شاهراهی برای ورود به حوزه جرم

به اعتقاد آسیب‌شناسان اجتماعی، طلاق شاهراهی برای ورود به حوزه جرم است و هرکدام از طرفین درگیر با آن اگر مورد مراقبت‌های اجتماعی قرار نگیرند، مستعد تبدیل شدن به مجرمی حرفه‌ای هستند. در این هفته برای بررسی نقش طلاق بر وقوع جرایم، گفت‌وگویی با دکتر مرضیه بهرامی، روان‌شناس و استاد دانشگاه داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

طلاق و آسیب‌های آن چه نقشی در افزایش جرم در جامعه دارد؟

طلاق شروعی بی‌پایان است که عوارض آن تا پایان زندگی از لحاظ روحی و روانی برای طرفین خواهد ماند؛ از این جهت نباید به این مساله جنسیتی نگاه کرد. نگاه به طلاق باید نگاهی کلی باشد به این معنی که این اتفاق اثرات سوء و منفی بسیاری برای جامعه همراه دارد؛ آثاری که نه جنسیت می‌شناسد و نه سن و سال در آن ملاک است. جنسیتی نگاه کردن به موضوعاتی از این دست باعث غفلت از اصل موضوع می‌شود.

جامعه ما هنوز هم خواسته یا ناخواسته جامعه مردسالاری است و به همین دلیل مردسالارانه بودن دیدگاه جامعه، بسیاری از اتفاقات و معضلاتی که مردان هم در آن نقش دارند و متضرر می‌شوند دیده نمی‌شود و زنان پررنگ‌تر از مردان به چشم می‌آیند، آنچه مسلم و واضح است این که هم زن، هم مرد زمانی که تصمیم به طلاق می‌گیرند، هر دو آسیب‌های روحی و روانی بسیاری را متحمل می‌شوند. اما به‌دلیل همان نگاه و تفکر مردسالارانه مردها در این‌گونه اتفاقات به نوعی رها می‌شوند.

اگر بخواهیم بگوییم زنان بیشتر از مردان آسیب می‌بینند و آسیب‌های زنان را پررنگ‌تر کنیم نه‌فقط عاملی برای جلوگیری از طلاق نخواهد بود، بلکه حتی با این دیدگاه زنان را شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر خواهیم کرد.

در این‌که طلاق به خودی خود آسیب اجتماعی تلخی است که خانواده‌ها و جامعه را تهدید می‌کند، شکی نیست اما آنچه باید به‌عنوان یک هشدار جدی و مهم به آن پرداخت، این است که اگر به موضوعات و مسائل زنان پس از طلاق فقط شعاروار و رسانه‌ای پرداخته شود چندی دیگر به این خواهیم رسید که معضل ما زنان مطلقه خواهند بود. در صورت پیگیری نکردن مشکلات و آسیب‌های مذکور، خود زنان مطلقه تبدیل به آسیب‌های اجتماعی خواهند شد.

هر کدام از طرفین طلاق پس از این اتفاق شکننده شده و برای ورود به عرصه جرم مستعد می‌شوند. مردان احتمال کشیده شدنشان به سوی اعتیاد و بعد از آن سرقت بعید به نظر نمی‌رسد و زنان هم درگیر آسیب‌های اجتماعی می‌شوند. بررسی‌ها نشان داده، فرزندان طلاق هم مستعد به ورود به حوزه جرم در سن پایین هستند.

بیشترین آسیب‌هایی که زنان را بعد از طلاق درگیر می‌کند چیست؟

طلاق یا توافقی یا اختیاری است یا اجباری است، در اکثر مواقع زنانی که فرزند دارند مهریه خود را به مهر مادری می‌بخشند تا بتوانند حضانت فرزند خود را به عهده بگیرند.

بعد از طلاق زنان دو راه برای ادامه زندگی دارند، راه اول بازگشت به خانه پدری است که یک دوربرگردان سخت و تلخ برای آنها محسوب می‌شود، زیرا بعد از بازگشت به خانه پدری دیگر دختر سابق خانواده محسوب نمی‌شوند و با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شوند که قبل از ازدواج وجود نداشته، زنانی که پس از طلاق به خانه پدری برمی‌گردند، استقلال زن خانواده بودن و مستقل بودن را از دست می‌دهند و با محدودیت‌هایی مثل شرکت نکردن در مهمانی‌ها، اجازه فعالیت و کار در محیط بیرون خانه نداشتن و رفت و آمد کنترل شده و با ساعات مشخص روبه‌رو می‌شوند که این محدودیت‌ها و نوع برخورد باعث بروز مشکلات روحی و روانی بسیاری برای آنان می‌شود.

راه دوم اجاره یا در صورت تمکن مالی، خرید خانه است که آن هم به نوبه خود مشکلات خاصی برای آنان رقم می‌زند. در زمینه اجاره خانه، اجاره دادن خانه به یک خانم مجرد بسیار سخت بوده و کمتر صاحبخانه‌ای حاضر است ملک خود را به یک خانم مجرد اجاره دهد.

برای جلوگیری از این آسیب و تولید مجرم در جامعه چه باید کرد؟

آگاه کردن خانواده‌ها در مورد مساله ازدواج و نکات روان‌شناختی زندگی مشترک بی شک مهم‌ترین مساله در رسیدن به ازدواج موفق و جلوگیری از طلاق است. در کنار خانواده‌ها آگاهی دادن و شناخت دو طرفه دختران و پسران نسبت به یکدیگر است. دختران و پسران با وعده‌های مالی و شغلی که از طرف خانواده‌ها به آنها داده می‌شود، بدون شناخت دست به ازدواج و تشکیل خانواده می‌زنند که متاسفانه به‌دلیل نبود شناخت با شکست و طلاق روبه‌رو می‌شوند، به این منظور ‌باید مشاوره‌های قبل از ازدواج ساماندهی شود تا جوانان با دید باز و با آگاهی کامل وارد زندگی زناشویی شوند.

شناخت دختران و پسران نسبت به یکدیگر از آن جهت مهم است که شاید دختران و پسران نقش خود را به‌عنوان فرزند خانواده به بهترین شکل ممکن ایفا کنند، اما در رویارویی با زندگی و در استقلالی که بعد از ازدواج برایشان فراهم می‌شود، نتوانند تصویر درستی از نقش خود به عنوان همسر در ذهن خود پرورش دهند و همین امر موجب بروز مشکلات و معضلات بسیاری خواهد بود که سرانجام آنها طلاق و جدایی است.

علی جزایری / تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)