افزایش 70 درصدی سرطان در 15 سال آینده

اوضاع هم از آنچه که فکر می‌کنیم بدتر است. روز گذشته وزیر بهداشت بصراحت عنوان کرد که سالانه در کشور 90 هزار نفر مبتلا به سرطان داریم که طی 15 سال آینده این میزان 70 درصد افزایش می‌یابد.

حسن هاشمی به ایسنا توضیح داد: درست است که چیزی به نام سونامی سرطان نداریم، اما عوامل بروز سرطان در ایران وجود دارد و حتی برخی از عوامل در ایران بیش از سایر مناطق است.

افزایش 70 درصدی آمار سرطان در 15 سال آینده، خبر ناخوشایندی است که اگر فقط از منظر احساسی به موضوع نگاه کنیم، باید با شنیدن این آمارها مدام نگران سال‌های آینده باشیم، اما از نگاه منطقی، این آمارها بوضوح این معنی را هم می‌رساند که ما باید سال به سال، آمادگی خود را برای پیشگیری و درمان سرطان بالاتر ببریم تا مانع تحقق این پیش‌بینی شویم.

وزیر بهداشت تحقق این هدف را منوط به همکاری دولت و مردم می‌داند و می‌گوید: برای مقابله با سرطان، باید شاهد همت سیاستمداران اعم از مجلس، دولت و قوه قضاییه در زمینه کاهش عوامل سرطان‌زا باشیم. مثلا موضوع بنزین که در تهران وجود داشت می‌تواند باعث مشکلاتی در کلانشهرها شود و بنابراین باید در این زمینه‌ها کار کرد. البته مشکل فقط به کیفیت پایین بنزین‌ها برنمی‌گردد، زیرا بر اساس آمارهای رسمی، مردم هم آن‌گونه که باید و شاید، از خود مراقبت نمی‌کنند و نگران سلامت خود نیستند. به همین دلیل است که هاشمی بر نقش خودمراقبتی تاکید دارد و می‌گوید: نباید منکر نقش دولت در سلامت مردم باشیم، اما در حیطه‌هایی ممکن است دولت حضور قوی نداشته باشد. بنابراین مردم باید در این حیطه‌ها حضور داشته و مراقب سلامتی خود باشند تا کمتر بیمار شوند. خصوصا زمانی که نظام بیمه ما نظام کارآمدی نیست.

همین که وزیر بهداشت خودش به مشکلات مدیریتی و ضعف بیمه‌ها آگاه است و این مشکلات را در آمارهای فعلی سرطان موثر می‌داند، جای شکرش باقی است، اما حقیقت این است که مطرح کردن مشکلات، به خودی خود نمی‌تواند مشکل را حل کند، بلکه اگر می‌خواهیم تا 15 سال آینده، سرطان پایش را از روی گاز بردارد و حداقل با شتاب کندتری حرکت کند، رسیدن به این هدف منوط به این است که دولت با اعتبارات بیشتر و فرهنگ‌سازی گسترده، به شکلی عملی‌تر وارد گود مبارزه شود.

عوامل محیطی، اصلی‌ترین علت ابتلا به سرطان

آن طور که وزیر بهداشت به فارس خبر داده، سال آینده ۲۵۰ مرکز تشخیص و درمان بیماران صعب‌العلاج از جمله سرطان در کشور ایجاد می‌شود تا دیگر مردم شهرهای کوچک مجبور نباشند برای دریافت اولیه‌ترین خدمات به کلانشهرها بیایند.

همچنین رقمی هم حدود هزار میلیارد تومان برای حمایت از بیماران سرطانی اختصاص داده شده است. البته ناگفته پیداست که این اعتبار در برابر مشکلات هزاران بیمار مبتلا به سرطان، رقم چشمگیری نیست.

هاشمی، راه‌حل این مشکل را مشارکت بخش خصوصی می‌داند و عنوان می‌کند: طرحی داریم که بر اساس آن بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در این زمینه‌ها تشویق کنیم، زیرا فاصله ما با استانداردهای بین‌المللی در زمینه خدمات مبتلایان به سرطان قابل توجه است و حضور دولت در این حیطه‌ها به تنهایی کافی نیست. بنابراین بخش خصوصی هم باید کمک کند.

این هزار میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته، در بهترین حالت می‌تواند فقط کفاف بخشی از هزینه‌های درمان بیماران مبتلا به سرطان را تامین کند و به همین علت است که پیشگیری و تغییر عوامل محیطی هم باید در اولویت برنامه‌های مبارزه با سرطان قرار بگیرد.

یعنی درست است که عوامل متعددی در میزان افزایش ابتلا به سرطان در سال‌های آینده تاثیر دارد، اما به گفته متخصصان، نقش عوامل محیطی در افزایش آمار سرطان در سال‌های آینده، بسیار بیشتر از عوامل دیگری مثل پیرشدن جمعیت است.

چگونه به جنگ آمارهای آینده برویم؟

تا جایی که کارد به استخوان نرسد و بیماری سرطان به مرحله حاد خود نرسد، به پزشک مراجعه نمی‌کنند و به سبک ناسالم زندگی خود ادامه می‌دهند.

اینها وضعیت بسیاری از شهروندان ایرانی است که بحث خودمراقبتی را جدی نمی‌گیرند و احتمال ابتلای آنها به سرطان در سال‌های آینده بالاست.

دکتر علی قنبری‌مطلق، رییس اداره سرطان وزارت بهداشت هم در گفت‌وگو با جام‌جم با ارائه آمار ثابت می‌کند که ایرانی‌ها هوای سلامت خود را ندارند و مستعد ابتلا به سرطان هستند.

به گفته این مقام مسئول، نیمی از ایرانی‌ها افزایش وزن و نیمی هم کلسترول بالا دارند. 40درصد ایرانی‌ها فعالیت‌های بدنی محدود دارند و 90 درصد جمعیت هم در روز کمتر از پنج وعده میوه و سبزیجات مصرف می‌کنند.

این شکل از سبک زندگی، دلایلی است که قنبری مطلق، آن را در افزایش آمار سرطان در سال‌های آینده موثر می‌داند.

حتی او تصریح می‌کند که با این اوضاع و احوال، تا سال 1409 شمسی، آمار سالانه ابتلا به سرطان به 155 هزار نفر خواهد رسید.

با این اوصاف سوال اینجاست درست است که عوامل محیطی مثل آلودگی هوا و آب و محصولات غذایی، سبک ناسالم زندگی، ورزش نکردن، مصرف دخانیات و مواد مخدر، چاقی و کم‌تحرکی، همه از عواملی است که زمینه ابتلا به سرطان را تشدید می‌کند و می‌تواند پیش‌بینی‌های وزارت بهداشت را محقق کند، اما چطور می‌توانیم با این وجود، مانع افزایش آمارهای سرطان در سال‌های آینده شویم.

قنبری‌مطلق، نقش دولت را در کنترل عوامل محیطی و نقش مردم را در بحث پیشگیری و خودمراقبتی، بسیار مهم توصیف می‌کند و می‌گوید: توسعه حمل و نقل عمومی، استانداردشدن خودروها، افزایش قیمت سیگار، محدود شدن دسترسی به دخانیات و مواد مخدر، افزایش کیفیت تولیدات غذایی و اطلاع‌رسانی گسترده در جامعه، از مهم‌ترین وظایف دولت برای محقق نشدن پیش‌بینی‌های ناگوار سرطان در سال‌های آینده است.

همچنین مردم هم می‌توانند با کنترل وزن، ترک سیگار و تغییر سبک زندگی، به خودشان، جامعه و به نظام سلامت کمک کنند تا هم شیب تند ابتلا به سرطان در سال‌های آینده کنترل شود و هم دیگر میلیون‌ها دلار بودجه عمومی صرف درمان سرطان نشود.

امین جلالوند - گروه جامعه