مطلق انگاری و فرصت طلبی 2 آفت احزاب است

حجت الاسلام سید حسن خمینی در دیدار با دبیرکل و اعضای حزب ندای ایرانیان در حرم مطهر امام راحل، با اشاره به این سخن که «تشکیلات معبد است، اما معبود نیست» اظهار داشت: دوستان این تشکل جوان هستند، گرچه ممکن است سابقه حضور در تشکیلات دیگری را داشته باشند، ولی اکنون آغاز یک فعل و انفعال سیاسی جدید در زندگی آنان است.

وی افزود: در ایران حزب به معنای مصطلح هیچ گاه یک پایه و اساس قوی پیدا نکرده بود. در آغاز مشروطه یک جریان وجود داشت، بعدها تعداد آنها بیشتر شده و بعدها به ابتذال حزب مردم و حزب ایران نوین کشیده شد. سپس در اثر یک جنون لحظه ای و تصمیم غیرمنطقی که هنوز سرمداران آن در صدد توجیه آن هستند، حزب رستاخیز شکل گرفت. همچنین حزب های دست چپی با الهام از احزاب کمونیست شکل گرفت که تشکیلاتی ترین آنها حزب توده بود. همه این تشکل ها می تواند شما را در آغاز کار به نکته ای رهنمون می کند و آن اینکه از افتادن‌ها درس بگیرید که بایستید، از شکست ها درس پیروزی بگیرید.

وی با بیان اینکه یکی از بزرگترین آفت ها هنگام ورود افراد به تشکل ها این است که مطلق انگار می شوند، گفت: با این نگاه افراد می گویند هرآنچه از ماست خوب است و هر آنچه از رقیب ماست بد است. آنها نه می توانند بدی های مجموعه شان را ببیند و نه خوبی های رقیب را. این مطلق انگاری در طول تاریخ وجود داشته است. در حالی که اینکه انسان تصور کند تمام جریان مقابل، یک اندیشه‌اند صحیح نیست.

سید حسن خمینی با اشاره به فرقه «مرجئه» در صدر اسلام، این گروه را نقطه مقابل خوارج ذکر کرد و یادآور شد: یکی از ویژگی‌های این گروه این بود که متهم به بغض با امیرالمؤمنین(ع) بودند. در حالی که همه مرجئه تاریخ اینگونه نبوده اند و ابوحنیفه رئیس فرقه حنفی یکی از کسانی بود که مرجئه بود اما بغض امیرالمؤمنین(ع) نداشت؛ همانگونه که در تاریخ شیعه هم افراد شیعه نما وجود داشته اند. در کار تشکیلاتی نباید مطلق انگاری کرد و باید بدانیم ما که جمع شده ایم تنها خوبان عالم نیستیم، هرچه ما می کنیم خوبی نیست، هرچه مخالفین و رقبای ما می کنند بد نیست و در میان مخالفان ما هم آدم خوب و هم آدم بد هست.

وی با بیان اینکه انسان وقتی وارد یک مجموعه می شود تبدیل به قطاعی از وجود او می شود، ادامه داد: حب نفس باعث می شود انسان نسبت به همه متعلقات و تشکیلات خودش حب پیدا کند و وقتی کسی او را نقد می کند و او را به چیزی متهم می کند بر نمی‌تابد. این مطلق انگاری یک نکته دوم را پدید می آورد و آن اینکه انسان را از انصاف خارج می کند. علمای علم اخلاق و سایر علوم گفته اند ریشه همه خوبی ها عدالت است. تعاریف عدالت هم مختلف است؛ یک تعریف ارسطویی است که می گوید «وضع کل شیء فی محله» و تعریف جدید دیگر؛ «عدالت به مثابه انصاف» است. این مطلق انگاری انسان را از انصاف خارج می کند. انسان همیشه باید تلاش کند در رفتار حزبی خود، انصاف را از دست ندهد؛ هم انصاف در مواجهه با دوستان و هم در مواجهه با رقبا. البته ممکن است خیلی‌ها شناگران خوبی باشند اما الان آب در دستشان نباشد، لذا از ابتدا باید در دل خود تمرین کرده و مراقبت کند. اینجاست که مطلق انگاری که یکی از آفت های رفتارهای سیاسی است به خروج از انصاف می انجامد و خروج از انصاف انسان را درگیر یک سلسله ای از اشتباهات پشت سر هم می کند، زیرا هیچ جا نمی توانید از این مرحله برگردید.

تولیت حرم امام خمینی، یادآور شد: عبدالله بن زبیر می جنگد؛ سیدالشهداء(ع) هم می جنگد، امام حسن(ع) صلح می کند، عبدالله بن عمر هم صلح می کند. اما از دید ما صلح امام حسن(ع) و قیام امام حسین(ع) مقدس است اما جنگ و صلح آن دو تن غیر مقدس است؛ زیرا ما پشت آن دو آرمان می بینیم و پشت سر این دو، فرصت طلبی. تفاوت این دو را «من» تعیین می کند. اگر می خواهید خودتان را بالا بکشید کار شما فرصت طلبی است و اگر می خواهید آرمانتان را تقویت کنید مصلحت سنجی است. مصلحت سنجی در ذات انسانی است، اما فرصت طلبی آفت انسانیت انسان است. جوان مطلق انگار است و طبیعت جوانی این است، البته دیگران هم اینگونه هستند. لذا نسبت به بدی باید حساسیت داشته باشید اما انسانیت اقتضای مصلحت سنجی می کند نه فرصت طلبی؛ مرز این دو بسیار ظریف است. راه تشخیص آن هم فکر کردن به درون خود است که ببینید با کدام قطاع وجودی این تصمیم را می گیرید؟ ترس، خوف یا طمع؟

پیش از سخنان یادگار امام، صادق خرازی طی سخنانی، انقلاب اسلامی را میراث بلندی دانست که امام بزرگوار در بستر تاریخ بلند اسلام و تشیع و در مرحله ای از تاریخ امت اسلامی پدید آورد.

وی افزود: نقطه عطف این انقلاب امام خمینی به عنوان رهبر و فرمانده و شخصیتی استثنایی است که پدیده ای در تاریخ علمای شیعه و بزرگان اسلام بود و ندای او برخاسته از ندای تمام بزرگان تاریخ اسلام و آراء او آراء بزرگان شیعه بود.(مهر)