سردی انگشتان دست و پا نشانه بیماری است؟

متخصصان می‌گویند عوامل مختلفی مثل کم‌کاری تیروئید، کم‌خونی، فشار خون پایین، کشیدن سیگار و... به کند شدن جریان خون و احساس سردی و حتی سوزش در نواحی دست و پا منجر خواهد شد. اگر شما هم از این مشکل رنج می‌برید، با ما همراه باشید تا به پاسخ پرسش‌هایتان برسید.

دکتر جلال عزتیان، متخصص بیماری‌های داخلی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: سرد شدن دست و پا بویژه در ناحیه انگشتان می‌تواند علائمی از بروز بیماری‌های مختلف باشد. به‌عنوان مثال، بیماری التهاب مفاصل یا مشکلات قلبی ـ عروقی روی سیستم گردش خون تاثیر می‌گذارد و با کند کردن روند خونرسانی می‌تواند باعث سردی و بی‌حسی دست و پا بویژه نوک انگشتان ‌شود. البته عوامل دیگری مثل آسیب یا جراحت‌های قدیمی دست و پاها، آسیب اعصابی که خون را به رگ‌های دست و پاها می‌رسانند، تایپ کردن بیش از حد و ابتلا به سندرم تونل کارپال در مچ دست، کار کردن با ماشین‌آلات و دستگاه‌های ارتعاشی مثلا مته دستی مخصوص کندن آسفالت خیابان، کشیدن سیگار و مصرف برخی داروها (قرص ضدمیگرن، داروهای شیمی درمانی، قرص سرماخوردگی و...) هم می‌توانند باعث سردی دست‌ها و پاها شوند. حتی براساس پژوهش‌های اخیر، هورمون‌درمانی در خانم‌های یائسه که به منظور کاهش عوارض ناشی از یائسگی انجام می‌شود هم ممکن است باعث تنگ شدن رگ‌های خونی و سرد بودن همیشگی دست و پا شود. بنابراین توصیه می‌کنیم با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات تجویزی، تحت درمان قرار بگیرید.

کمبود آهن یا کم‌کاری تیروئید

به گفته دکتر عزتیان، یکی از دلایل عمده یخ کردن دست و پا، کم‌خونی یا کم‌کاری تیروئید است و هنگامی که با این نشانه بظاهر ساده به متخصص مراجعه می‌کنید پزشک برای بررسی آهن خون و عملکرد غده تیروئید، آزمایش خون می‌نویسد. باید بدانید کم‌خونی ناشی از کمبود آهن در ‌خانم‌ها نسبتا شایع است و براساس آمار، یک‌پنجم خانم‌ها دچار کمبود آهن هستند و این رقم در زنان باردار حدود 50 درصد است. در کم‌خونی ناشی از کمبود آهن، خون دارای گلبول قرمز کافی برای حمل اکسیژن و رساندن آن به سلول‌ها نیست و علاوه بر یخ کردن دست و پا، علائم دیگری مثل خستگی بیش از حد، رنگ‌پریدگی پوست، احساس ضعف و.... هم بروز می‌کند. با مصرف قرص آهن البته زیر نظر پزشک و مواد غذایی حاوی آهن باید این نوع کم‌خونی را درمان کرد. دکتر عزتیان با‌اشاره به این‌که کم‌کاری غده تیروئید نیز باعث سردی دست‌ها و پاها می‌شود، اضافه می‌کند: غده تیروئید مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن است و با کم کار شدن این غده، سیستم خونرسانی هم کند می‌شود و بیماری با علائم دیگری همچون یبوست، رنگ پریدگی و خشکی پوست، پف کردن صورت، گرفتگی صدا، کلسترول بالای خون، افزایش وزن بی‌دلیل و... همراه است و تنها با مصرف دارو بیماری کنترل خواهد شد و علائم برطرف می‌شود.

و اما درمان

به گفته دکتر عزتیان اگر یخ کردن مداوم دست و پای شما به علت بیماری‌های گفته شده باشد، با مصرف دارو و به مرور زمان مشکل برطرف می‌شود، اما خودتان هم باید کمک کنید تا عملکرد خونرسانی بدن بهبود پیدا کند. مثلا هنگامی که نشسته‌اید به مدت چند دقیقه پاهایتان را بالا ببرید، مدام آب بنوشید تا گردش خون بهتر شود، تحرک روزانه داشته باشید، دوش آب گرم بگیرید، چربی‌های اشباع و شکر و نمک را از رژیم غذایی‌تان حذف کنید و اگر سیگاری هستید هر چه سریع‌تر تصمیم به ترک بگیرید، چون نیکوتین باعث مشکلات گردش خون می‌شود.

همچنین آسیب اعصاب پا بر اثر عدم کنترل دیابت می‌تواند یکی از علل سرد شدن انگشتان پا باشد. پس اگر دیابتی هستید حتما باید تحت نظر پزشکتان دارو مصرف کنید و با رعایت رژیم غذایی جلوی بروز عوارض این بیماری را بگیرید.

قارچ‌ها و انگل‌ها

به گفته دکتر عزتیان کاندیدا، نوعی قارچ است که تقریبا در بدن تمام انسان‌ها رشد می‌کند و در بدن افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، زنده می‌ماند و اختلالاتی از جمله سردی کف پا ایجاد می‌کند. برای درمان این مشکل علاوه بر مراجعه به متخصص و مصرف دارو می‌توانید در طول روز برای چند ثانیه روی انگشتان پا بایستید و سپس روی پاشنه برگردید. با تکرار این کار خون جریان پیدا می‌کند و کف پا گرم می‌شود. از طرفی انگل‌ها نیز به محض وارد شدن به بدن از مواد مغذی که باید وارد سلول‌ها شوند، تغذیه می‌کنند و این موضوع باعث سرد شدن دست‌ها و پاها می‌شود. اگر تغذیه مناسبی دارید، اما لاغر هستید و مدام وزن کم می‌کنید احتمال دارد دچار انگل شده باشید.

از رینود چه می‌دانید؟

عامل دیگری که کمتر شناخته شده ولی علت شایع سردی دست‌ها و انگشتان دست است، بیماری‌ای به نام سندرم رینود است. افراد مبتلا به این بیماری دارای رگ‌های خونی غیرعادی در دست‌ها هستند و شدت بروز نشانه‌های رینود به میزان تنگ شدن عروق بستگی دارد.

وقتی این تنگی به طور متناوب و طولانی اتفاق بیفتد، علائم هم به شکل شدیدتری دیده می‌شوند، اما به هر حال سه علامت حتما در یک حمله رینود دیده می‌شود: سرد شدن انگشتان دست و پا، تغییر رنگ و بروز رنگ‌پریدگی انگشتان، احساس خواب رفتن و سوزن سوزن شدن عضو پس از قرار گرفتن مجدد در محیط گرم. ابتدای حمله رینود، پوست انگشتان معمولا سفید و رنگ پریده می‌شود اما با ادامه سرما و استرس، انگشتان بی‌حس و پوست آنها آبی خواهد شد. اگر فرد وارد محیط گرم‌تر شود یا استرس موجود از بین برود، نوک انگشتان کم‌کم حالتی شبیه خواب رفتن پیدا می‌کنند و رنگ آنها هم قرمز می‌شود. البته این مراحل در همه افراد شبیه هم نیست. حتی بیشتر مواقع همه انگشتان هم درگیر نمی‌شوند یعنی مثلا سه یا چهار انگشت دچار حمله رینود می‌شوند. موارد شدید رینود حتما نیاز به درمان (از اصلاح سبک زندگی مثل کنترل استرس و ترگ سیگار گرفته تا مصرف داروهای گشادکننده عروق و جراحی) دارند. البته قرار نیست با روش‌های درمانی موجود، بهبود کامل اتفاق بیفتد، اما کم شدن شدت بیماری و پیشگیری از زخم شدن انتهای انگشتان جزو اهداف اصلی درمان هستند.

پریسا اصولی / جام جم