گفت‌وگو کند، حتی احتمال دارد به تلفن همراهش پاسخ بدهد و حتی دیده شده او با عینک آفتابی در این برنامه ظاهر شده است.

اجرای برنامه صبحی دیگر اگر هیچ مشخصه‌ای نداشته باشد، دست کم ساده و بی‌تکلف است. موسوی‌ملکی درباره انتخاب مجریان برنامه می‌گوید: با نیما کرمی در برنامه مسابقه دوراهی همکاری می‌کردیم. علی نیکزاد در رادیو فعالیت کرده بود و من دوست داشتم یکی از مجریان ما کسی باشد که مردم پیشتر تصویر و ذهنیتی از او نداشته‌ و بتوانند راحت با او همذات پنداری کنند. علی نیکزاد را به پیشنهاد نیما کرمی، به برنامه دعوت کردیم و به نظرم حضورشان در این برنامه بسیار هم مفید بوده و زوج خوبی از کار درآمده‌اند.

این تهیه‌کننده درباره شیوه اجرای مجریان برنامه‌اش می‌گوید: من روز اول به مجریان برنامه گفتم خودتان باشید، برنامه زنده است، ممکن است پا یا کمرتان درد بگیرد، نیازی نیست آن را مخفی کنید یا خیلی اتو کشیده با مردم حرف بزنید. راحت باشید و انگار در خانه خودتان هستید.

وی به روزی اشاره می‌کند که نیما کرمی به خاطر جراحی چشم، با عینک آفتابی در استودیوی برنامه ظاهر شد و در این باره گفت: این برنامه بخشی از زندگی همه ماست و باید همه چیز آن طبیعی باشد. از مجریان برنامه خواسته‌ام با رعایت حریم‌ها، خودمانی و مهربان باشند.

نیما کرمی درباره اجرای برنامه صبحی دیگر و ایجاد نشاط در این برنامه می‌گوید: برنامه صبحگاهی باید توانایی ایجاد شادی و نشاط را داشته باشد. اگر برنامه‌ای صبح‌ها پخش شود و این کار را نکند، موفق نیست اما در کنار همه اینها وقتی چنین برنامه‌ای از شبکه‌ای مانند آموزش پخش می‌شود باید حتما آموزشی باشد و بتواند در مواردی به مخاطبانش آگاهی بدهد.

وی برای تعریف نشاط و شادمانی در تلویزیون از اصطلاح نمک داشتن بهره می‌گیرد و می‌گوید: می‌توان جدی‌ترین حرف‌ها را بامزه و درست به مخاطب زد و آنقدر نمک داشت که مردم لذت ببرند.

بعد از چهار سال و هشت ماه، اجرای برنامه صبحی دیگر شاید چندان دشوار نباشد، اما همچنان و هر روز نیما کرمی و علی نیکزاد باید باوجود هر مساله و مشکل احتمالی شاد و سرزنده در برنامه حاضر شوند.

نیما کرمی که طی این مدت شاید سالی چند روز از اجرای این برنامه مرخصی گرفته است درباره حفظ نشاط و شادمانی در هر شرایطی می‌گوید: اجرای تلویزیونی کار سختی است و وقتی قرار باشد برنامه‌ای را زمانی ارائه کنیم که مردم نیازمند انرژی و نشاط مضاعف هستند، کار سخت‌تر هم می‌شود، اما ما یاد گرفته‌ایم هر مشکلی را پشت در استودیو بگذاریم. این کار ساده نیست؛ زمان‌هایی بوده که کلی دردسر و گرفتاری داشته‌ام اما تلاش کرده‌ام مخاطب متوجه نشود. تلاش ما در تمام این سال‌ها این بوده که خروجی برنامه با نشاط باشد.

این مجری معتقد است همان‌طور که هر کسی نمی‌تواند بازیگر باشد، هر کسی هم نمی‌تواند مجری باشد. خداوند غیر از استعداد به برخی آدم‌ها توانایی داده که در لحظه بتوانند برخی چیزها را از یاد ببرند، ذهن خود را مدون کنند و بر افکار و رفتار خودشان تسلط داشته باشند. این مهارت قابل یادگیری نیست و اگر کسی در وجودش نباشد، باید سال‌ها دوره بگذراند.

مهم‌ترین فعالیت رسانه‌ای نیما کرمی در این سال‌ها اجرای برنامه صبحی دیگر بوده و هیچ ‌برنامه‌ای برای او به اندازه این برنامه اهمیت نداشته است. وی می‌گوید در این برنامه زندگی می‌کند و آن را بخشی از زندگی روزانه خود می‌بیند از همین رو ساده و بی‌تکلف ظاهر می‌شود.

کرمی می‌گوید: ببینید در زندگی خودتان نشاط، صمیمیت و صبح چه تعریفی دارد؟ ایستاده حرف زدن، شوخی و خنده، نگاه کردن به تلفن همراه و همه اینها در آن می‌گنجد. زندگی صبحگاهی من در برنامه صبحی دیگر تعریف می‌شود و اگر یک برنامه شبانه اجرا کنم، زندگی شبانه نیما کرمی باید در آن جاری باشد.

در برنامه صبحی دیگر مهمانان بیشتر از دو تا شش دقیقه وقت برای طرح نظراتشان ندارند و این مساله اجرای بخش گفت‌وگو محور را دشوار می‌کند. موسوی‌ملکی در این باره می‌گوید: اوایل کارشناس‌های تلویزیون این مساله را به سختی می‌پذیرفتند، اما به اعتقاد من بیشتر از شش دقیقه نمی‌شود به کسی وقت داد. بخش‌های گفت‌وگو محور برنامه باید کوتاه باشد تا توجه بیشتری را به خود جلب کند.

کرمی نیز در این باره می‌گوید: من از صحبت‌های خودم چیزی کم نمی‌کنم و اصولا مجری زیاده‌گویی نیستم. از زیاده‌گویی خوشم نمی‌آید. بخش دشوار اجرای من کنترل مهمانان برنامه است. متاسفانه کارشناسان رسانه ملی در تمام شبکه‌ها، حرفه‌ای نیستند. هنوز که هنوز است با ضروریات رسانه آشنایی ندارند و حتی وقتی پایان زمان را اعلام می‌کنیم آنها می‌خواهند به حرف زدن ادامه بدهند. این مشکل ذاتی عمده کارشناسان ماست. در این سال‌ها من کارشناسی را ندیده‌ام که در همان لحظه و همانجا که از او خواسته می‌شود، حرفش را تمام کند و ما مجریان مجبوریم به ماجرا سامان بدهیم.

کرمی ادامه می‌دهد: بعد از هفت یا هشت دقیقه بیننده فقط تصویر می‌بیند و دیگر به حرف‌های ما گوش نمی‌دهد. اگر گفت‌وگویی بیشتر از این طول بکشد و دو نفر بیشتر از این در تلویزیون با هم حرف بزنند، دیگر مخاطب نمی‌شنود و ذهنش پرت می‌شود. این اتفاق برای همه ما افتاده است. ما در برنامه صبحی دیگر تا آنجایی با کارشناسان حرف می‌زنیم که مردم هنوز حواسشان به ما هست. ممکن است مخاطب بگوید بگذارید حرف بزند و ادامه بدهد این یعنی تا اینجا خوب بوده و همه را شنیده است، اما دیگر نباید ادامه داد.

به اعتقاد ملکی و کرمی، بخش‌های کوتاه و بخصوص گفت‌وگوهای کوتاه مهم‌ترین ویژگی برنامه صبحی دیگر و یکی از نشانه‌های استاندارد بودن این برنامه است.

آذر مهاجر ‌‌/‌‌ گروه رادیو و تلویزیون